میلگرد یکی از مصالح اصلی در سازه‌های ساختمانی و غیر ساختمانی است. در حالت کلی، انجام ساخت‌وسازهای گوناگون بدون این مقاطع فولادی ممکن نیست. بدین‌جهت برای ساخت سازه‌های مختلف و حفظ مقاومت آن‌ها، استفاده از میلگرد استاندارد و باکیفیت اهمیت زیادی دارد.
استانداردهای میلگرد در ساختمان‌سازی با توجه به میزان مقاومت، خواص فیزیکی و شیمیایی در کنار شرایط آب‌وهوایی و جغرافیایی در کشورهای مختلف تعیین می‌شود. در این مطلب شما می‌توانید با انواع استانداردهای میلگرد در سطح بین‌المللی و ملی آشنا شوید.
استانداردهای میلگرد در ساختمان‌سازی به قوانین و چهارچوب‌هایی برای حفظ خواص فیزیکی، شیمیایی و ساختاری این مقاطع فولادی گفته می‌شود. این استانداردها که هر کشوری برحسب شرایط جغرافیایی خود آن را تعیین می‌کند، از عوامل مهم تعیین قیمت میلگرد است.
استاندارد مقاطع فولادی باهدف افزایش کیفیت محصولات و ارائه اطلاعات کامل درباره محصول و انتخاب مناسب میلگرد با توجه به کارایی آن در پروژه‌های مختلف توسط مشتریان است. همچنین قوانین استانداردسازی آرماتورها به موارد و معیارهای خاصی توجه می‌کند که در زیر می‌توانید با آن‌ها آشنا شوید.
در این قسمت ساده یا آجدار بودن میلگرد موردتوجه قرار می‌گیرد.
هر محصول دارای سطح مقطع، طول، اندازه قطر و میزان رواداری است. جدول وزنی براساس استانداردهای میلگرد در ساختمان‌سازی تهیه‌شده‌است تا محصولات براساس آن دسته‌بندی و تولید شوند. تحت نظر این استاندارد آرماتورهای سایز 6 تا 50 میلی‌متر ساخته می‌شوند.
برای حفظ کارایی و کیفیت آرماتورها باید در ساخت هر سایز و مدل از این محصول به میزان عناصر اولیه شیمیایی آن توجه شود. برای همین در استاندارد میلگردها عناصر اولیه مانند کربن، فسفر، نیتروژن و گوگرد لحاظ می‌شوند. بههمین جهت در قوانین استاندارد، مقطع فولادی مناسب برای جوشکاری، آرماتور با درصد کم کربن است.
با توجه به نقش مهم مقاطع فولادی در ساخت‌وساز باید ازلحاظ فیزیکی استانداردهای خاصی لحاظ شود. از جمله مشخصات فیزیکی استحکام کششی، میزان ازدیاد طول نسبی، استحکام تسلیم و حتی نسبت استحکام کششی به تسلیمی هستند.
رعایت این استانداردها در تولید باعث بوجودآمدن محصول باکیفیت و در نتیجه ساخت بنایی مستحکم می‌شود.
در دنیا برای تولید آرماتور استانداردهای متفاوتی وجود دارد که توسط سازمان بین‌المللی تهیه می‌شود. هر کشوری برای تولید مقاطع فولادی، استاندارد خاص خود را دارد؛ اما درعین‌حال تولیدکنندگان سعی می‌کنند برای حفظ کیفیت و گسترش بازار خود استانداردهای معتبر بین‌المللی را رعایت کنند. معتبرترین استانداردهای بین‌المللی تولید میلگرد موارد زیر هستند:
- استانداردJIS ژاپن
- استاندارد DIN آلمان
- استاندارد GOST روسیه
- استاندارد ISO سازمان بین‌الملی استاندارد
- استاندارد BSI بریتانیا
- استاندارد ANSI ایالت متحده آمریکا
- استاندارد ATSM مربوط به موسسه مواد و تست آمریکا
- آیین‌نامه CSA بتن کانادا
- آیین‌نامه میلگردهای آجدار استرالیا
هرکدام از این استانداردهای میلگرد در ساختمان‌سازی مربوط به شرایط و کاربردهای خاص است. به‌عنوان‌مثال محصولات فولادی تولیدشده با استانداردJIS ژاپنبرای محیط‌های زلزله‌خیز مناسب می‌باشد؛ اما آرماتور تولیدشده با استاندارد DIN 488آلمان به‌هیچ‌وجه نباید در مناطق زلزله‌خیز استفاده شود.
در ایران، کارخانه‌های فولادی ملزم به رعایت استاندارد ملی میلگرد ایران برای تهیه محصولات خود هستند. در عین حال برخی از کارخانه‌های برتر فولادی از استانداردهای GOST روسیه،DIN آلمان نیز برای افزایش کیفیت محصولات خود استفاده می‌کنند. در ادامه می‌توانید به‌طور کامل با این استانداردها آشنا شوید.
این معیار از پرکاربردترین استانداردهای مورداستفاده در صنایع فولادی و مورد تایید سازمان استاندارد ایران است. برحسب این معیار، میلگردها در 4 گرید تا سایز 40 تولید می‌شوند. آرماتورهای تولیدشده بر پایه این استاندارد دارای عناوین A1، A2، A3 و A4 در دنیای فولاد هستند.
آرماتور A1 میلگرد ساده‌ای است که اتصال مناسبی با بتن ندارد و بیشتر برای خاموت‌زنی و ساخت اتصالات از آن استفاده می‌شود.
گرید A2 میلگرد از نوع آجدار بوده که اتصال خوبی با بتن دارد. برای همین برای سازه‌های بتن آرمه انتخاب مناسبی است. طبق استانداردهای میلگرد در ساختمان‌سازی، این نوع آرماتور برای تیرچه، تیر، دیوار برشی و ساخت خاموت‌ها استفاده می‌شود.
مقطع فولادی A3 نیز از محصولات پرکاربرد در سازه‌های بتنی هستند. در ترکیبات شیمیایی این محصول از درصد بالای کربن استفاده کرده‌اند و برای همین نباید از آن در جوشکاری استفاده شود. برای همین طبق استاندارد، کاربرد میلگرد A3 محدود به استفاده در فونداسیون، ستون‌ها، دیوارهای برشی و تیرهای بتنی است.
پروفیل فولادی A4 برای استفاده در سازه‌های سنگین وزن محصولی ایده‌‌آل است. این آرماتور در برابر تغییرات دمایی شدید مقاومت بالایی دارد و برای همین طبق استاندارد میلگردها استفاده از آن در محیط‌های کویری توصیه می‌شود.
این استاندارد اولین بار در سال 1369 برحسب استانداردهای جهانی آلمان، اروپا، ژاپن، آمریکا و ایزو تدوین شد. تمام تولیدکنندگان محصولات فولادی ملزم به رعایت این استاندارد برای ساخت انواع میلگردهای ساده و آجدار، کلاف یا شاخ‌های خود هستند. همچنین در این استاندارد نحوه کنترل کیفیت محصول، سایز و طول آرماتورها، نوع بسته‌بندی، شرایط جوشکاری و مواردی از این قبیل نیز به‌طور کامل نوشته شده است.
طبق این استانداردهای میلگرد در ساختمان‌سازی آرماتورها به 4 دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند.
- S 240
- S 340
- S 400
- S 500
عددهای مقابل حرف S نشان‌دهنده مقاومت تسلیم میلگرد هستند.
در این استاندارد، از روش ترمکس برای تولید میلگرد استفاده می‌شود. با توجه به نحوه تبدیل شمش فولادی به آرماتور در این استاندارد، محصولات تولیدشده با این روش برای مناطق زلزله‌خیز مناسب نیست؛ زیرا مقاومت کلی آن‌ها کم است.
طبق این آیین‌نامه برای تولید میلگردها شرایط خاصی در جهت افزایش کیفیت محصول و پیوند آن با بتن نوشته‌شده‌است. از مهم‌ترین شرایط آیین‌نامه آبا، می‌توان به میزان مقاومت تسلیم مقطع فولادی در برابر زلزله اشاره کرد که نباید بیشتر از 400 مگاپاسکال باشد.
برحسب استانداردهای متفاوت، طول میلگردهای تولیدی در کشورها و کارخانه‌ها متفاوت است؛ اما قطر این محصولات بین 6 تا 60 میلی‌متر و حداکثر طول آن 12 متر است. طبق استانداردهای میلگرد در ساختمان سازی، کارخانه‌ها می‌توانند آرماتورهای با قطر کمتر از 10 را به‌صورت کلاف نیز تولید کنند.
آرماتور نقش مهمی در مقاومت، طول عمر سازه و حتی هزینه ساخت‌وساز دارد، برای همین خرید محصول باکیفیت و مطابق با استاندارد مهم است. شما می‌توانید با شناخت استانداردهای میلگرد در ساختمان‌سازی بهترین انتخاب و خرید برای پروژه‌های مختلف ساخت‌وساز را داشته باشید.
