آشنایی با پیشینه، اهداف و خدمات موسسه اطلاعات علمی (ISI)

«مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) که نامش برگرفته از نام شرکتی به همین اسم است، به کوشش موسس آن، دکتراوژن گارفیلد[۲] (۱۹۲۵-۲۰۱۷)- از پیشگامان علم اطلاعات- در سال  ۱۹۵۶ تاسیس شد. آن شرکت بعدها به شرکت Web of Science™ تغییر نام داد-، اما ISI در سال ۲۰۱۸ مجدداً دایر شد و به عنوان منشاء تخصص های تحلیلگرانه و برپایه میراث گارفیلد که همچنان رهنمون آن است عمل می‌کند، و به گونه‌ای تطبیق یافته که به دستاوردهای تکنولوژیک واکنش نشان دهد.»

مروری کوتاه بر فعالیت های علمی دکتر گارفیلد، بنیانگذار موسسه ISI

دکتراوژن گارفیلد پیشگام شیوه اطلاع‌سنجی و تحلیل استنادی بود و چندین پایگاه داده استنادی از جمله Web of Science™ را طراحی کرده بود که شیوه جستجو، یافتن و ارزیابی منابع تحقیقی را برای دانشمندان تغییر داد.

تحصیلات

• لیسانس شیمی از دانشگاه کلمبیا، ۱۹۴۹
• کارشناسی ارشد علوم کتابداری از دانشگاه کلمبیا، ۱۹۵۴
• پی ‌اچ‌ دی زبان شناسی ساختاری از دانشگاه پنسیلوانیا، ۱۹۶۱

رساله: الگوریتمی برای ترجمه اسامی شیمیایی به فرمول‌های ملکولی

دکتر گارفیلد در ابتدا شرکتی با نام Documation (مستند سازی) تاسیس کرد و سپس در سال ۱۹۵۶ نام آن را به موسسه آطلاعات علمی یا همان ISI تغییر داد. در سال ۱۹۹۲، یکی از شرکتهای اقماری تامسون بنام شرکت علمی و سلامت تامسون ( Thomson Scientific & Healthcare) موسسه ISI را خرید و مالک  آن شد که به Thomson ISI مشهور شد. تا سال ۲۰۱۶ موسسه ISI بخشی از بنگاه “دارایی های فکری و سلامت” (IP & Science) تامسون رویترز بود. در این سال بنگاه مذکور فروخته شد، و مالک جدید نام آن را به Clarivate Analytics تبدیل کرد. در فوریه ۲۰۱۸، شرکتClarivate  اعلام کرد که ISI را به عنوان بخشی از گروه تحقیقات علمی و آکادمیک خود مجدداً دایر خواهد کرد، و از نوامبر ۲۰۱۸ تاکنون موسسه ISI به عنوان گروهی در بطن شرکتClarivate موجودیت دارد.

خدمات موسسه اطلاعات علمی (ISI)

موسسه ISI از پایگاه‌ داده های استنادی شامل هزاران نشریه آکادمیک تشکیل شده و همچنان به خدمات پر پیشینه اش یعنی نمایه‌سازی چاپی که آن را نمایه سازی استنادی علوم Science Citation Index (SCI) می نامد ادامه می دهد و با ایجاد دو دسته بندی دیگر، حساب نمایه سازی استنادی علوم اجتماعی (SSCI) و نمایه سازی استنادی علوم انسانی و هنر (AHCI) را از علوم دیگر جدا کرده است. موسسه ISI همواره تمامی این اطلاعات را از طریق خدمات پایگاه داده خود با نام Web of Knowledge در دسترس عموم دانش پژوهان قرار داده است. این پایگاه داده‌ به محقق امکان می‌دهد که تشخیص دهد کدام مقالات به صورت مکررتری مورد استناد قرار گرفته‌اند، و چه کسی به آنها استناد کرده است. این پایگاه داده‌ معیاری از تأثیر آکادمیک مقالاتی را که در آن نمایه‌سازی شده بدست می دهد و می‌تواند با برجسته ساختن بیشتر آنها و الصاق برچسب کیفی بر آنها، تاثیرشان را افزایش دهد. برخی شواهد و حکایات حاکی از آنند که وارد شدن مقاله ای در فهرست های این پایگاه داده‌ می‌تواند تعداد استنادهای دریافتی آن مقاله را مضاعف سازد. محصول اصلی این شرکت، خدماتی با نام Current Contents است که فهرست‌ مندرجات نشریات اخیر آکادمیک را گردآوری می‌کند.

ضریب تاثیر

موسسه ISI مدتهاست نشریه سالانه ای با نام Journal Citation Reports (JCR) منتشر کرده است که ضریب تاثیرِ هر یک از نشریاتی را که ردگیری کرده است را فهرست می‌کند. برای توضیح بیشتر در این باره باید گفت، در جامعه علمی، فاکتور ضریب تاثیر (impact factor) یک مجله تخصصی همچنان نقشی بسیار پراهمیت ولی بحث برانگیز در تعیین اعتبار منتسب به سوابق تحقیقات منتشره یک دانشمند ایفا می‌کند. موسسه ISI فهرستی شامل بیش از ۱۴۰۰۰ نشریه را نگهداری می‌کند که این فهرست خود شامل حدود ۱۱۰۰ نشریه علوم انسانی و هنر و همچنین نشریات علمی می‌شود. انتخاب و دسته بندی مجلات در این فهرست‌بندیها بر معیارهایی همچون کیفیت مقالات منتشره در آنها استوار بوده و از اینرو شاخصی از تاثیر و کیفیت مجله به شمار می‌روند.

موسسه ISI همچنین خبرنامه ای با نام Science Watch منتشر می‌کند که خبرنامه‌ای دو ماهانه است و در هر شماره اش یک مقاله منتشره طی دو سال گذشته را تحت عنوان «مقاله یکه‌تاز» در هر یک از ۲۲ حوزه گستره علوم از قبیل ریاضیات (از جمله آمار)، مهندسی، زیست‌شناسی، شیمی و فیزیک مشخص و تعیین می کند. معیار گزینش‌ «مقاله یکه‌تاز» عبارت از تعداد استنادها به مقالات منتشره در مجلات ISI و مقالاتی که بیشترین افزایش تعداد استناد را طی دو ماه، از یک خبرنامه تا خبرنامه بعدی به خود  اختصاص داده اند می باشد. مقالات مندرج در خبرنامه ها غالبا حاوی اظهارنظرهای سایر محققان راجع به مقالات علمی منتشره در مجلات ISI هستند.

پایگاه داده ISI Highly Cited

از سوی دیگر، موسسه ISI پایگاه داده ای با نام ISI Highly Cited متشکل از آن دسته از محققانی را منتشر می کند که دارای بیشترین فراوانی استناد به مقالاتشان در مجلات آکادمیک ISI طی دهه گذشته بوده اند. درج نام یک محقق در این فهرست یک معیار سنجش ارجمندی این آکادمیسین ها بونده و به عنوان مثال توسط  موسسه “رتبه‌بندی آکادمیک دانشگاه‌های جهان” منتشره توسط دانشگاه جیائو تونگ شانگهای مورد استفاده قرار می گیرد. ابتکار تاسیس این پایگاه داده با موسسه ISI بود و از سال ۲۰۱۸ به این سو نیز همچنان توسط شرکت Clarivate ادامه دارد.

روش‌ به‌کارگرفته شده برای گنجاندن اسامی محققان در اولین صدک بالا در این پایگاه براساس شمار استناد به مقالاتشان در تمامی مقالات ISI نمایه شده در پایگاه‌ داده‌ های استناد علمی منتشره در یک سال واحد و کامل می باشد. مقالات وارد شده به فهرست اولین صدک بالا با توجه به سال انتشارشان “مقالات با استناد بالا” خوانده می‌شوند. هر مقاله در پایگاه داده براساس طبقه‌بندی ISI مجله ای که مقاله در آن به چاپ رسیده است، به یک یا چند دسته از ۲۱ دسته موجود تخصیص می‌گردد. فهرست محققان با استناد بالا در هر حوزه با انتخاب محققانی که بیشترین تعداد مقالات با استناد بالا را طی دوره زمانی ۱۰ ساله گذشته به خود اختصاص داده اند تدوین می‌گردد. تعداد محققان با استناد بالا از حوزه‌ای به حوزه دیگر متفاوت و مطابق با تعداد کل محققان مشارکت کننده در هر حوزه تعیین می‌گردد.

دسته بندهایی‌ مجلات در علوم مختلف به قرار زیر است:

• علوم کشاورزی
• زیست‌شناسی و بیوشیمی
• شیمی
• طب بالینی
• علوم رایانه
• اکولوژی/ محیط زیست
• علوم اقتصادی/کسب و کار
• مهندسی
• علوم زمین
• ایمنی ‌شناسی
• علوم مواد
• ریاضیات
• میکروبیولوژی
• ژنتیک و زیست‌شناسی مولکولی
• علوم عصب‌شناسی
• داروشناسی
• فیزیک
• علوم جانوری و گیاهی
• روان‌شناسی/روان‌کاوی
• علوم اجتماعی- عمومی
• علوم فضا

لیست مقالات منتشره و جزئیات زندگی‌نامه‌ های ارائه شده توسط محققان به صورت رایگان و آن لاین فراهم است، اما دسترسی عمومی به پایگاه داده‌های استنادی ISI از طریق عضویت و آبونمان میسر است.

[۱] Institute for Scientific Information

[۲] Eugene Garfield

منبع: ISIpapers.com