برای شرکت در چالش کتابخوانی طاقچه در بهمن کتاب زیبای چشمهایش اثر بزرگ علوی را انتخاب کردم
در عین حال که سرزمین ایران مملو از شاعران و قریحه پردازان بزرگ است به همان اندازه از وجود نویسندگان رمان و کتاب خالی است و تنها معدود نویسندگانی همچون جلال آل احمد و بزرگ علوی و چند نویسنده دیگر است که با تلاش خود توانسته اند گوشه ای از این خلا را پر کنند بزرگ علوی نیز در این راه با نوشتن رمان چشم هایش نام خود را برای همیشه در بین نویسندگان مهم و جریان ساز ایرانی تثبیت کرد و با نثری محکم و تاثیر گذار، داستانی عاشقانه با رگه هایی از سیاست پیش روی خواننده قرار داده است.
بعید است که در ایران کتابخوانی حرفه ای باشید و نام رمان چشم هایش را نشنیده باشید؛ کتابی که نخستین بار در سال 1331 منتشر شد و پس از انتشار علاوه بر استقبال بی نظیر مردم، تاثیر شگرفی بر سبک داستان نویسی نویسندگان پس از خود به وجود آورد. بزرگ علوی با بیانی ساده و با استفاده از شیوه حدس و گمان، داستان زنی از طبقه بالای جامعه در زمان رضاه شاه را بازگو می کند که عاشق نقاشِ معروفی به نام ماکان شده است. استاد ماکان، رهبر تشکیلات زیر زمینی بر ضد حکومت رضا شاه است و فرنگیس به خاطر عشق او وارد مبارزات سیاسی علیه حکومت می شود. اکنون بعد از مرگ استاد ماکان در تبعید و گذشت چندین سال، معروف ترین اثر نقاش پردهای از چشمان زنی ست که رازهای زیادی را در خود پنهان کرده و ناظم مدرسه ای که تابلو های استاد ماکان در آن نگهداری می شود، به دنبال یافتن آن زن و بر ملا کردن راز نهفته آن چشم هاست. در نهایت او فرنگیس را پیدا می کند و زن قصه خود را برای ناظم بازگو می کند.
روایت بزرگ علوی از زبان یک زن، نشان دهندهی اشرافِ عمیق وی به شخصیت زنان، حالات روحی و خلق و خوی آن هاست. عواطف و احساسات فرنگیس، احساسات درونی او، عشق عمیقش به نقاش معروف و بی پروا شدنی که این عشق نصیبش کرده بود، از چشم هایش یک داستان مهیج و به یاد ماندنی به وجود آورده است. نثر سیال و به دور از تکلفِ علوی و داستانی با محوریت زن، او را از دیگر نویسندگانِ زمان خود فراتر برد و باعث شد آثارش نسبت به هم عصران خود، امروزی تر جلوه کند. کتاب چشمهایش همواره در بین محبوب ترین رمان های معاصر ایرانی قرار دارد و تا کنون به زبان های مختلف دنیا ترجمه شده است.
گروهی از منتقدان معتقدند شخصیت استاد ماکان در رمان چشم هایش بر گرفته از شخصیت کمال المک نقاش معروف ایرانی است ابتکار ویژه علوی در خلق داستان های واقع گرا و نفوذ کلامش به اندازه ای بود که پس از او سبک واقع گرایی انتقادی بر ادبیات معاصر ایران چیره گشت نویسندگان مهم معاصر نظیر علی اشرف درویشیان، احمد محمود و نسیم خاکساری از سبک داستان نویسی بزرگ علوی در نوشته هایشان الهام گرفته اند.
متن بالا را برای شرکت در چالش کتابخوانی طاقچه در بهمنماه تهیه کردم.