سولفات منیزیم(magnesium sulfate) نمک معدنی مرطوبی با فرمول شیمیایی MgSO4 است. نوع هفت آبه این ماده(MgSO4•7H2O) معمولاً تحت عنوان نمک اپسوم شناخته می شود. این ماده شیمیایی کاربرد گسترده ای در صنعت مواد غذایی و سنتز ترکیبات آلی دارد و در باغبانی و کشاورزی از آن برای اصلاح کمبود منیزیم یا گوگرد خاک استفاده می کنند. در این مقاله خصوصیات، روش تولید و کاربرد های این ماده را بررسی می کنیم، سپس به شرح خطرات و نکات ایمنی که لازم است حین کار با این ماده شیمیایی در مورد آن بدانید می پردازیم.
این ماده کریستالی شفاف، بدون رنگ و کمی تلخ است. بخشی از خصوصیات این ماده عبارت است از:
دانسیته: 1.07g/ml
نقطه ذوب: 1124درجه سانتی گراد
اسیدیته: 7.9
وزن مولکولی: 120.37
این ماده در آب و گلیسرول محلول است و در الکل نیز کمی حل می شود.
در طبیعت می توان این ماده را از کانی های همچون کیرزیت و اپسومیت استخراج کرد. اما روش آزمایشگاهی سنتز سولفات منیزیم با واکنش اسید سولفوریک و اکسید منیزیم، منیزیم هیدروکسید یا منیزیم کربنات طی فرایند تبخیر و تبلور صورت می گیرد.
MgO + H2SO4 → MgSO4 + H2O
Mg(OH)2 + H2SO4 → MgSO4 + 2H2O
MgCO3 + H2SO4 → MgSO4 + CO2 + H2O
منیزیم سولفات در صنایع بسیاری همچون کشاورزی، نساجی، پزشکی، روغن موتور، سیمان و سنتز ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. فرم هفت آبه این ماده به آکواریوم های حاوی مرجان های سنگی اضافه می شود تا غلظت منیزیم را حفظ کند.
منیزیم یکی از اصلی ترین عناصر در مولکول کلروفیل است. به همین دلیل از این ماده در خاک گیاهان گلدانی و گیاهانی که نیاز بیشتری به منیزیم دارند مانند گوجه، فلفل و گل رز استفاده می شود.
محققان قبل از انجام واکنش های شیمیایی این ماده را به ترکیبات آلی اضافه می کنند تا آب را از محلول حذف کند. این ماده در آنالیز GC نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
در پزشکی و داروسازی از این ماده شیمیایی برای کنترل سطح پایین منیزیم در خون استفاده می شود. این ماده ملین است و برای درمان کوتاه مدت یبوست، رگ به رگ شدن یا درد جزئی نیز کاربرد دارد.
پزشکان برای کودکان مبتلا به نفریت و جلوگیری از تشنج در پره اکلامپسی، اکلامپسی و توکسمی حاملگی نیز از این ماده استفاده می کنند.
این ترکیب معدنی به دلیل خاصیت انحلال پذیری، نسبت به سایر نمک های منیزیم بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
توجه داشته باشید که افزایش سطح منیزیم در بدن، ضعیف شدن ماهیچه های اسکلتی را در پی دارد و ممکن است باعث اتساع عروق شود. مصرف منیزیم سولفات عوارض جانبی احتمالی در پی دارد که به شرح زیر هستند:
جهت بررسی بیشتر این موارد با پزشک خود مشورت کنید.
سولفات منگنز اشتعال پذیر نیست اما به دلیل اینکه رطوبت را جذب می کند، آن را در محیطی خشک نگهداری کنید. این ماده در دسته ترکیبات خورنده یا آسیب زا برای پوست قرار نگرفته است و سمی نیست اما هنگام کار با این ماده از لباس، ماسک، دستکش و تجهیزات ایمنی استفاده کنید. و این ماده را در کنار غذا یا نوشیدنی خود قرار ندهید.
در صورتی که این ماده با پوست شما تماس پیدا کرد، لباس های آلوده را در بیاورید و محل تماس را با آب بشویید.
اگر در معرض بخارات این ماده قرار گرفتید و آن را استنشاق کردید، به محلی بروید که هوای آزاد در آن جریان داشته باشد. در صورت بروز علائم با فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
در صورتیکه این ماده به چشم شما برخورد کرد، چشمان خود را با آب فراوان بشویید و فورا به پزشک مراجعه کنید.
اگر مقداری از این ماده را بلعیدید، چند بار دهان خود را با آب بشویید و با فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
سولفات منگنز یک نمک معدنی و جاذب رطوبت است که به طور طبیعی در کانی هایی همچون کیرزیت و اپسومیت یافت می شود. اما می توان این ماده را در آزمایشگاه و از واکنش اسید سولفوریک و اکسید منیزیم، منیزیم هیدروکسید یا منیزیم کربنات نیز تهیه کرد. این ماده شیمیایی نسبت به سایر نمک های منیزیم انحلال پذیری بیشتری دارد بنابراین در صنایع گسترده تری مورد استفاده قرار می گیرد که از میان آنها می توان به صنعت داروسازی و ساخت مکمل های منیزیم، پزشکی و داروهای ضد تشنج، کشاورزی و کود گیاهان خانگی، آکواریوم ها و حفظ سطح منیزیم آب برای مرجان های سنگی اشاره کرد. توجه داشته باشید که حین کار با این ماده از ماسک، دستکش و تجهیزات ایمنی استفاده کنید و به هیچ وجه این ماده را در نزدیکی غذا یا نوشیدنی خود قرار ندهید.
