بانکداری الکترونیک

بانکداری الکترونیکی:

بانکداری الکترونیکی شیوه ای از بانکداری است که در ان مشتری در تمام ساعات شبانه روز بدون حضور فیزیکی در شعب بانک،با استفاده از سرویس های امن الکترونیکی که بانک در اختیار آن قرار میدهد از خدمات بانکی استفاده میکند در واقع،بانکداری الکترکنیکی عبارت است به کارگیری فناوری های پیشرفته نرم افزاری و سخت افزاری مبتنی بر شبکه و مخابرات،برای تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی که نیاز به حضور فیزیکی مشتری در شعب بانکها را حذف میکند. افزایش حجم فعالیت موسسات مالی باعث شد این موسسات استمرار روش انجام فعالیت خود را به صلاح نبینند و به اصلاح و نوآوری بر مبنای استفا ه از فعالیت های نوین روی آورند.استفاده از تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی موحب شد امور بانکی با سهولت،کارایی و سرعت بیشتر انجام شود و هزینه های عملیاتی مرتبط کاهش یابد.

با گذشت زمان،سیستم اطلاعاتی و بانکی مختلف ایجاد شد با رشد هر چه بیشتر سیستم های جدید،بانکها خود را در برابر تعدود زیادی سیستم مجزا و منفک از یکدیگر(سیستم های جزیره ای)دیدن که ادامه فعالیت را ب ایشان دشوار میساخت.بر اساس نیاز به سیستم یکپارچه که تمام خدمات بانکی را از طریق پایگاه داده های متمرکز ارائه و مدیریت کنند،بیش از پیش احساس شد.

بنابراین بانکها به سوی استفاده از سیتم جامع متمرکز بانکداری((core banking روی آورند.

مزایای بانکداری الکترونیکی:

مرایایای استفاده از بانکداری الکتدونیکی را میتوان در سه سطر بررسی کنیم:

۱.مزایای سیتم در سطح ملی:

استفاده از بانکداری الکترونیکی موجب کاهش آلودگی هوا،مصرف سوخت و ترافیک(به دلیل عدم نیاز به مراجعه حضوری مشتریان به شعب موسسات مالی)کاهش هزینه های بهداشت و درمان،کاهش هزینه های چاپ اسکناس ناشی از فرسودگی اسکناس و ... میشود. ۲.مزایای سیستم برای مشتریان:

کاهش هزینه های رفت و آمد،جلوگیری از اتلاف وقت،کاهش احتمال بروز بیماری(به دلیل عدم نیاز به تماس با پول نقد و کمتر در معرض آلودگی قرار گرفتن)سهولت استفاده از خدمات بانکی،استفاده بهینه از زمان،کاهش ریسک مخاطرات امنیتی ناشی از حمل پول نقد(مثل دستبرد،سرقت،مفقود شدن پول و...)استفاده از خدمات بانکی بدون محدودیت مکان و زمان و .....

۳.مزایا برای موسسه های مالی:

کاهش هزینه های عملیاتی و هزینه تمام شده،خدمات(به دلیل عدم نیاز یه شعب مستمر)امکان فعالیت و ارائه خدمات بدون محدودیت مکانی و زمانی،افزایش منابع،ممیزی و کنترل ساده تر تراکنش ها،کاهش مخاطرات امنیتی ناشی از پول رسانی و ...

پیش نیازهای بانداری الکترونیکی

بستر و زیرساخت های مخابراتی

تربیت نیروی متخصص

تصویب قوانین حقوقی

فرهنگ سازی و جلب اعتماد کاربران

تاریخچه بانداری الکترونیکی

بانکداری الکترونیکی در ایران

سابقه فعالیت های بانکداری الکترونیکی در ایران به سال ۱۳۵۰برمیگردد.

در آن موقع بانک بیمه بازرگانان با در اختیار گرفتن ۱۰دستگاه خودپرداز در شعب خود نخستین تجربه پرداخت اتماتیک پول را تنها در همان شعب نصب شده تجربه کرد. از اواخر دهه ۱۳۶۰بانک های کشور با توجه به کاربرد کامپیوتر شخصی و احساس نیاز به اتوماسیون عملیات بانکی به رایانه ای کردن عملیات بانکی پرداختند.طرح جامع اتوماسیون بانکی پس از مطالعه و بررسی های گوناگون در غالب پیش نهادی برای تحولی جامع در برنامه ریزی فعالیت های انفورماتیکی بانک ها به مسئولان شبکه بانکی ارائه شد که با مصوبه مجمع عمومی بانکها در سال ۱۳۷۲طرح جامع اتوماسیون سامانه بانکی شکل رسمی به خود گرفت.درهمان سال ،بانک مرکزی شرکت خدمات انفورماتیک را به عنوان سازمان اجرایی طرح جامع انفورماتیک سامانه بانکی تاسیس کرد.

زیرساخت های بانکداری الکترونیکی یکپارچه،در دهه ۷۰ایجاد شد و دو بانک بزرگ کشور،باک ملی ایران و بانک صادرات ایران ،سیستم بانکی خود را عملیاتی کردند.با راه اندازی این سیستم،به تدریج حسابهای سنتی به انها برای صاحب حساب تنها از طریق مراجعه حضوری به شعب افتتاح کننده حساب مقدور بود،به حساب های سیبا در بانک ملی ایران و سپهر در یانک صادرات ایران تبدیل شد،بااستفاده از این سیستم ها،صاحب حساب برای انجام امور بانکی ،دیگربه مراجعه حضوری به شعبه افتتاح کننده حساب نیاز نداشت.

کارت های بانکی

انواع کارت بانکی: ۱.کارت های اعتباری(Credit card)

بانک در مقابل تعهدات لازم به مشتری خود مبلغ معینی اعتبار مالی می دهد.مشتری

میتواند تا سقف اعتبار خود از حسابش برداشت کند،بدون اینکه موجودی داشته باشد و طی مدت معین بدهی خود را به بانک پرداخت می کند.visaCardوMasterCard

هم اکنون به عنوان رایج ترین و گسترده ترین شبکه کارت اعتباری مطرح اند.

۲.کارت های بدهکارDebit Card))

در این نوع کارت شخص فقط تا سقف موجودی حساب می تواند به وسیله این کارت پرداخت کند.این کارت ها می توانند به یک با چند حساب بانکی مجزا مرتبط باشند.

۳.کارت های از پیش پرداخت شده (Prepaid سخت

کاربری این نوع کارت ها درست مثل نوع Debitاست؛اما بدون ارتباط به حساب بانکی مجزا و دو نوع دارد که شامل کارت های قابل شارژ و غیر قابل شارژ است.

انواع کارت بانکی از نظر فیزیکی

کارت مغناطیسی(Magnet Card

اولین کارتی که به طور گسترده دز زمینه تجارت الکترونیک و به عنوان کارت های بانکی مورد استفاده قرار گرفت ،کارت های مغناطیسی بودند.این کارت ها که با قرار گرفتن یک نوار مغناطیسی بر روی کارت های PVCایجاد می شوند ،به علت محدودیت های فیزیکی موجود حجم اطلاعاتی زیادی را شامل نمی شوند.

اطلاعات مربوط به دارنده کارت در نوار مغناطیسی پشت کارت درسه تراک ( (Track نوشته(Encode) میشود. بر اساس استانداردهای کارت، توشتن اطلاعات track دوم شماره کارت،تاریخ انقضا و کد cvv2 اجباری است،ندشتن اطلاعات trackسوم اختیاری است در track اول اطلاعات شناسنامه ای دارنده ی کارت و trackسوم اطلاعات تاریخچه ای تراکنش درج میشود.

تجهیزات پرداخت

خود پرداز

دستگاه های الکترومکانیکی بدون نیاز به تحویلدار که در هر لحظه از شبانه روز امکان دریافت وجه نقد را برای مشتریان بانک فراهم می کند.

تاریخچه خودپرداز

جان شفرد بارون درسال ۱۹۶۷ اولین ناشین خودپرداز پول را در لندن اختراع کرد.اولین باجه خودپرداز پول(ماشین تحویل دار پول )نام داشت.

در آن زمان هنوز کارت های پلاستیکی تراشه دار وجود نداشت و اولین دستگاه خود پرداز بانک،‌نوعی از قبض های ویژه را قبول میکرد.این قبض های کاغذی دارای علائم ویژه ای مجهز به شماره شناسایی کاربر بودند.در آن زمان،کارشناسان بانکی معتقد بودند ماشینی که سفید اختراع کرده،میتواند در آینده ایی نه چندان دور تا ۹۹ درصد از فعالیت های بانکی را ارائه دهد و شهروندان سراسر دنیا با این ابزار میتوانند بدون نیاز به اتلاف وقت در صف های بانک در کمترین زمان و حتی بدون اینکه از خودرو خود پیاده شوند به امور بانکی خود بپردازند.

پایانه فروشpos

پایانه فروش یاposدستگاهی است که به طور معمول از طرف بانک یا موسسه مالی تهیه و در مراکز فروش کالا و خدمات نصب می شود تا در هنگام خرید و فروش کالا بجای وجه نقد،مبلغ معامله به صورت الکترونیک از حساب خریدار(دارنده کارت)برداشت و به حساب فروشنده(پذیرنده کارت)واریز شود.به این دستگاه ها کارت خوان نیز می گویند.

مزایای استفاده از دستگاهpos

• سرعت دهی و اطمینان بخشی در انجام معاملات

• صرفه جویی در هزینه های ملی بابت چاپ،توزیع و امحای اسکناس های فرسوده

• رونق تجارت الکترونیک

• کمک به سلامت و بهداشت افراد جامعه

• افزایش ضریب امنیت و ایمنی مردم به سبب بی نیازی از حمل پول نقد

• کاهش چشم گیر مراجعات مردم به شعب و دستگاه های خودپرداز

• دریافت مبلغ بالا بدون پذیرش خطر ریسک چک های مسروقه و جعلی

• عدم وجود مشکلات مربوط به شمارش پول و برگشت پول خرد الباقی آن

• و.....

درگاه پرداخت اینترانتی

ابزار های پرداخت همگام با پیشرفت تکنولوژی توسط زیر ساخت های فناوری،تعیین کننده مرز های تجارت نوین و جدید هستند.در این میان درگاه های پرداخت اینترنتی، ابزاری منحصر به فرد برای تجارت آنلاین و توسعه کسب و کارهای اینترانتی محسوب میشوند.درگاه پرداخت الکترونیک سداد یک ابزار پرداخت زنده است که ضمن ارائه طیف گسترده ای از خدمات اینترانتی و الکترونیک،امکان نظارت کامل بر مبادلات مال را فراهم کرده است.

این درگاه با طراحی ساده،زمینه فرآیند پرداخت را به راحتی و به سرعت،متناسب با فضای جذاب برای کاربران میسر ساخته است. در طراحی این درگاه سعی شده اجزای صفحه با جا نمایی مناسب و منطقی،استفاده از آنرا آسان کند.

دارندگان هر یک از کارتهای بانکهای عضو شتاب میتوانند با ورود به سایت پذیرندگان طرف قرار داد بانک ملی ایران، پس از تشکیل سبد خرید جهت پرداخت وجه کالا و خدمات مورد نظر خود از طریق این سیستم اقدام کنند.جهت احراز هویت دارنده کارت در این سیستم اطلاعات زیر مورد استفاده قرار میگیرد:

• شماره کارت(شانزده رقم برجسته یا پرینت شده روی کارت)

• )Cvv2چهار رقم ثبت شده در پشت یا روی کارت)

• رمز دوم (۵تا ۱۲ رقم که از طریق دستگاه خودپرداز قابل اختصاص است.)

• تاریخ انقضا کارت(تاریخ ثبت انقضا کارت برای دارندگان ملی کارت در درگاه پرداخت اینترانتی بانک ملی الزامی نیست.)

نحوه درخواست درگاه اینترانتی

متقاضیان برای درخواست درگاه اینترانتی باید به سایت شرکت پرداخت الکترونیک سداد مراجعه و به بخش《ثبت درخواست پذیرندگی》 مراجعه و از عنوان《نوع درخواست》گزینه درگاه پرداخت اینترانتی را انتخاب کنند.سپس اطلاعات مورد نیاز را وارد کرده و دکمه 《ثبت》را بزنند.در ادامه باید به شعبه افتتاح کننده حساب خود مراجعه کنند و درخواست خود را تایید کنند.سپس هر یک از این متقاضیان میتوانند مطابق با فایل راهنمای دریافتی برای اتصال به درگاه پرداخت اینترانتی اقدام کرده و در صورت تکمیل مراحل فوق،درگاه اینترانتی خود را کمتر از ۴۸ ساعت کاری دریافت کنند.امور مشتریان شرکت پرداخت الکترونیک سداد با شماره تلفن ۴۲۷۳۹۰۰۰۰ آماده پاسخگویی به سوالات احتمالی مشتریان است.مشتریان جهت دریافت نماد اعتماد الکترونیک بایستی به وزارت صنعت،معدن و تجارت یا سایتenamad.ir مراجعه و درخواست خود را ثبت کنند.