فردیناند دو سوسور (1857-1912) زبان شناس سوئیسی، پدر علم نشانه‌شناسی نوین به حساب می‌آید. او در کتاب خود، دوره زبان‌شناسی عمومی، مبانی نظری نشانه‌شناسی را بنا نهاد
در اینجا خلاصه‌ای از مباحث کلیدی سوسور در مورد نشانه‌شناسی ارائه می‌شود:
سوسور نشانه را واحد مرکب از دو جزء می‌داند:
دال: بخش صوتی نشانه که قابل شنیدن یا تصور است.
مدلول: مفهوم یا معنای مرتبط با دال.
رابطه بین دال و مدلول ذاتی نیست، بلکه قراردادی و تابعی از نظام زبانی است.
2. دلالت:
دلالت فرایندی است که معنا از طریق رابطه بین دال و مدلول ایجاد می‌شود. سوسور دو نوع دلالت را از هم تفکیک می‌کند:
دلالت زبانی: دلالت قراردادی و تابعی از نظام زبانی.
دلالت ذهنی: دلالت غیرقراردادی و تابعی از ذهنیت فرد.
3. ارزش:
ارزش نشانه تابعی از جایگاه آن در نظام زبانی است. ارزش هر نشانه در تقابل با دیگر نشانه‌ها در نظام زبانی تعیین می‌شود.
4. زبان:
زبان نظام منسجمی از نشانه‌هاست که قواعد خاص خود را دارد. زبان ابزاری برای تبادل فکر و ارتباط است.
5. همزمانی و درزمانی:
سوسور دو نوع تحلیل زبانی را از هم تفکیک می‌کند:
تحلیل همزمانی: بررسی روابط بین نشانه‌ها در یک زمان محدود.
تحلیل درزمانی: بررسی تغییرات زبان در طول زمان.
6. نشانه شناسی:
نشانه‌شناسی علمی است که به بررسی نشانه‌ها و نظام‌های دلالت می‌پردازد.
علاوه بر موارد ذکر شده در خلاصه، سوسور در مورد مباحث دیگری نیز در زمینه نشانه شناسی بحث کرده است از جمله
انواع نشانه‌ها
ارتباط بین زبان و گفتار
نقش نشانه‌ها در تفکر
رابطه بین نشانه‌شناسی و سایر علوم
