استابلایزر (stabilizer) در شرایطی که ولتاژ برق شهر از۲۲۰ ولت،کاهش یا افزایش پیدا میکند و در واقع نوسان رخ می دهد، ولتاژ برق را اصلاح می کند وآن را به سطح ۲۲۰ ولت تنظیم می کند و از دستگاه های برقی در برابر آسیب ها و خسارات ناشی از نوسان، بدون قطع برق حافظت می کند. تنها در شرایطی استابیلایزر(stabilizer) برق خروجی را قطع می کند که ولتاژ از حد مجاز، ولتاژ حداقلی و یا ولتاژ حداکثری دستگاه پایین تر یا بالاتر رود.
همان طور که می دانید با افزایش مصرف کنندگان برق شهری و همچنین افزایش تعداد دستگاه های برقی و یا شاید وجود خطا در توزیع درست برق، بدیهی است که ولتاژ برق شهری از میزان ۲۲۰ ولت، بیشتر یا کم تر شود. این نوسانات برق شهری می تواند منجر به ایجاد آسیب در موتور ، کمپرسور ، پاور و یا … دستگاه ها گردد. به همین دلیل برای حفاظت از لوازم برقی و الکترونیکی به خصوص یخچال ، تلوزیون، سیستم های کامپیوتری، تجهیزات اداری ، تجهیزات پزشکی ، سیستم های روشنایی وسیستم های ایمنی و حفاظتی، کولر گازی و… می بایست از استابلایزر استفاده نمود .
اگر بحث را کمی فنی و تخصصی تر پیش ببریم، به این صورت است که جریانِ برق پشت پریزهای ما یا همان برق شهری، نوسان دارد و به طور مداوم بالا و پایین یا کم و زیاد می شود. کار یک دستگاه استابلایزر stabilizer این است که در جریان برق شهری، با توجه به نیاز شما و مشخصات وسیله ی الکترونیکی که دارید، جریان برق را روی ولتاژ 220 یا 230 نگاه دارد و همین کار را نیز برای برق های صنعتی یا برق های سه فاز در گستره ی 380 یا 400 ولت مدیریت کند ( دقیقا میتواند 380 یا 400 و هر عدد مورد نیاز دیگری باشد).
شاید الان با خودتان فکر کنید که همه ی استابلایزرها چیزی شبیه به ترانس خانگی که تا به حال دیده ایم هستند اما خیر این طور نیست،مدل های غول آسایی وجود دارند که می توانند نوسان تمامی برق ورودی به یک ساختمان، مجموعه صنعتی و غیره را مدیریت کنند.
شاید توضیحاتی که در بالا عنوان شد به صورت کلی بتواند به سوال استابلایزر چیست پاسخگو باشد؛ اما برای اینکه بدانید برای مصارف در منزل شما یا محل کارتان، بهترین و مناسب ترین نوع استابلایزر چیست ، لازم است اول با انواع استابلایزر ها آشنا شوید. به طور کلی باید بگوییم استابلایزرها در نمونه های بسیار گسترده ای تولید می شوند.از جمله: نمونه های دیجیتالی، دستی، بزرگ و صنعتی تا کوچک و خانگی می باشد.
استابلایزرهای ولتاژ از نظر کاربرد، توان، تکنولوژی و … قابل دسته بندی هستند. که در ادامه این مقاله به معرفی و توضیح هر یک می پردازیم.
عموما استابلایزرها دارای دو نوع رله‌ای و سروو موتوری می باشند که نسل سومی از استابلایزرها نیز وارد بازار ایران شده است.که استابلایزر های سوئیچینگ (استاتیک و هوشمند) که تماما الکترونیکی است نام دارند.
استابلایزرهای رله‌ای با جبران نوسانات ولتاژ در یک بازه، دقت کمتری نسبت به انواع دیگر دارند و از جهی استابلایزرهای سروو موتوری که دقت بالاتری دارند، صر وصدا و استهلاک زیادی دارند، و سنگین وزن نیز می‌باشند. نسل سوم استابیلایزر‌ها (استبیلایزر سوئیچینگ ) با بالاترین دقت میان انواع دستگاه‌های دیگر (کمتر از ۱ ولت) ثبت شده است، به طور دقیق ولتاژ را در دامنه‌ای گسترده ثابت نگه می دارد. از آن جا که این دستگاه کاملا الکترونیکی است، بدون سر و صدا و با وزنی کم به کار خود ادامه میدهد که این انقلابی است در صنعت استابلایزر.
اگر برای تعمیر استابلایزر خود به اطلاعات نیاز دارید به شما خواندن این مقاله را پیشنهاد می‌کنم.
استابلایزرهای رله ای مخصوص استابلایز خانگی هستند و در مقیاس مشخص کاربرد دارند. البته در سطح تجاری هم نماینده هایی دارند. طرز کار استابلایزرهای رله ای در حالت کلی بستگی به عملکرد ترانس و رله هایی که این ترانس را در وضعیت و حالت های مختلف قرار می دهند دارد. اگر نیاز به افت ولتاژ باشد، ترانس باید یک حالت را تجربه کند و اگر مشکل افزایش ولتاژ باشد، باید عکس آن عمل کرد و ترانس را در حالتی دیگر قرار داد.
در استابیلایزر های رله ای یک اتو‌ترانسفورماتور (Auto-Transformer) با چندین سر بیرون آمده از سیم‌پیچ ثانویه، تعبیه شده است. پیاده‌سازی این ساختار، مطابق با دامنه ولتاژ ورودی با به کار گیری از رله انجام می‌پذیرد و روش پله-پله آن نمی‌تواند ولتاژ بار را در مقدار ویژه‌ای ثابت نگه دارد. بلکه همیشه آن را در بازه مناسبی نگاه می‌دارد.
زمانی که صحبت از سیستم دستی یا مکانیکی است، مقصود این نیست که یک نفر باید پشت استابلایزر stabilizer بایستد و فرمان صادر کند که الان جریان برق بالا است، پس نسبت به کاهش آن اقدام کن و یا بالعکس. بلکه موضوع، وجود یک کنترلر برای جریان است که نسبت به عدد تعریف شده، ولتاژ را اندازه گیری می کند و در صورتی که جریان ورودی بالا یا پایین باشد، رله ها را در محل مناسب قرار می دهد و جریان برق را آن طور که لازم است، مدیریت می کند.
ظرفیت مدیریت استابلایزرهای رله ای به طور معمول حدود 6 الی 15 درصد جریان ورودی است و این عملیات را با دقتی 5 الی 10 درصدی انجام می دهند. یعنی اگر جریان ورودی نسبت به چیزی که باید باشد تا پانزده درصد تلورانس یا نوسان داشته باشد، رساندن آن به مصرف کننده ی جریان، با دقتی بین 5 تا 10 درصد امکان پذیر خواهد بود.
اگر به دنبال استابلایزر برای دستگاه لیزر خود هستید خواندن این مقاله به شما بسیار کمک خواهد کرد.
قیمت و وزن پایین و دقت قابل قبول باعث محبوبیت این استابلایزر برای خانه شده است. اما به هر حال با توجه به مکانی که مورد استفاه قرار می گیرند، یک سری محدودیت هایی هم دارند. مثلا سرعت اصلاح جریان استابلایزر های رله ای کمی کندتر است در مقایسه با سایر مدل های دیجیتالی و استحکام و ماندگاری کمتری نسبت به مدل های صنعتی دارند. در کل، باید گفت که این نوع از استابیلایزر ها گزینه ای مناسب برای استابلایزر خانگی خواهند بود.
افرادی که با علم مهندسی برق آشنایی دارند، نام سروو به تنهایی نشان دهنده ساختار استابلایزرهای سروو هستند. ساختار این نوع استابلایزرها Servomechanism یا اصطلاحا Negative feedback هستند. در واقع از یک موتور یا ساختار به صورت تکنلوژیکی سروو بهره مند هستند. در حالت عادی وقتی که جریان ورودی میزان بالایی دارد باید استابلایزرهای سروو به کار گرفته شود. دقت سروو ها از یک تا پنجاه درصد تغیر میکند و به همین جهت است که، مورد استفاده در شرایط سخت و گوناگون هستند، و گزینه های قابل اطمینانی هستند. اعضای اصلی استابلایزرهای سروو عبارت اند از: موتور سروو، ترانس خودکار، ترانس افزایش دهنده و کاهنده، سیستم کنترلی و موتور انتقالی تشکیل می شوند.
در استابلایزرهای سروو، یک سر ترانسِ کاهنده و افزایشی به ترانس خودکار وصل می شود و طرف دیگرش به موتور یا بازوی انتقالی متصل است. در انتهای آن بازو هم موتور سروو وجود دارد. در تصویر زیر ساختار مداری این استابلایزرها را می بینید.
منبع: سایت نورتوس
