نقد فیلم ماجرای نیمروز با نگاهی به گروهک تروریستی منافقین
معرفی: ماجرای نیمروز فیلمی به کارگردانی محمد حسین مهدویان است که فیلمنامهاش توسط محمدحسین مهدویان و ابراهیم امینی نوشته شده و تهیهکنندگی آن بر عهده سید محمود رضوی است. این فیلم محصول سال ۱۳۹۵ است.
این فیلم در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم، سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه ملی و سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران شد. همچنین بهزاد جعفری طادی برنده سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس شدهاست.
بررسی سندیت تاریخی: اسفند 1360 در حالی آغاز شد که سازمان منافقین با انجام عملیاتهای تروریستی گسترده باعث قتل عام و سیع مردم شدند. به گزارش روزنامه کیهان در 3 اسفند 1360 «در سالروز کودتای انگلیسی رضاخان در تهران؛ عوامل آمریکا با انفجار بمب عدهای کارگر و دانشآموز را قطعه قطعه کردند». خبر ترورهای متعدد سازمان در اینروزها در مطبوعات بازتاب گستردهای داشت. خبر ترور و شهادت سه عضو جهاد دانشگاهی به دست سازمان از جمله این خبرها است.در نشریه مجاهد، ذیل عنوان «از سری تجربیات مجاهد خلق» و با تیتر «عملیات واحدهای موتوری» به تشریح و توضیح عملیات تروریستی با استفاده از موتورسیکلت پرداخته شده و مباحثی مانند: پرتاب نارنجک و بمبهای آتشزا به مراکز دشمن، اعدام انقلابی مزدوران دشمن در مراکز حفاظت شده جاسوسی و کسب اطلاعات، اعدام انقلابی مزدوران منفرد دشمن در مسیر تردد، آموزش داده شده است... یکی از طرحهایی که واحد موتوری بعد از فراگیری و کسب آموزشهای نظامی مکفی میتواند انجام دهد، به هلاکت رساندن تک مزدور دشمن در کوچه و خیابان است... برای اعدام مزدوران خود فروختهای که تحت پوششهای مختلف شغلی در مناطق مختلف خود را با محیط هم رنگ ساخته و مراکز جاسوسی و کسب اطلاعات دایر کردهاند، واحدهای موتوری بر اساس یک طرح مناسب عملیاتی میتواند اقدام کند.
علی زرکش نتیجه فاز پاسدار کشی را در جمعبندی سال 1362 خود این چنین اعلام کرد که «علیرغم کلیه طرحهای نظامی ـ پلیسی دشمن از 30 خرداد 1361 تا 30 خرداد 1362، 2800 نفر از مزدوران در شهرستانها، کردستان، و جنگل کشته شدهاند.»
طبق مندرجات نشریه مجاهد که در هر شماره آمار انفجارها و ترورها و قتلهای صورت گرفته توسط اعضایش را با افتخار رسماً اعلام میکرد و مسئولیت آن را بر عهده میگرفت. بیش از 16 هزار نفر از مردم ایران طی سالهای ۶۰ تا ۶۸ توسط منافقین به شهادت رسیدهاند.
تحلیل فیلم: «ماجرای نیمروز» فارغ از این که بهترین فیلم سیاسی تاریخ سینمای ایران است، چه از نظر قصهپردازی و چه ساختار، یک درام جاسوسی درجه یک است. نیروهای امنیتی برخلاف بقیه فیلمهای این سالها کاراکترهایی با نقاط دید متفاوت هستند. یکی معتقد به حمله، آن یکی طرفدار مدارا. یکی مشکوک به همه و جستوجوگر، آن یکی مومن به همهی نیروهای اطرافش با اعتماد کامل به آنها. همهی این کاراکترها هدف مشخصی دارند: خنثی کردن حملههای منافقین که در بیانیهای تهدید کردهاند دولت را تا تاریخ مشخصی سرنگون خواهند کرد اما رویکردشان نسبت به این ماجرا متفاوت است. درنهایت البته خیلی ظریف اشاره میشود که کاراکتر جواد عزتی که کمحرف است و سرش به کار خودش و دائم دیگران را زیرنظر دارد بیشتر از بقیه حق داشته و هوشیارتر بوده است. ماجرای نیمروز تماشاگر مخالف خود با عقایدی ۳۶۰ درجه خلاف فیلم را هم پای فیلم مینشاند و نه تنها او را تا آخر خط میبرد که همدلیاش را هم برمیانگیخت. بعد از سالها فیلمی رسمی ساخته شده بود که مردم دوستش داشتند و سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مردمی را هم از آن خود کرده بود. سدی که سالها در عرصه فرهنگ میان نگاه رسمی و مردمی (خصوصا طبقه متوسط) بلندتر شده بود را شکست. هوشمندی و شم سیاسی فیلمساز، شناخت درستش از عمومیت جامعه و روحیات زمانه و خلاقیت سینماییاش عامل اصلی این سدشکنی بود.