معمولا نخستین مشکلی که دانشجویان هنگام تنظیم پایان نامه با آن مواجه می شوند، انتخاب موضوع است. موضوع پایان نامه باید جدید و خلاقانه باشد و نباید درباره موضوعی که پیشتر درباره آن ، حداقل در ایران، پژوهش های فراوانی انجام شده پایان نامه نوشت که همین مساله انتخاب موضوع پایان نامه را برای بسیاری از دانشجویان دشوار می کند. اما نگران نباشید ما در این مطلب به شکل اجمالی می گوییم چه نکاتی کمک کننده در انتخاب موضوع می توانند باشد و در ادامه مطلب با اعتبار(روایی) و پایایی مقیاس ها و پرسشنامه ها بخصوص در رشته های علوم رفتاری و روانشناسی آشنا خواهید شد و این آگاهی میتواند قدمی در انتخاب موضوع برای پایان نامه خواهد گردید.
اعتبار(روایی) و پایایی؟
مراحلی که در انتخاب موضوع پایان نامه به شما کمک می کند :
شناسایی منابع هسته :نخستین قدم در انتخاب موضوع پایان نامه، شناسایی منابع هسته (کتاب، مجله و هر منبعی که بیشترین استنادها را به خود اختصاص می دهد)است.
جستجو در اینترنت
جستجو در پایگاه های مربوطه
گرفتن ایده از افراد صاحب نظر و کسانی که این مسیر را طی نمودند.
در نظر گرفتن عامل زمان
نگذشتن از کنار موضوعات ساده
استفاده از تجربیات شخصی
رجوع به تحقیقات پیشین: بین تحقیقات انجام شده گذشته در مورد یک موضوع چه تناقضاتی و چه محدویت های در مسیر تحقیقات پیشین بوده.
و یکی از موضوعات جالب توجه و کمک کننده در پیشرفت علم بخصوص در علوم رفتاری و دنیای روانشناسی موضوع اعتبار (روایی) و پایایی است و مشکلی که داوران پایان نامه سر جلسه دفاع از پایان نامه ایراد می گیرند از دفاع کننده پایان نامه مشکل نداشتن اعتبار و روایی داخلی آن مقیاس یا ابزار پژوهش یا پرسشنامه تحقیق و حتی داوران پایان نامه استفاده از نوع فرم کوتاه آن مقیاس و آزمون یا پرسشنامه ایراد و نقص تحقیق می دانند اگر دانشجو یا دفاع کننده از پایان نامه میخواهد با نمره عالی و موفقیت جلسه دفاع از پایان نامه را سپری کند باید مورد توجه قرار دهد و اینکه اعتبار و پایایی پرسشنامه ها و آزمون چی است حتما برای افراد تازه کار در زمینه تحیق بخصوص دنیای روانشناسی میتواند سوال باشد.
روایی به چه معناست؟
ابزاری که برای جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار می گیرند، در مرحله اول باید از روایی یا اعتبار (Validity) برخوردار باشند و در مرحله دوم باید پایایی یا اعتماد داشته باشند.
روایی بدین معناست که روش یا ابزار به کار رفته تا چه حد می تواند خصوصیت مورد نظر را درست اندازه گیری کند.
مقصود از روایی این است که ابزاری که برای اندازه گیری مورد نظر انتخاب شده است ویژگی و خصوصیتی که ابزار برای آن طراحی شده است را دارد یا خیر. به عبارت دیگر مفهوم روایی، به این سوال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد.
با یک مثال این موضوع را بیشتر توضیح می دهیم.
فرض کنید از ابزار پرسشنامه برای ارزیابی «تعهد سازمانی کارکنان» استفاده می کنید ولی پرسش های آن طوری طراحی شده اند که به نظر می رسد «رضایت شغلی کارکنان» در حال ارزیابی است.
نتایج به دست آمده از این پرسش نامه روایی ندارد چرا که خصیصه ی مور نظر که در اینجا «تعهد سازمانی» بوده ارزیابی نشده است.
بنابراین وقتی گفته می شود ابزار گردآوری داده ها باید روایی داشته باشند بدین معناست که چه پرسشنامه تهیه می کنید چه می خواهید مصاحبه کنید یا ارزیابی خود را با مشاهده حضوری انجام دهید باید چیزی که سنجیده می شود مرتبط با هدفی باشد که پیش گرفته اید در غیر این صورت نتیجه نهایی از ارزش خاصی برخوردار نخواهد بود.
وقتی گفته می شود ابزار گردآوری داده ها باید ویژگی پایایی یا (Reliability) را داشته باشند بدین معناست که اگر در چند زمان مختلف در یک جمعیت از آن استفاده کنیم در نتیجه به دست آمده اختلاف چندانی مشاهده نمی کنیم.
بسیار مهم است که بدانیم ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به ما می دهند. برای اندازه گیری پایایی از شاخصی به نام ضریب پایایی استفاده می شود.
دامنه ضریب پایایی از صفر تا +۱ است به این معنا که اگر ضریب صفر باشد عدم پایایی و اگر این ضریب یک باشد پایایی کامل را نشان می دهد. هرچند پایایی کامل به ندرت دیده می شود و اغلب در صورت مشاهده، به نتایج حاصل شک می کنند
اگر دنبال مقیاسی هستید که در ایران اعتبار و پایایی ندارد و میخواهید اعتبار و پایایی کار کنید:
