این جشن ایرانی که هرساله در شب ۲۰/۲۱ دسامبر مطابق با تقویم میلادی برگزار میشود، قدمتی بسیار طولانی دارد و از مهمترین جشنها و مراسمات ایرانیان است. تاریخ شب یلدا به سنت زرتشتیان برمیگردد که تاریکترین و طولانیترین شب سال است و چه راهی بهتر از دورهم جمعشدن و گذراندن این طولانیترین شب در کنار عزیزانتان؟ برخی قدمت این مراسم را بیش از ۷۰۰۰ سال تخمین میزنند.
اما شب یلدا در سال ۵۰۲ پیش از میلاد توسط داریوش اول به طور رسمی وارد تقویم ایران باستان شد.
از آنجایی که در زمستان روزها بلندتر و شبها کوتاهتر میشوند، ایرانیان آخرین شب پاییز را به عنوان تجدید خورشید و پیروزی نور بر تاریکی جشن میگیرند. مردم در شب یلدا به صورت دستهجمعی با دوستان یا خانوادهها همه با هم شادمانی میکنند تا به گرمی به پیشواز زمستان بروند و یک خداحافظی شاد با پاییز داشته باشند. اگر علاقهمند به جشن گرفتن طولانی ترین شب سال هستید، اصولی وجود دارد که باید از آنها پیروی کنید تا بتوانید به بهترین شکل و مانند گذشته آن را جشن بگیرید! آیا میخواهید بدانید آن اصول چیست؟ اگر جواب شما مثبت است، به خواندن ادامه دهید و با فروشگاه اینترنتی راه راه مارکت همراه باشید.
اگر بخواهیم به یک بخش جذاب و هیجان انگیز قبل از شروع مهمانی یلدا اشاره کنیم، آن بخش خرید خوراکیهای خوشمزه است. از آجیل و قطاب گرفته تا دسر و ژلههای رنگی که میتوانید همهی آنها را با یک چیدمان زیبا بر روی میز برای مهمانان سرو کنید.
انواع تخمههای خوشمزه که در هنگام صحبت و دور هم بودن بسیار به شما و مهمانها میچسبد. میتوانید تخمه را با آجیل خود میکس کنید یا به تنهایی در کاسه استکهلم ایکیا بریزید و لذت خوردن آن را دو چندان کنید. وجود لبوها و شلغمهای پخته شده هم خالی از لطف نیست. زیرا شب طولانی است و بعد از صرف شام ساعتها بیدار هستید و ممکن است کمی گرسنه شوید. در این لحظه شلغم و لبوهای خوشرنگ یلدایی به کمک شما میآید.
در برخی مناطق رسم بر این است که در مراسم شب یلدا چهل نوع خوراکی سرو شود! بنابراین، یک شام عالی و خوشمزهترین خوراکیها را برای طولانیترین شب سال آماده میکنند! در شب یلدا هر شهری برای خودش خوراکی منحصر به فردی دارد که به جشن باستانی شب یلدا اضافه کند. البته بیشتر خورشت فسنجان سرو میشود. که یک خورشت مرغ ایرانی با گردو و انار است. در شمال ایران، در بخش گیلان، سبزی پلو با ماهی، غذای شب یلدا است که پلویی است که در آن سبزی مخصوصی خرد شده، که آن را همراه با ماهی سفید یا دودی میل میکنند.
در شیراز غذای مخصوص این شب هویج پلو است. که بیشتر با مرغ و زعفران تفت داده شده و سرو میشود. غذای دیگری که در شیراز مرسوم است، کلم پلو نام دارد که یک غذای شیرازی بسیار معروف است. این غذا از تلفیق کلم با برنج درست میشود. هر شهر در ایران، این شب را با خوردن غذاهای مرسوم شهر خود جشن میگیرد. اما جالب اینجاست که در اکثر شهرها مواد اصلی غذای شب چله انار یا گردو است مانند قزوین که در آن خورش انار (انار پلو) پخته میشود و یا ناردون (انار) که غذایی است که آن را در مازندران میپزند.
کتاب حافظ که یکی از مهمترین بخشهای شب یلدای ایران است. تقریباً هر خانوادهی ایرانی این کتاب نفیس را در منزل دارد. در این شب خاطرهانگیز معمولا بزرگترین عضو خانواده (مثل پدربزرگ و مادربزرگ) «دیوان حافظ» را برای هر یک از اعضای خانواده باز میکند و شعر را میخواند. خواندن اشعاری از دیوان حافظ از سنتهای فاخر شب یلدا است. هر یک از اعضای خانواده یا گروهی از دوستان آرزویی میکنند.
در حالی که چشم بر دیوان حافظ دارند، به طور تصادفی دیوان را باز میکنند، سپس، بزرگترین عضو خانواده یا دوستان، شعری که بهطور تصادفی انتخاب شده را با صدای بلند میخواند. از آنجایی که اعتقاد بر این است که شعر و خواندن تفسیر آن، نوید بخش تحقق آرزوی صاحب نیت است، تفسیر شعر و حدس زدن آرزوهایی که دیگران می کنند، جالب و خاطره انگیز است.
به این ترتیب آخرین و طولانی ترین شب پاییزی به خوشی به پایان میرسد و ایرانیان اولین روز زمستان را آغاز میکنند.
شب یلدا و سنتهای آن به قدری سرگرم کننده و جالب است که در سال ۲۰۰۸ رسماً به فهرست گنجینههای ملی ایران اضافه شد. شب یلدا در کشورهایی مانند افغانستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان نیز جشن گرفته میشود. کشورهای قفقاز مانند آذربایجان و ارمنستان نیز سنتهای مشابهی دارند. یکی دیگر از اتفاقاتی که در شب یلدا رخ میدهد هدیه دادن است. معمولا بیشتر ایرانیان در این شب به خانهی یکی از بزرگترین اعضای خانواده دعوت میشوند و در این شب به یکدیگر هدیه میدهند.
شما نیز میتوانید، برای خوشحال کردن عزیزان خودتان، در خانه شیرینیهای خوشمزه و قرمز رنگ درست کنید یا یک کتاب حافظ به همراه شمعهایی به شکل انار تهیه کنید، البته شرکت ایکیا نیز شمعهای قرمز رنگی برای ارائه دارد که شما با تهیه آنها میتوانید آن را به عزیزانتان هدیه دهید و لذت خاطرات این شب را دو چندان کنید. اینک با توضیح و تفسیر این متن، امیدواریم که امسال شما نیز در کنار خانواده شب یلدای به یاد ماندنی را بگذرانید.