از هنرهای قدیمی در باغبانی، باغ آبی است. استفاده از آب به عنوان عنصری تزیئنی از روش های محبوب و مورد پسند همگان می باشد. استفاده از مصالح مدرن و جدید، ابزارهای کم حجم و مخصوصا پمپ های زیر آبی باعث شده است تا طراحی باغ های آبی در فرم و روش های متنوع به آسانی اجرا شود. این موضوع منجر به استفاده بیشتر آب حتی در دکوراسیون های داخلی شده است. صدای ایجاد شده به واسطه حرکت آب و رطوبت ناشی از آن باعث دلپذیرتر کردن فضای باغ می شود، که در کنار پرورش گیاهان آبزی و ماهی ها و قرار گرفتن آبنماها، فضایی زیبا و روح بخش برای بیننده به وجود می آورد. وجود آب کافی برای احداث یک باغ آبی، ضروری است. در یک باغ آبی، استخر جز اصلی آن محسوب می شود که در ادامه با انواع استخرهای موجود در باغ آبی آشنا می شویم.
باغ آبی را به راحتی میتوان در استخرهایی نظیر یک گودال طبیعی یا حوض کم عمق که آب کافی داشته باشد و در تابستان خشک نشده و در زمستان سرریز نشود، احداث کرد. این نوع استخرها طبیعی و غیر رسمی هستند و در قسمت پست باغ ساخته می شوند. شکل و اندازه این استخرها به عواملی نظیر طراحی عمومی و سطح و شیب زمین بستگی دارد. شکل این استخرها باید ساده بوده و به گونه ای باشد که با فضای سبز اطراف هماهنگی داشته باشد.
برای این که کف استخر نسبت به آب نفوذناپذیر باشد، ته استخر را گل مالی می کنند. برای اینکار یا خاک قسمت های زیرین استخر باید از رس باشد یا اینکه به مقدار 30 تا 45 سانتی متر خاک رس را وارد استخر می کنند. برای گل مالی کردن؛ رس خیس را به حدی فشرده کرده تا به شکل خمیر دربیاید.در این حالت، رس نسبت به آب نفوذناپذیر هست و هیچ گاه نباید خشک شود. در مرحله بعدی استخر با آب پر شده و میتوان در آن گیاهان آبزی مانند لوتوس، نیلوفر آبی، .... کاشت. در مناطق کم عمق ساحل، کاشت گیاهان باطلاقی مناسب تر است.
استخر رسمی باید طوری طراحی شود که جز اصلی باغ بوده و در قسمت برجسته باغ ساخته شود. این نوع استخر در زیر سایه درخت به علت ریزش برگ ها، رشد نکردن گیاهان آّبزی و امکان رشد ریشه به سمت دیواره استخر و ترک خورد آن، نباید قرار گیرد.
شکل و اندازه استخر رسمی به اندازه باغ و سلیقه افراد بستگی دارد. شکل یک استخر رسمی ممکن است مربع، مستطیل، بیضوی و گرد، یا طرح های ساده دیگر باشد. استخر رسمی از بتن ساخته می شود و فاقد یا همراه با کاشت گیاهان باطلاقی در اطراف آن است.
ابتدا طرح استخر را روی زمین مشخص می کنند و سپس از قسمت مشخص شده تا عمق 30 الی 90 سانتی متر خاک برداری می شود. در گام بعدی، کف استخر باید محکم شود تا فشار ناشی از بتن و آب را تحمل کند. قبل از هر گونه بتن ریزی، لوله-هایی برای ورود آب و زهکشی و لوله سررریز که سطح آب را ثابت نگه میدارد؛ در محل های مناسب تعبیه می گردد.
بعد از نصب لوله ها، لایه ای از بتن به قطر 15-25 سانتی متر در کف محل گود شده ریخته می شود. دیواره های جانبی نیز همزمان با کف استخر و زمانی که بتن هنوز مرطوب است باید ساخته شود. برای اینکه بدنه نسبت به آب غیر قابل نفوذ شود از دو لایه ملاط سیمان با قطر حدود 2تا 3 سانتی متر استفاده می شود.
دیواره های داخلی باید از حاشیه استخر، 45 تا 75 سانتی متر فاصله داشته و حدود 25 سانتی متر از کناره ها پایین تر باشند. فاصله بین دیواره های داخلی و خارجی با یک ترکیب خاکی مناسب شامل خاک لوم، خاکبرگ و پیت پر می شود. خاک باید به گونه ای ریخته شود که روی دیواره های بیرونی را بپوشاند. لبه دیواره های بیرونی باید به سمت بیرون؛ شیب داشته باشد تا مانع ورود آب های سطحی به داخل استخر شود.
عمق معمول برای استخر 60 سانتی متر است اما برای پرورش لوتوس به عمق یک متری نیاز است. بعضی از گونه های نیلوفر آبی در مناطق گرمسیری زمانی که عمق آب 180 تا 250 سانتی متر آب باشد، رشد کرده و گل می دهند، اما در مکان هایی که زمستان سخت دارند این عمق باعث خواب گیاه می شود.
استخر باید چند مرتبه پر و خالی شود تا ترکیباتی که برای گیاهان و ماهی ها سمی است از آن خارج شود و بعد، اقدام به پر کردن استخر نمود. میتوان از پرمگنات پتاسیم برای رفع مسمومیت استفاده کرد. هم چنین استخر از لحاظ نشت کردن باید چک شود.
((ادامه دارد.))
