دکتر مهدی عالم رجبی
دکتر مهدی عالم رجبی
خواندن ۶ دقیقه·۳ سال پیش

سرطان معده؛ علل؛ علائم و روش‌های درمان

سرطان معده
سرطان معده


معده، کيسه‌ای ماهیچه‌ای است که درست در قسمت میانی شکم و زیر دنده‌ها قرار دارد. هنگامی که غذایی می‌خوریم، معده مواد غذایی را دریافت کرده و سپس به تجزیه و هضم آن کمک می‌کند. سرطان معده با رشد سلول‌های سرطانی در پوشش داخلی معده شروع می‌شود. تشخیص این سرطان، اغلب دشوار است؛ چرا که بیشتر افراد در مراحل اولیه سرطان علائمی از خود نشان نمی‌دهند. این سرطان جزو سرطان‌های دستگاه گوارش شناخته می‌شود.

چه دلایلی باعث بروز سرطان معده می‌شود؟

سرطان معده زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های سالم در قسمت فوقانی دستگاه گوارش، سرطانی شوند و خارج از کنترل رشد کنند و تومور را تشکیل دهند. البته این روند به کندی اتفاق می‌افتد و عواملی وجود دارند که احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهند. برخی از بیماری‌ها یا شرایطی که سبب بروز این نوع سرطان می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:

  • لنفوم (گروهی از سرطان‌های خون)
  • عفونت باکتریایی هلکوباکتر پیلوری (عفونت شایع معده که گاهی منجر به زخم معده می‌شود)
  • تومورهایی در سایر قسمت‌های دستگاه گوارش
  • پولیپ معده (رشد غیرطبیعی بافتی که روی پوشش معده تشکیل می‌شود)

به غیر از ژنتیک یا وراثت که بر احتمال بروز این بیماری تاثیرگذار هستند، سبک زندگی ما هم نقش مهمی در احتمال بروز سرطان معده دارد. در صورتی که:

  • غذاهای شور یا فرآوری شده به مقدار زیاد مصرف می‌کنید
  • مقدار زیادی گوشت می‌خورید
  • ورزش نمی‌کنید
  • مواد غذایی را به خوبی نمی‌پزید یا به‌درستی نگهداری نمی‌کنید

در معرض خطر ابتلا به سرطان معده قرار خواهید داشت. چنانچه تصور می‌کنید در معرض این بیماری قرار دارید، آزمایش‌های غربالگری را انجام دهید.

نشانه‌های سرطان معده

بر اساس یک منبع معتبر، تقریباً هیچ علامت یا نشانه خاصی که نشانگر سرطان معده باشد، وجود ندارد. متأسفانه این موضوع به این معنی است که اغلب مردم تا زمانی که سرطان به مرحله پیشرفته نرسیده باشد، متوجه ابتلا به این بیماری نیستند. با این وجود برخی از شایع‌ترین علائم این بیماری شامل موارد زیر است:

  • حالت تهوع و استفراغ
  • دل درد مکرر
  • از دست دادن اشتها که گاهی با کاهش وزن همراه است
  • نفخ مداوم
  • سیری زودهنگام (احساس سیری بعد از صرف مقدار کمی غذا)
  • مدفوع خونی
  • زردی
  • خستگی مفرط
  • درد معده که بعد از صرف غذا شدیدتر می‌شود

معرفی روش‌های درمان سرطان معده

خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی راهکارهای مختلفی برای درمان سرطان معده پیش روی ما قرار گرفته است. انتخاب از میان راهکارهای موجود به محل سرطان، مرحله و حالت تهاجمی آن بستگی دارد. در نهایت پزشک با بررسی این پارامترها و ترجیحات بیمار، برنامه درمانی را به او پیشنهاد می‌دهد. در ادامه روش‌های درمان سرطان معده اشاره می‌کنیم.

عمل جراحی

هدف از جراحی سرطان‌های گوارشی، برداشتن بافت‌های سرطانی و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن است. البته روش‌های مختلفی برای این نوع جراحی وجود دارد که در ادامه نگاهی به روند آنها می‌اندازیم.

برداشتن تومورهای اولیه از پوشش معده

هنگامی که سرطان در مراحل اولیه است و تومورهای کوچک تنها محدود به پوشش داخلی معده می‌شوند، طی آندوسکوپی و با استفاده از ابزارهای مخصوص می‌توان این تومورها را برداشت. برداشتن سرطان از پوشش داخلی معده شامل برداشتن مخاط آندوسکوپی و برداشتن زیر مخاط آندوسکوپی است.

برداشتن بخشی از معده (گاسترکتومی ساب توتال)

در جراحی گاسترکتومی ساب توتال، جراح بخشی از معده را که تحت تأثیر سرطان قرار گرفته است، به همراه بافت سالم اطراف آن برمی دارد. اگر سرطان معده در نزدیکی روده کوچک قرار داشته باشد، این جراحی گزینه مناسبی به شمار می‌رود.

برداشتن کل معده (گاسترکتومی کامل)

گاسترکتومی توتال شامل برداشتن کل معده و بافت‌های اطراف آن می‌شود. در این حالت، مری به‌طور مستقیم به روده کوچک متصل خواهد شد تا مواد غذایی در سیستم گوارش بیمار، به حرکت در بیاید. این نوع جراحی بیشتر برای سرطان معده‌ای که در محل اتصال معده به مری یا کل بدنه معده قرار دارد، استفاده می‌شود.

برداشتن غدد لنفاوی برای بررسی سرطان

این امکان وجود دارد که جراح غدد لنفاوی شکم را برای آزمایش از نظر سرطانی بودن، بردارد.

جراحی تسکین علائم و نشانه‌های سرطان

برداشتن بخشی از معده ممکن است علائم و نشانه‌های سرطان در حال پیشرفت را در فرد مبتلا به آن تسکین دهد. البته به غیر از جراحی روش‌های دیگری نیز برای درمان این بیماری پیشنهاد می‌شود که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

شیمی درمانی

شیمی درمانی از دیگر گزینه‌های درمان سرطان شناخته می‌شود. این روش در واقع یک درمان دارویی است که طی آن از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. داروهایی که طی این روش درمانی استفاده می‌شوند در سراسر بدن پخش شده و سلول‌های سرطانی که ممکن است به بخش‌هایی به غیر از معده گسترش پیدا کرده باشند را از بین می‌برند.

شیمی درمانی را می‌توان قبل از جراحی برای کمک به کوچک‌تر کردن ناحیه تحت تأثیر سرطان به کار برد. علاوه بر این، از شیمی درمانی بعد از جراحی نیز برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده در بدن استفاده می‌شود. در کنار شیمی درمانی، تکنیک درمانی دیگری به نام پرتودرمانی به کار گرفته می‌شود.

شیمی درمانی ممکن است به تنهایی با همراه با دارو و درمان هدفمند برای افراد مبتلا به سرطان معده پیشرفته کاربرد داشته باشد. اگرچه این روش درمانی تأثیرات خوبی در بهبودی بیمار دارد، اما نمی‌توان عوارض جانبی آن را نادیده گرفت.

پرتودرمانی

در پرتودرمانی از پرتوهای پرقدرت انرژی مثل اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. در واقع این پرتوها به کمک یک دستگاه ایجاد می‌شوند و هنگامی که بیمار روی تخت دراز کشیده است، تحت درمان با اشعه ها قرار می‌گیرد.

در افراد مبتلا به سرطان معده، پرتودرمانی را می‌توان قبل از جراحی و به‌منظور کوچک‌تر کردن ناحیه تحت تأثیر سرطان استفاده کرد. البته این تکنیک را بعد از جراحی و برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده نیز می‌توان استفاده کرد.

با این وجود در اغلب موارد، پرتودرمانی با شیمی درمانی به‌عنوان راهکار درمانی مؤثر ترکیب می‌شود. در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته که با جراحی قابل درمان نیست، از پرتودرمانی برای تسکین عوارض جانبی مثل درد یا خونریزی ناشی از پیشرفت سرطان استفاده می‌شود.

درمان دارویی هدفمند

درمان دارویی هدفمند بر نقاط ضعف سلول‌های سرطانی تمرکز دارد. این داروها با دست گذاشتن روی نقاط ضعف سلول‌های سرطانی باعث مرگ آنها می‌شوند. در مواردی که سرطان در حالت پیشرفته است یا سرطان بعد از بهبودی عود می‌کند، از شیمی درمانی در کنار درمان دارویی هدفمند استفاده می‌شود.

پزشک ممکن است سلول‌های سرطانی را از نظر اینکه کدام داروهای هدفمند برای شما مفیدتر هستند، طی آزمایشاتی بررسی کند.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی از دیگر راهکارهای درمانی سرطان معده است که به سیستم ایمنی برای مبارزه با سرطان کمک می‌کند. سلول‌های سرطانی پروتئینی تولید می‌کنند که به‌دلیل وجود این پروتئین‌ها سیستم ایمنی نمی‌تواند این سلول‌ها را به‌عنوان سلول‌های خطرناک برای بدن تشخیص دهد. به همین خاطر سیستم ایمنی با سرطان مبارزه نمی‌کند. ایمونوتراپی، روشی است که در این فرایند دخالت می‌کند.

این تکنیک در زمانی که سرطان پیشرفته، در حال عود کردن یا گسترش به سایر قسمت‌های بدن است به کار گرفته می‌شود و تأثیرات خود را اعمال می‌کند.

مراقبت‌های حمایتی

مراقبت حمایتی در واقع مراقبت پزشکی تخصصی است که بر تسکین درد و سایر علائم بیماری تمرکز دارد. متخصصان این حوزه با شما، خانواده و سایر پزشکان همکاری می‌کنند تا شما از مراقبت‌های لازم بهره‌مند شوید.

این مراقبت‌ها حین درمان تهاجمی مثل جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی اعمال می‌شوند. هنگامی که از این مراقبت‌ها در کنار سایر تکنیک‌های درمانی استفاده شود، افراد مبتلا به سرطان ممکن است احساس بهتری داشته باشند.

هدف اصلی از این نوع مراقبت، بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان است تا در نهایت بهبودی کامل از این بیماری اتفاق بیفتد.

سرطان معدهسزطانشیمی درمانیجراحی معدهدرمان سرطان
فوق تخصص جراحی‌های گوارشی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید