جعل حدیث ممنوع (قسمت سوم)
امام علی و ائمه بعد از او علیهم السلام همگی از
توطئه جعل حدیث با خبر بودند و جریان مبارزه
با جعل حدیث و اثبات احادیث صحیح از پیامبر
را بنا کردند
امام علی از همان ابتدا مردم را به این امر آگاه کرد
و اولین قدم را در مبارزه با خونثی سازی آن بنا نهاد
در نخستین اقدام، امام علی(ع)، این تصوّر نادرست را که همه راویان از پیامبر(ص)، صادق و در یک درجه از وثاقت هستند، رد کرد و آنها را به چهار دستهتقسیم کرد
1- منافقان دروغ پرداز،
2- راویانی که درست شنیده، امّا به خوبی نفهمیده اند
3-راویانی که درست نشنیده اند، نه آن که غرضِ خاصّی داشته باشند
4- راویان صادق، ضابط و قابل اعتماد، تقسیم کرد
امام علی(ع)، سپس با هشدار به باقی ماندن این
دسته در جامعه اسلامی و ادامه فعّالیت در دوره
پس از پیامبر(ص)، انگیزه و وضعیت آنان را توضیح
داده و با این روش یکی از راه های شناسایی این راویان حدیث ساز را به دست می دهد. امام(ع) در باره اینان می فرماید:
بعضی عالمان، با تزویر و دروغ و تهمت، خود را به حاکمان گم راه و دعوتگران دوزخ، نزدیک کردند و آنان هم ایشان را خدمتگذار خویش ساختند و بر گردن مردم، سوار نمودند و به وسیله آنها، دنیا را به نفع خود سوق دادند.
بر پایه این ره نمود، اگر عالم دینی، حمایت از محرومان و قیام به حقوق مردم را کنار بنهد و به پیشوایان گم راهی و ره بَرَنده به آتش بگرود و از دین، سوء استفاده کند، باید به دیده شک به او نگریست که از دروغ و تزویر، دور نیست.
امام صادق(ع) نیز، نشانه ای مرتبط با محتوا را به دست می دهد. معاویة بن وهب، در روایتی از ایشان نقل کرده است:
نشانه دروغ گو، آن است که تو را از آسمان و زمین و شرق و غرب عالم، آگاه می کند؛ امّا چون از حرام و حلال خدایش بپرسی، چیزی در بساطش نیست
بیان ویژگی های کلّی، چهره واقعی جاعلان را همیشه برای مردم، هویدا نمی ساخت و محبوبیت نسبی و برخی ویژگی های ایشان، مانع از تطبیق نشانه های ارائه شده بر آنها و دقّت در محتوای گزارش های آنان می شد. غالیان که با نام راوی، وکیل و نایب، خود را در صفوف یاران ائمّه(ع) جای داده بودند، گاه به تقوا شهره بودند و از این رو، افشای آنان، دشوار بود و اگر کسانی جز امامان(ع) و اصحاب بزرگ و خاصّ ایشان، هویت واقعی آنان را افشا می کردند، ممکن بود خود به اختلاف افکنی، متّهم و از جامعه شیعه، طرد شوند. در این فضای مه آلود، ائمّه(ع)، غالیانی را که بر ایشان دروغ می بستند، به صراحت، معرّفی کردند، نام بردند و حتّی آنان را با شدّت، از خود راندند. بر اساس گزارش های موجود، امام باقر، امام صادق،امام کاظم، امام رضا، امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری(علیهم الصلوات و السلام)، یک یا چند تن از غالیان و دروغگویان را نام برده اند و پیروان خود را از حدیث شنیدن و حتّی معاشرت با ایشان، باز داشته اند.
ائمّه(ع) همچنان با فراست الهی خویش دریافتند که برخی غالیان و دروغگویان بر اثر معاشرت با شاگردان و راویان ایشان، کتاب های حدیثی را به بهانه استنساخ و بهره برداری های دیگر، به عاریت گرفته و پس از دست بردن در آنها، باز پس آورده اند. از این رو، امام صادق(ع)، به افشای این شگرد پرداخت و فرمود:
مغیرة بن سعید ـ خدا لعنتش کند ـ در کتاب های یاران پدرم، دست بُرد و احادیثی در آنها داخل کرد که پدرم، آنها را نگفته بود. پس پروا کنید و آنچه را مخالف سخن خدایمان و سنّت پیامبرمان است، بر ما نپذیرید.
ادامه دارد.
TO BE CONTINUE
