میلگرد یکی از پرکاربردترین محصولات فولادی است و نقش مهمی در ساخت‌و‌سازهای مختلف از جمله پروژه‌های ساختمانی دارد. آرماتوربندی یکی از نمونه‌های کاربرد میلگرد در ساخت‌و‌سازها به شمار می‌آید. میلگرد یک محصول فولادی صاف یا آجدار با طول زیاد است و برای برخی مصارف، نیاز به خم کردن دارد. در اینجا یکی از مشکلات کار با میلگرد بیشتر مشخص می‌شود؛ شکستن میلگرد حین خم کردن است.
شاید این سوال در ذهن شما شکل بگیرد که «چرا میلگردی از جنس فولاد دچار شکست می‌شود؟»
میلگرد از نظر ظاهری دارای 2 حالت صاف و آجدار است. میلگرد آجدار در آرماتوربندی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا به واسطه شکل ظاهری خود، مقاومت بیشتری در کنار بتن ایجاد کند. به ترکیب بتن و میلگرد آجدار، بتن مسلحگفته می‌شود. در فرایند آرماتوربندی (یا سایر ساخت‌های بتنی) نیاز است تا میلگرد را خم کنیم؛ در این فرایند، احتمال دارد شکست میلگرد رخ دهد.
میلگردهای آجداری که در ساخت بتن مسلح استفاده می‌شوند سه گرید مختلف دارند؛ a2، a3 و a4. عامل مهم در این دسته‌بندی، میزان کربن به کار رفته در ساختار میلگرد است. کربن ذاتا یک عنصر شکننده به‌شمار می‌رود؛ پس هر چه میزان کربن به کار رفته در ساختار میلگرد بیشتر باشد، شکنندگی آن هم بیشتر می‌شود. میلگرد گرید a4 بیشترین میزان کربن را در ساختار خود دارد.
استفاده از میلگرد گرید a4 در فرایند تولید بتن مسلح احتمال شکست میلگرد را در هنگام خم کردن افزایش می‌دهد؛ بنابراین توصیه می‌شود به جای آن، از میلگرد گرید a2 استفاده شود. این نوع میلگرد به خاطر کمتر بودن مقدار کربن، انعطاف بیشتر و شکنندگی کمتری در زمان خم کردن از خود نشان می‌دهد.
کار کردن با میلگرد شرایط خاصی دارد. یکی از این شرایط، مقدار خم کردن آن است. میلگردها در گریدهای مختلف، تحمل میزان خاصی از خم شدگی را دارند و در صورت عبور از مقدار تعیین شده، شکست میلگرد محتمل است. برای پیشگیری از چنین اتفاقی، استانداردی توسط آئین‌نامه بتن ایران (آبا) ارائه شده و در آن زاویه استاندارد خم کردن میلگردهای مختلف را بیان کرده‌اند.
در صورت نگهداری غیراصولی و غلط، میلگرد دچار زنگ‌زدگی می‌شود و در زمان ساخت بتن مسلح ترکیب مستحکمی ایجاد نمی‌کند و در نتیجه احتمال شکست میلگرد بالاتر می‌رود.
به دلیل اینکه در فرآیند نورد سرد، شمش حرارت داده‌شده را در دمایی کمتر از تبلور مجدد خنک می‌کنند، ساختار مولکولی شمش دچار بهم ریختگی شده و در نتیجه مقاومت میلگرد تولید شده با استفاده از این روش در زمان خم شدن کاهش می‌یابد.
روش کار غیراصولی
انجام هر کاری قواعد و چهارچوب‌های مخصوص خودش را دارد؛ کارهای فنی هم از این قاعده مستثنی نیستند. معمولا کارگرانی که در زمینه‌های شغلی فنی مثل آرماتوربندی کار می‌کنند، روی میز کار، فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند؛ مثلا یکی از ابزارهای مورد نیاز برای خم کردن اصولی میلگرد، صفحه خم کن است. این صفحه روی میز کار نصب می‌شود و به اپراتور کمک می‌کند تا وظیفه خود را با فشار و زحمت کمتر و دقت بیشتر انجام دهد که در نهایت منجر به کاهش احتمال شکست میلگرد می‌شود.
در بخش قبل دلایل شکست میلگرد را بررسی کردیم و در اینجا قصد داریم به راه‌های پیشگیری از شکست این محصول بپردازیم. این اقدامات باعث می‌شوند که عمر میلگرد طولانی‌تر شده و همچنین در حین استفاده از آنها با مشکلات احتمالی روبرو نشوید.
در گام اول باید مناسب‌ترین نوع میلگرد را برای پروژه ساختمانی خود انتخاب کنیم. میلگردهایی که در گرید a2 یا a3 دسته‌بندی می‌شوند، متناسب با نوع پروژه، می‌توانند انتخاب‌های بهتری نسبت به میلگردهای گرید a4 باشند.
به علاوه، میلگردهای تولیدشده از طریق روش نورد گرم مقاومت بیشتری در زمان خم شدن دارند و بدین‌ترتیب احتمال شکست میلگرد کاهش می‌یابد.
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، نگهداری غیراصولی میلگرد موجب زنگ‌زدگی می‌شود. همچنین ممکن است به خاطر رخ دادن یک سری واکنش‌های شیمیایی، تغییری در ساختار میلگردها ایجاد شده و منجر به خوردگی میلگرد شود.
برای پیشگیری از چنین اتفاقی باید چند نکته را در نظر داشت:
• حتما از پوشش محافظ برای نگهداری میلگردها استفاده شود.
• شرایط محیطی از قبیل دما، رطوبت و ... در محل نگهداری میلگردها کنترل شود.
• از تدابیر حفاظت کاتدیک استفاده شود.
• و ...
باید به این نکته توجه داشت که گرم کردن مکرر منجر به ترک‌خوردگی و شکست میلگرد خواهد شد؛ بنابراین بهتر است میلگرد را در زمان خم کردن خنک نگه داشت و این کار را فقط یک بار انجام داد. نکته دیگر اینکه خم کردن میلگرد با زاویه‌ای کمتر از 90 درجه منجر به کاهش احتمال شکست میلگرد می‌شود. نکته آخر هم استفاده از ابزارهای مناسب از جمله میز کار و صفحه خم کن است. هر چه روند کار اصولی‌تر باشد و همه چیز طبق استانداردهای موجود پیش برود، احتمال شکست میلگرد هم کمتر می‌شود.
سخن پایانی
با توجه به کاربرد گسترده میلگرد در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی باید نسبت به این محصول اطلاعات کافی داشت. در این مطلب سعی کردیم تا اطلاعات کاملی در مورد دلایل شکست میلگرد و همچنین راهکارهای مناسب برای پیشگیری از آن را ارائه دهیم. شما می‌توانید با مراجعه به وبسایت اصفهان آهن، ضمن اطلاع از آخرین قیمت‌ها از جمله قیمت میلگرد، اطلاعات لازم در مورد محصولات موجود در بازار را هم کسب کنید.
