حوزه کسب و کار و بخش بازاریابی آن، مملو از اصطلاحات مختلف و شبیه به هم است که در بسیاری از مواقع، این اصطلاحات به اشتباه به جای یکدیگر استفاده میشوند.
یکی از این اصطلاحات که در بسیاری از موارد به جای یکدیگر به کار می روند "تحقیقات بازار" و "تحقیقات بازاریابی" است.
در حالت خوشبینانه میتوان گفت که تنها اسم این اصطلاحات به اشتباه به جای یکدیگر به کار می روند و در عمل، اجرای امور به درستی صورت میپذیرد؛ اما واقعیت این است که حتی در عمل هم این اشتباهات، رایج هستند و میتوانند خسارت های جبران ناپذیری را برای کسب وکارها به همراه داشته باشند.
اما تعریف هر یک از اصطلاحات "تحقیقات بازار" و "تحقیقات بازاریابی" چیست و چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟ با ما در این مقاله همراه باشید.
ابتدا با تعریف و توضیح اصطلاح تحقیقات بازاریابی شروع میکنیم. در واقع "تحقیقات بازاریابی"به مطالعه و بررسی فرایند های بازاریابی،تحلیل آنها و گزارش اطلاعات میپردازد.این تحقیقات به منظور پیدا کردن بهترین راه حل برای به کارگیری بهترین استراتژی بازاریابی با شرایط یک کسب و کار است. عمده ی تحقیقات بازاریابی جهت درک و شناخت تقاضای مشتری و انتظارات آنها از محصولات و خدمات یک شرکت است تا بتواند به تاثیرگذارترین شکل ممکن، نیازهای آنها را برطرف سازد.
تحقیقات بازاریابی شامل مجموعه ای از فعالیت های زیر است:
• تحقیقات مشتری و بازار
• تحقیقات در رابطه با محصولات
• تحقیقات قیمت
• تحقیقات کانال های توزیع
• تحقیقات توسعه کسب و کار
• تحقیقات در رابطه با فروش
• تحقیقات در رابطه با برندیگ و تبلیغات
در واقع میتوان گفت که تحقیقات بازاریابی با هدف شفاف سازی مسیر کسب و کار و بازاریابی برای مدیران ارشد یک شرکت و کمک به آنها در جهت اتخاذ بهترین و مهمترین تصمیمات بازاریابی انجام می شود. فرآیند تحقیقات بازاریابی نیز به طور خلاصه به شرح ذیل میباشد:
• تشخیص مشکل، بررسی گزینه های موجود برای تصمیم گیری و اهداف تحقیق
• توسعه برنامه های تحقیقاتی
• جمع آوری اطلاعات
• سازماندهی و تحلیل اطلاعات
• ارایه نتایج تحقیقات
• تصمیم گیری
اما تعریف اصطلاح "تحقیقات بازار" چیست؟
"تحقیقات بازار" میتواند به عنوان فرآیند جمع آوری،تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات در مورد یک محصول یا خدمت برای فروش آن در بازار موجود، به مشتریان گذشته ، حال و بالقوه تعریف شود. به عبارت دیگر، تحقیقات بازار در مورد ویژگی ها، عادت ها، موقعیت های مکانی و نیازهای بازار هدف شرکت و رقبایی است که با آنها رو به رو خواهند شد. پس هدف اصلی تحقیقات بازار، رسیدن به کالاها و خدمات سودآور برای شرکت و بازارهای هدف جذاب میباشد. این تحقیقات، به شرکت ها کمک میکند تا بازارهای هدف محتمل را بشناسند و نیازها و خواسته های مشتریان آن را درک کنند.
با توضیحات داده شده ، تفاوت های کلیدی تحقیقات بازار و تحقیقات بازاریابی به این شرح است:
1- تحقیقات بازار، مطالعه تمام بازار و رفتار مصرف کنندگان در آن است؛ اما تحقیقات بازاریابی به برنامه ریزی دقیق و منطقی، تجزیه و تحلیل و بررسی مشکلات تصمیم گیری در حوزه بازاریابی می پردازد.
2- تحقیقات بازار شاخه ای از تحقیقات بازاریابی است؛ در حالی که تحقیقات بازاریابی به عنوان جزئی از سیستم اطلاعاتی بازاریابی شناخته میشود.
3- حوزه مطالعاتی تحقیقات بازار به مطاله در رابطه با جنبه های مختلف بازار و رفتار مصرف کننده در آن محدود میشود. اما تحقیقات بازاریابی شامل مطالعه روی کلیه فرآیندهای بازاریابی مثل : تبلیغات،قیمت گذاری، بسته بندی، سیاست های بازار و ... است.
4- تحقیقات بازار مشخصا روی یک بازار متمرکز میشود و درباره ی آن اطلاعاتی را در اختیار ما قرار میدهد که قابل تعمیم به بازارهای دیگر نیست؛ اما تحقیقات بازاربابی یک حوزه عمومی و کلی است که مطالعه آن میتواند برای رفع انواع مشکلات بازاریابی در صنایع مختلف، مفید باشد.
5- تحقیقات بازار درباره درک بازار هدف و امکان تولید محصولات مورد نظر و فروششان در آنجاست ؛ در حالی که تحقیقات بازاریابی درباره آموختن راه های متفاوت برای حفظ بازار هدف به کمک شیوه های موثر است.
بنابراین، تمام توضیحات گفته شده را میتوان به این صورت جمع بندی کرد که "تحقیقات بازاریابی" اصطلاح گسترده تری از "تحقیقات بازار" است. در واقع، تحقیقات بازار، خود، به عنوان جزئی از تحقیقات بازاریابی شناخته میشود. هر دو نوع تحقیق شامل تکنیک های کمی و کیفی هستند تا بتوانند اطالاعات مورد نیاز را جمع آوری کنند. علاوه بر آن؛ این تحقیقات برای انواع کسب و کارها مثل استارتاپ ها مفید خواهند بود، چرا که در فرآیند تصمیم گیری در خصوص محصولات و خدمات مناسب برای ارایه به بازار، مکان مناسب برای کسب و کار، کانال های توزیع محصولات و خدمات و ... کمک کننده خواهند بود.
