انتقال سند مالکیت در یک معامله ملکی شامل مراحلی است که خریدار و فروشنده باید آن را به طور کامل انجام دهند تا انتقال قطعی شده و صورت قانونی به خود بگیرد. در این مقاله به طور خلاصه فرآیند انتقال سند تشریح و مدارک مورد نیاز برای انتقال سند مالکیت گفته شده است.
بر طبق قانون برای اینکه بتوان ملکی را معامله کرد باید مراحلی را طی نمود که در ادامه این مراحل ذکر می‌شود و به تفکیک شرح داده می‌شوند
مرحله اول: توافق مکتوب فروشنده و خریدار
مرحله اول، توافقی است که خریدار و فروشنده با هم می‌کنند.در این توافق، نوشته‌ای کتبی به نام قول‌نامه می‌نویسند، به عبارتی فروشنده و خریدار می‌گویند ما حرفی که بین خودمان زده‌ایم را قبول داریم و آن را مکتوب می‌کنیم
تفاوت قول‌نامه و مبایعه‌نامه در چیست؟
اسم حقوقی قول‌نامه به مبایعه‌نامه تغییر داده شده است. قول‌نامه، بار حقوقی ندارد و اگر بین دو طرف دعوا شود، و به دادگاه مراجعه می‌کنند، قول‌نامه محکمه‌پسند نیست و شرایط فقهی لازم را ندارد. زیرا اساس قانون ما در ایران فقه است. برای همین قول‌نامه را به مبایعه‌نامه تبدیل کردند.
مرحله دوم : دریافت کد رهگیری از بنگاه معاملات ملکی
بعد از اینکه توافق اولیه انجام شد و دو طرف مبایعه نامه را امضا کردند، باید مبایعه نامه در سیستم جامع نرم افزاری ثبت شود. ثبت مبایعه نامه در بنگاه معامله املاک معتبر انجام می‌شود. صاحب بنگاه معامله املاک، مشخصات ملک، خریدار و فروشنده را در سیستم ثبت می‌کند. بعد ازاین مرحله، کد رهگیری صادر می‌شود. صادر شدن کد رهگیری، مانع از فروش ملک به‌صورت همزمان به چندین نفر می‌شود. همراه داشتن کد رهگیری صادر شده برای انتقال سند ملک و سند زدن خانه، ضروری است
مرحله سوم : مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی
در مرحله بعدی باید فروشنده به‌همراه شناسنامه و اصل سند ملک به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کند تا دیگر اقدامات لازم برای انتقال سند ملک را انجام دهد. در این مرحله، نیازی به حضور خریدار در دفتر خانه نیست. مسئول دفترخانه نیز لیستی از مدارک لازم برای انتقال سند ملک را به فروشنده می‌دهد تا او اقدام به تهیه آن مدارک کند و پرونده مربوط به فروش این ملک تشکیل شود.
برای انتقال سند ملک، باید مدارک زیر را به‌همراه داشته باشید:
اصل و کپی سند مالکیت خانه
اصل و کپی بنچاق
کپی شناسنامه و کپی کارت ملی خریدار و فروشنده
اصل و کپی وکالت نامه
اصل و کپی پایان کار ساختمان یا عدم خلافی شهرداری یا نامه بازدید و تاییدیه شهرداری
صورت‌مجلس تفکیکی در مورد آپارتمان (این مورد باید هماهنگ شود)
اصل و تصویر حصر وراثت(در مورد سندهای ورثه‌ای)
اصل و تصویر فرم مالیات بر ارث(در مورد سندهای ورثه‌ای)
مرحله نهایی سند زدن ملک: انتقال سند
طبق تاریخی که در مبایعه‌نامه آمده است، فروشنده و خریدار برای سند زدن خانه در دفترخانه حضور پیدا می‌کنند.
اگر یکی از طرفین مثلا فروشنده، در دفترخانه حاضر نشد، و خریدار نتوانست به هیچ طریقی با او تماس بگیرد، وظیفه دارد تا آخرین ساعت اداری در دفترخانه بنشیند، اگر فروشنده نیامد، خریدار گواهی عدم حضور می‌گیرد.
اگر خریدار به‌هیچ‌وجه نتوانست فروشنده را پیدا کند، با گواهی عدم حضور به دادگاه رفته و می‌تواند هزینه پشیمانی را از فروشنده بگیرد.
فروشنده در این بخش باید تمامی مدارکی که مرحله قبل ذکر کرده‌ایم، با خود به‌همراه داشته و در کنار آن پاسخ استعلام‌هایی را که از شهرداری، دارایی، بیمه گرفته است(مفاصاحساب) به دفترخانه بدهد.
علاوه بر استعلام گرفتن از ملک، دفترخانه از شهرداری یا بخشداری و دارایی درباره بدهی داشتن یا نداشتن ملک سوال می‌پرسد. اگر ملک تجاری باشد از بیمه هم استعلام گرفته می‌شود. به این کار، «مفاصا حساب» گفته می‌شود. اگر این دو مرحله با موفقیت پشت سر گذاشته شوند، دفترخانه نامه ای به فروشنده می‌دهد که او بتواند اقدامات بعدی را انجام دهد.
برای انتقال سند ملک، باید هزینه های زیر پرداخت شود :
ثبت مبایعه نامه در سیستم سراسری: برای این کار، 5 درصد ارزش ملک، توسط دفتر معاملات املاک از طرفین گرفته می‌شود.
هزینه برای خلافی ساختمان، نوسازی و پسماند: این هزینه باید به شهرداری پرداخت شود.
هزینه نقل و انتقال سند: این هزینه توسط اداره دارایی گرفته می‌شود.
هزینه دفترخانه برای تنظیم و ثبت سند: این هزینه به‌طور مساوی بین خریدار و فروشنده تقسیم می‌شود. هزینه سند زدن ملک در دفترخانه رسمی، بین 200 هزار تومان تا 2 میلیون تومان است.
هزینه انتقال سند به عهده کیست؟
هزینه های دارایی و هزینه های استعلام و… بر عهده‌ی فروشنده می‌باشد و فقط هزینه سند در دفترخانه اسناد رسمی بر عهده طرفین (خریدار و فروشنده) می‌باشد.
