وقتی پدر و مادر از هم جدا می شوند حق ملاقات فرزند مشترک حق قانونی والدین می باشد که هنگامی که با توجه به شرایط شان و عدم امکان پذیرش حضانت فرزند و یا به دلیل الزام قانون نمی توانند حضانت فرزندشان را به عهده بگیرند بتوانند با فرزندشان دیدار داشته باشند.
ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی مقرر کرده است؛ در صورتی که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نمیباشد حق ملاقات طفل خود را دارد تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوطه به آنها در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه است.
البته در مواردی قانونگذار حضانت و نگهداری فرزند توسط یکی از والدین را به مصلحت ندانسته و این حق را از یکی از والدین یا هر دو؛سلب می نماید.
در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی قانونگدار ما به صراحت می گوید: هر گاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضاییه تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.
موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین می باشد:
۱. اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار.۲. اشتهار به فساد اخلاق و فحشا.۳. ابتلا به بیماری های روانی با تشخیص پزشکی قانونی.۴ سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی گری و قاچاق.۵. تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.
یکی از سئوالات در خصوص ملاقات فرزند مشترک این است که اگر شهر سکونت فرزند مشترک متفاوت با محل زندگی والدینی باشد که حضانت ندارد و فقط حق ملاقات با فرزند را دارد چه اقدامی باید انجام داد؛
عموما در رویه دادگاه های خانواده در این موارد تعیین محل ملاقات فرزند مشترک توسط دادگاه به صورت نوبتی تعیین و هر بار یکی از والدین می بایست فرزند مشترک را در محل حوزه قضایی سکونت والد دیگر جهت ملاقات حاضر نماید، مگر در این مورد توافقی حاصل شده باشد، البته ماده ی ۴۲ قانون حمایت خانواده نیز در این خصوص تعیین تکلیف نموده است؛
مطابق ماده۴۲ـ صغیر و مجنون را نمی توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با درنظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی حق این امر را اجازه دهـد. دادگاه درصـورت موافقت با خـارج کردن صغیـر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی نفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون تأمین مناسبی اخذ می کند.
در خصوص خارج کردن فرزند مشترک از کشور مادر به صرف داشتن حضانت، حق خارج کردن فرزند از کشور را نخواهد داشت و مطابق با ماده 18 قانون گذرنامه ، برای اشخاص زیر سن قانونی یعنی هجده سال تمام ، اجازه ولی قهری برای خارج شدن از کشور لازم میباشد. به طور کلی اتخاذ تصمیم در خصوص مسائل مالی و غیر مالی فرزند مشترک تا سن قانونی و رشد بر عهده ی پدر و جد پدری خواهد بود، در واقع پدر با مراجعه به اداره گذرنامه، می تواند نسبت به ممنوع الخروج کردن فرزند زیر هجده سال خود اقدام کند، اما انجام ممنوع الخروجی توسط مادر مستلزم طی کردن تشریفات و طرح دادخواست در دادگستری و نهایتا دستور ممنوعالخروجی توسط قاضی در صورت صلاحدید می باشد.
در خصوص ضمانت اجرای قانونی، ممانعت یکی از والدین از ملاقات فرزند مشترک نیز قانونگذار در ماده۵۴ قانون حمایت خانواده مقرر کرده است؛ هرگاه مسؤول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی حق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می شود.
در نظر داشته باشید شما نمی توانید در مقابل آسیب هاي ناشی از طلاق بایستید، اما می توانید به کودکتان کمک کنید تا با ناامیدی هایی که طلاق با خود می آورد کنار بیاید و احساس ناخوشایند وجودش را تسکین ببخشد. والدین باید آگاه باشند تا حد ممکن مشکلات بین خودشان را جهت تلافی کردن به کودکان سوق ندهند و از کودک به عنوان اهرم فشار استفاده نکنند چرا که این مسئله به شدت به کودک آسیب وارد می کند و گاهی این آسیب ها قابل جبران نمی باشد.
https://www.hamshahrionline.ir/news/846470/%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8%B7%D9%84%D8%A7%D9%82-%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%82%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%A7-%D9%81%D8%B1%D8%B2%D9%86%D8%AF-%DA%86%D9%87-%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF