آیا با این بخش آشنا هستید ؟
شما به عنوان دانشجوی علوم آزمایشگاهی یا شخصی که در آزمایشگاه مشغول به کار است، ممکنه با تمامی بخش های آزمایشگاه آشنا نباشید و صرفا در بخشی به صورت حرفه ایی کار کرده باشید. تنوع کاری در بخش های آزمایشگاه های تشخیص طبی بسیار بالاست و این تنوع گاها گیج کننده و فرار است.
ما در مجموعه مقالات خود سعی می کنیم تا حد امکان به مرور فعالیت بخش های مختلف یک آزمایشگاه تشخیص طبی بپردازیم.
این بار قصد داریم به سراغ بخش میکروب برویم و تا حدودی فعالیت های درون بخش را با هم مرور کنیم .
وظیفه ی اصلی کارشناس این بخش ، کشت نمونه های مختلف بیماران مشکوک به عفونت برای بررسی میکرو ارگانیسم های بیماری زا یا پاتوژن ، و انجام تست حساسیت به آنتی بیوتیک های مختلف در مورد بیماری های عفونی ست .
این موارد در تشخیص و درمان بیماری‌های عفونی به پزشکان و متخصصین بالینی کمک شایان توجهی می نماید .
علاوه بر این موارد ذکر شده ، براساس تست حساسیت به آنتی بیوگرامی که برای بیمار گذاشته می شود آنتی بیوتیک های مناسب به پزشکان معالج پیشنهاد می شود که به این صورت از مصرف بی رویه ی آنتی بیوتیک ها و پیرو آن از مقاومت دارویی ایجاد شده نسبت به آنتی بیوتیک های رایج جلوگیری به عمل می آید.
شاید کلیدی ترین مؤلفه بخش میکروب شناسی نسبت به سایر بخش های آزمایشگاه داشتن کارشناس با تجربه باشد.
چرا که علی رغم وجود دستگاه های به روز و خودکار ، انجام آزمایش ها به صورت صحیح و دقیق به دانش نظری بالا و قدرت تحلیل و مهارت تشخیصی شخص در انجام آزمایش ها اتکای بیش تری دارد.
بررسی موشکافانه میکروارگانیسم ها از لحاظ شکل، عملکرد و ویژگی های بیوشیمیایی یا مکانیسم ژنتیکی در بخش یا واحد میکروب شناسی صورت می گیرد .
این مهم نیازمندساخت محیط های کشت افتراقی و پلیت های مختلف است.
شکل کلنی بعضی میکروارگانیسم های خاص بر روی محیط های کشت قابل تشخیص است و تأییدی است برای نوع میکروارگانیسم که توسط گالری به تشخیص آن دست یافتیم.
از اهمیت رنگ آمیزی گرم،که به افتراق دو دسته ی اصلی از باکتری‌ها ی بیماری زای گرم مثبت و گرم منفی کمک می کند، نباید غافل شد.
زیرا از ابتدا در تعیین روش و انتخاب محیط های تشخیص باکتری، تعیین کننده است و کارشناس آزمایشگاه را از گمراهی های احتمالی آگاه می کند، البته شایان ذکر است که کارشناسان با تجربه گاهی از روی مدل کلنی ۷۰ یا ۸۰ درصد موارد توانایی افتراق کلنی های گرم منفی و مثبت را از هم دارند.
انجام کنترل کیفی مربوط به دستگاه ها و محیط های کشت و هم چنین دیسک های تشخیصی در کاهش احتمال خطا در تشخیص سوش و هم چنین صحت آنتی بیوگرام و اعلام حساسیت و یا عدم حساسیت باکتری به دیسک های آنتی بیوتیک مورد استفاده را ، به شدت تاثیر گذار است.
مواردی که رعایت آنها بسیار مهم است و گاهی اثرات سوء آن بر کار کارشناس آزمایشگاه غیر قابل جبران است.
خالی از لطف نیست که چندی از موارد کنترل کیفی را که معمولا بازرسین آزمایشگاه ها نیز بر رعایت آنها پافشاری دارند را در اینجا نام ببریم :
لوپ وسیله ای است که به صورت مستقیم به میزان حجم برداشتی از مایعات مرتبط است ، کالیبر بودن آن بسیار حائز اهمیت می باشد.
مهم است بدانیم …
در بخش میکروب شناسی کشت انواع نمونه ها از جمله خون ، زخم ، ادرار و … بر روی محیط های مختلف انجام داده می شود و ۱۸ تا ۲۴ ساعت بعد از هر کلنی لام تهیه می شود و با روش رنگ آمیزی گرم رنگ می شود تا در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد و سپس بر حسب مشاهدات میکروسکوپی و ماکروسکوپی کلنی و به کار گیری تست های بیوشمیایی مناسب سوش باکتری تعیین می شود .
برای هریک از سوش های تشخیص داده شده تست آنتی بیوگرام با دیسک های مرتبط ( دیسک های گرم منفی یا دیسک های گرم مثبت و یا دیسک های وسیع الطیف ) انجام می شود .
