کمباین، دستگاه برداشت برنج

برنج‌های ایرانی، قاتل کمباین‌های چینی

همانطور که می­دانید امروزه کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی، اکثر اوقات با دستگاه­ها و ابزارات پیشرفته امروزی انجام می­شود. از کاشت مکانیزه دانه بذر در زمین گرفته تا برداشت محصول و بسته بندی و توزیع. دستگاه­های موجود در ایران بعضی­ها ساخت خود ایران هستند و بومی سازی شده­اند، از جمله دستگاه کمباین برنج. وقتی می­گوییم کمباین، شاید معنای کلمه انگلیسی آن به ذهن شما می­آید که به معنی ترکیب کردن است اما تا آنجایی که من در دستگاه کمباین دیدم، برنج و گندم را ترکیب نمی­کند و صرفا دانه گندم یا برنج را جدا می­کند. کمباین­های گندم و برنج با یکدیگر فرق دارند و ساختار و طرز کارکرد آن­ها متفاوت است. در شهرستان­ها بعضی اوقات با کمباین­های برنج، گندم هم برداشت می­کنند که البته به دستگاه فشار زیادی می­آید و ریزش و هدر رفت گندم زیاد می­شود. کمباین برنج، همانطور که از اسمش پیدا است، برای برداشت برنج است و برنج در استان­های شمالی و استان­های خوزستان و شیراز کشت می­شود. فرق برنج­های شمال با برنج­های جنوب در ارتفاع و کیفیت آن­ها است. چون در شمال رطوبت و آب زیاد است، کیفیت برنج شمال بهتر است و در ضمن ارتفاع برنج­های شمال، دو برابر برنج­های جنوب است و این برای دستگاه­ها مشکل ایجاد می‌کند.

کمباین­های برنج توسط تیغه­هایی که در جلوی آن قرار دارد، ساقه برنج را می­برد و توسط سیم­های چل نازک که دوار هستند و می­چرخند به مارپیچ انتقال پیدا می­کنند. مار پیچ، ساقه­های برنج را به فیدر که مسئول انتقال ساقه به خرمن کوب­ها است، می­رساند. وقتی برنج به خرمن کوب می­رسد، خرمن کوب، دانه­های برنج را از ساقه برنج جدا می­کند و توسط توری­هایی که زیر آن است برنج به روی غربال می­افتد. در غربال یک بادی از زیر به دانه­های برنج برخورد می­کند تا آشغال­هایی که در برنج است، جدا شود. برنج در غربال به انبار برنج در کمباین انتقال داده می­شود و در آن­جا ذخیره می­شود. انبار کمباین معمولا 6 یا 7 کیسه برنج را در خود جای می‌دهد. وقتی انبار پر شد، توسط لوله­های تخلیه در کمباین، تخلیه می­شود و افراد باید در زیر لوله تخلیه بایستند تا برنج را در کیسه­ها بسته بندی کنند و به کارخانه برنج انتقال دهند. توجه کنید که تا اینجا منظور ما از برنج، برنجی است که یک پوسته­ای روی آن وجود دارد و دانه سفید آن در کارخانه از پوسته جدا می­شود و به دست مصرف کنند می­رسد. حال، این دستگاه بسیار مفید و پر کاربرد در مازندران، نمونه­های داخلی هم داشته اما باز هم بهینه سازی نشده است. تولید کنندگان داخلی باز همان نمونه خارجی را درست کردند و اسم آن را ایرانی گذاشته­اند. این خوب است اما برای برنج­های مازندران، اصلا مناسب نیست و برنج­های شمال جان دستگاه را می­گیرند. شما فکرش را بکنید که دستگاه در چین و ژاپن، برنج­های زیر 70 سانتی متری را می­چیند و برداشت می­کند اما به مازندران می­آید و یک برنج 140 سانتی متری را برداشت می­کند و در خرمن کوب و برش ساقه بسیار به مشکل بر می­خورد. ریزش بسیار زیاد کمباین­های موجود، ضرر بسیار زیادی به کشاورز می­زند و این واقعا بد است؛ با این حال شرکت­هایی هستند که در تلاشند تا یک کمباین خوب و بهینه سازی شده برای برنج‌های شمال بسازند تا هم کشاورز متضرر نشود و هم کمباین دار ضرر نبیند. انشالله که دولت جدید از این شرکت­ها حمایت کند تا کیفیت کمباین­های جدید، بیشتر و بهتر باشند.

سجاد خواجه صالحانی | کارشناسی مکانیک بیوسیستم