احتمالاً نام فناوری بلاکچین را شنیده‌اید و با آن آشنا هستید؛ دقت داشته باشید که این فناوری نامحدود است و ارز دیجیتال بیت کوین اولین کاربرد آن است. امروزه ارز دیجیتال بیت کوین می‌تواند یک سیستم مالی غیرمتمرکز خلق کند یا حتی سیستم‌های دیگر را در مسیر تمرکززدایی قرار دهد. می‌توان گفت بلاکچین می‌تواند جهانی خلق کند که در آن تمام برنامه‌ها غیرمتمرکز هستند. این برنامه‌ها توزیع شده، شفاف و انگیزشی هستند و هیچ فرد خارجی جز کاربران آن‌ها حق و اجازه دخالت در آن‌ها را ندارد. در سال‌های اخیر با اختراع بلاکچین نحوه استفاده از تکنولوژی‌ها بطورکامل تغییر کرده است و امروزه بلاکچین تبدیل به زیربنای اختصاصی جهت ساخت نرمافزارهای مختلف تبدیل شده است.
نرمافزارهای غیرمتمرکز که احتمالاً آن را با نام DAAPS می‌شناسید از مهم‌ترین برنامه‌های بلاکچین هستند و امروزه کاربرد بسیاری در بلاکچین دارند. در ادامه به بررسی بلاکچین می‌پردازیم و سپس نرمافزارهای متمرکز را بطور کامل بررسی می‌کنیم و مزایا و معایب آن‌ها را بیان می‌کنیم، تا انتها با ما همراه باشید.
بطورکلی می‌توان گفت بلاکچین یکی از هزاران پلتفرم ثبت و ذخیره اطلاعات است که در میان کاربران محبوبیت بالایی دارد. اطلاعات ثبت و ذخیره‌شده در بلاکچین برخلاف دیگر پلتفرم‌ها میان تمام اعضا و کامپیوترهای شبکه به اشتراک گذاشته می‌شوند و هر کاربر به سادگی به آن‌ها دسترسی دارد.
همچنین رمزنگاری و توزیع داده پلتفرم بلاکچین به گونه‌ای است که احتمال هک و دستکاری اطلاعات آن به کمترین میزان ممکن می‌رسد. لازم به ذکر است که نخستین‌بار با اختراع و معرفی بیت کوین بلاکچین نیز به مردم جهان معرفی شد. ارز دیجیتال بیت کوین با استفاده از فناوری بلاکچین اطلاعات دارایی کاربران را در خود ثبت و ذخیره می‌کند.
احتمالاً نام بلاکچین سازمانی را شنیده‌اید؛ بلاکچین سازمانی نوعی بلاکچین است که برای تحقق اهداف خاص یک سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته خوب است بدانید که تیم توسعه‌دهنده بلاکچین معتقد است که اصل تمرکززدایی در بلاکچین سازمانی رعایت نمی‌شود. شایان ذکر است که به برنامه‌هایی که در بستر بلاکچین ساخته می‌شوند، برنامه غیرمتمرکز یا دی‌اپ می‌گویند.
اگر بخواهیم واژه بلاکچین را بررسی کنیم این واژه از دو بخش بلوک و زنجیره تشکیل شده است. پس می‌توان گفت بلاکچین زنجیره‌ای از بلوک‌ها است.
دقت داشته باشید که در هر بلاک فناوری بلاکچین هر اطلاعات و دیتایی می‌تواند ثبت و ذخیره شود و هیچ محدودیتی جهت ذخیره اطلاعات وجود ندارد. از اطلاعات ذخیره‌شده در هر بلاک می‌توان به جرم و جنایت، امور آموزشی، جزئیات و اطلاعات تراکنش‌های پولی و... اشاره کرد. در بلاکچین اطلاعات مختلف در بلاک‌ها ذخیره می‌شوند حال بلاک‌ها بصورت زنجیره‌ای بهم متصل می‌شوند. درنهایت این زنجیره بلاکچین را ایجاد می‌کند.
خوب است بدانید که در هر بلاک یک هش وجود دارد. هش نوعی رشته متنی است که یک تابع ریاضی خاص آن را می‌سازد. کاربرد اصلی هش جلوگیری از تقلب است. دقت داشته باشید که هش یک داده یا ورودی همیشه ثابت است و تحت هیچ شرایطی تغییر نمی‌کند. همانطور که گفتیم هدف از استفاده از هش کاهش تقلب و تغییر اطلاعات ثبت‌شده بر روی بلاکچین است. می‌توان گفت هش اطلاعات ذخیره‌شده را ثبت می‌کند و مانع از تغییر آن‌ها می‌شود.
فراموش نکنید که در زنجیره بلاکچین هر بلاک علاوه بر هش خودش هش بلاک قبلی را نیز در خود دارد. درنتیجه اگر در اطلاعات یک بلاک کوچک‌ترین تغییری رخ دهد هش بلاک بطور کامل تغییر می‌کند و تمام بلاک‌های بعدی نیز با تغییر اطلاعات مواجه می‌شوند که درنهایت بلاکچین تبدیل به یک بلاکچین غیر معتبر خواهد شد.
همانطور که گفتیم داده‌های یک بلاکچین در یک کامپیوتر یا سرور خاص ذخیره نمی‌شوند. بلکه هر کامپیوتر یا سیستمی که به شبکه بلاکچین دسترسی می‌یابد یک نسخه از آن‌ها را دریافت می‌کند. به هر کامپیوتر یا سیستمی که به شبکه بلاکچین متصل می‌شود و یک نسخه از اطلاعات را دریافت می‌کند، نود می‌گویند. بطورکلی فراموش نکنید که فناوری بلاکچین به خودی خود یک فناوری به شمار نمی‌آیند. بلکه فرآیندهایی نظیر؛ هش‌گذاری، رمزنگاری، توزیع جمعی و... آن را تبدیل به یک فناوری می‌کنند. دفاتر کل توزیع شده همان فناوری هستند که پیش از روی کار آمدن بلاکچین‌ها کاربرد داشتند اما بلاک چین توانست با ساختار بلاکی خود دفاتر کل توزیع شده را توسعه و رشد بخشد.
همانطور که گفتیم با عرضه بیت کوین پروتکل‌های بلاکچین نیز به مردم معرفی شدند و جایگاه ویژه‌ای پیدا کردند. خوب است بدانید که این رویداد حدوداً ۱۰ سال پیش اتفاق افتاد. در این سال‌ها توسعه‌دهندگان بلاکچین هر روز تلاش کردند که بلاکچین را رشد و توسعه بخشند و امکانات و ویژگی‌های آن را افزایش دهند. درنتیجه این تلاش‌ها امروزه بلاکچین در بسیاری از حوزه‌هت نظیر؛ بازارهای مالی، گیمینگ، وبگردی، جمع‌آوری کلکسیون هنری و... کاربرد دارد.
نرمافزارهای غیرمتمرکز که نام آن‌ها را شنیده‌اید همان نرمافزارهای سنتی هستند اما با این تفاوت که این نرم‌افزارها بر روی یک سرور مرکزی اجرا نمی‌شوند بلکه پلتفرم اجرایی این نرم‌افزارها بلاکچین است. بطورکلی می‌توان گفت یک نرم‌افزار غیرمتمرکز نوعی نرم‌افزار است که بر روی یک شبکه غیرمتمرکز اجرایی می‌شود و کنترل آن را هیچ شخص یا نهاد ثالثی در اختیار ندارد و نمی‌تواند در امور آن دخالت کند. درنتیجه نرم‌افزار غیرمتمرکز نسبت به نرم‌افزار متمرکز امنیت بیش‌تر و بالاتری دارد.
دقت داشته باشید که در سال‌های اخیر با توجه به کاربرد نرمافزارهای غیرمتمرکز محبوبیت آن‌ها در میان مردم افزایش یافته است. به همین خاطر روز به روز بر تعداد نرمافزارهای متمرکز افزوده می‌شود.
در حال حاضر بیش از ۳۶۰۰ نرم‌افزار غیرمتمرکز در حوزه‌های مختلف نظیر؛ سرویس‌های مالی غیرمتمرکز، پلتفرم‌های شبکه اجتماعی و... وجود دارد. همچنین میزان تراکنش‌های سالانه در نرمافزارهای غیرمتمرکز بسیار بالا است. به این ترتیب می‌توان گفت نرمافزارهای غیرمتمرکز از اجزای اصلی و مهم شبکه بلاکچین محسوب می‌شوند.
همانطور که می‌دانید بلاکچین اتریوم اولین بلاکچینی بود که استفاده از نرمافزارهای غیرمتمرکز را امکان‌پذیر کرد. احتمالاً با خود می‌گویید چرا بلاکچین اتریوم، چرا دیگر بلاکچین‌ها موفق به انجام این امر نشدند؟
دقت داشته باشید که دلیل عمده موفقیت بلاکچین اتریوم در این حوزه مربوط به موتور مجازی آن است. این موتور می‌تواند تمام الگوریتم‌های کامپیوتری را شبیه‌سازی و اجرا کند. لازم به ذکر است که نرمافزارهای غیرمتمرکز شبکه اتریوم با استفاده از نوعی کد مشخص که قرارداد هوشمند نام دارند طراحی و تهیه می‌شوند. ماشین مجازی اتریوم تمام قراردادهای هوشمند را به خوبی درک می‌کند، به همین خاطر نرمافزارهای غیرمتمرکز به سادگی بر روی این شبکه به اجرا درمی‌آیند.
برای آنکه با نحوه کار و عملکرد نرمافزارهای غیرمتمرکز بهتر آشنا شوید به مثال زیر توجه کنید؛
همانطور که می‌دانید امروزه اپلیکیشن‌هایی نظیر؛ توییتر، فیسبوک و بطورکلی تمام اپلیکیشن‌های استاندارد بر روی سرور کامپیوتری شرکت مربوط به خود اجرا می‌شوند و شرکت موردنظر بر روی نحوه کار و اجرای آن‌ها کنترل کاملی دارد. دقت داشته باشید که تفاوتی ندارد که تعداد کاربران این پلتفرم‌ها چند هزار یا حتی چند میلیون باشد، چراکه در هر صورت کنترل این پلتفرم‌ها در دست یک نهاد مرکزی و واحد است. همچنین فراموش نکنید که هیچ نهاد و شخص ثالثی به تنهایی قادر به کنترل این پلتفرم‌ها نیست. برای نمونه شما می‌توانید یک پلتفرم همانند پلتفرم توییتر بر روی بلاکچین طراحی و اجرا کنید اما دقت داشته باشید که هیچ فردی حتی خود شما دیگر نمی‌توانید توییت‌های منتشرشده را پاک کنید یا اینکه آن‌ها را تغییر دهید.
در سمت دیگر نرمافزارهای غیرمتمرکز بر روی شبکه‌های نظیر به نظیر یا بلاکچین اجرا می‌شوند و هیچ نهاد مرکزی و واحدی برای کنترل آن‌ها وجود ندارد. بطورکلی نرمافزارهای غیرمتمرکز در یک بستر عمومی، متن‌باز و غیرمتمرکز اجرا می‌شوند.
خوب است بدانید که امروزه نرم‌افزار‌هایی نظیر؛ بیت تورنت، تور، پاپکورن و... بر روی کامپیوترهایی اجرا می‌شوند که از اجزای یک شبکه نظیر به نظیر به شمار می‌آیند. دقت داشته باشید که در تمام این پلتفرم‌ها کامپیوتر کاربران میزبان به شمار می‌آیند و هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد.
برنامه‌های غیرمتمرکز دارای ویژگی‌های بسیاری هستند که در ادامه به معرفی و بررسی مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
همانطور که گفتیم کد تمام برنامه‌های غیرمتمرکز شفاف است و در اختیار کاربران قرار می‌گیرند. به همین خاطر کاربران می‌توانند درستی کدها را بررسی کنند. همچنین کاربران می‌توانند نواقص این کدها را شناسایی و اعلام کنند که در صورت درستی ادعا و پس از رای و تأیید اکثریت کاربران نواقص موجود رفع می‌شوند. دقت داشته باشید که هیچ تغییری در برنامه‌های غیرمتمرکز بدون تأیید یا رأی اکثریت کاربران اتفاق نخواهد افتاد.
دقت داشته باشید که تمام اطلاعات و موارد عملیاتی برنامه‌های غیرمتمرکز در بلاکچین عمومی و غیرمتمرکز ذخیره می‌شوند تا به این ترتیب برنامه در معرض آسیب‌های تمرکزی قرار نگیرد.
امروزه باید در افرادی که امنیت و فعالیت بلاکچین را ایجاد می‌کنند، انگیزه ایجاد کرد تا آن‌ها به این کار تشویق شوند. بطور معمول ایجاد انگیزه در این حوزه از طریق ارائه واحد‌های دیجیتال انجام می‌گیرد.
در برنامه‌های غیرمتمرکز باید یک پروتکل واحد توسط برنامه‌نویس مشخص شود. دقت داشته باشید که این پروتکل به امور حال و آینده پلتفرم جهت می‌بخشد. البته فراموش نکنید تمام افرادی که از برنامه‌های غیرمتمرکز استفاده می‌کنند باید از این پروتکل تبعیت کنند و آن را بپذیرند. برای مثال برنامه‌نویس مشخص می‌کند که درصدی از پاداش استخراج هر بلاک به وی تعلق گیرد تا به این ترتیب بتواند از برنامه خود به پول دست یابد.
شایان ذکر است که هیچ لزومی مبنی بر استفاده از اطلاعات هویتی در برنامه‌های غیرمتمرکز وجود ندارد و شما می‌توانید بدون تکمیل اطلاعات هویتی خود از تمام قابلیت‌های این برنامه استفاده کنید. در برنامه‌های غیرمتمرکز انجام تراکنش میان دو کاربر از طریق قراردادهای هوشمند صورت می‌گیرد و هیچ نیازی به حضور شخص ثالث و سوم نیست.
از دیگر مزایای برنامه‌های غیرمتمرکز این است که طرفداران آن‌ها معتقد هستند که در بستر این برنامه‌ها می‌توان به سادگی یک شبکه اجتماعی کاملاً غیرمتمرکز ایجاد کرد. دقت داشته باشید که این شبکه اجتماعی نیاز به هیچ سانسوری ندارد؛ چراکه هیچ واحد مرکزی نمی‌تواند پیام‌های کاربران را پاک کند یا اینکه مانع دسترسی کاربران به این برنامه‌ها شود.
همچنین بخوانید:
آیا با وجود افزایش نظارت‌ها، بیت کوین به کار خود ادامه می‌دهد؟
بطورکلی اتریوم یک شبکه کاملاً مناسب و منعطف جهت ساخت نرم‌افزارها یا برنامه‌های غیرمتمرکز است. این بلاکچین تمام زیرساخت‌های لازم را در اختیار برنامه‌نویسان قرار می‌دهد تا به این ترتیب آن‌ها بتوانند نرمافزارهای دیجیتال خلاقانه طراحی و تولید کنند.
درنهایت خوب است بدانید که در بستر اتریوم برنامه‌های غیرمتمرکز در حوزه‌های مختلفی نظیر؛ بانکداری، امورمالی، گیمینگ، شبکه‌های اجتماعی، خرید آنلاین و... به سرعت رشد و توسعه می‌یابند.
همانطور که می‌دانید هنوز مدت زیادی از اختراع برنامه‌های غیرمتمرکز نگذشته است و توسعه این نرم‌افزارها در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. به همین جهت این نرم‌افزارها با مشکلات ناشناخته بسیاری مواجه هستند. همچنین برخی مواقع ترافیک بسیار زیادی در شبکه برنامه‌های غیرمتمرکز به وجود می‌آید و آن‌ها را بصورت موقتی از کار می‌اندازد.
از دیگر معایب برنامه‌های غیرمتمرکز رابط کاربری سخت و دشوار آن‌ها است. فراموش نکنید که کاربران توقع دارند رابط کاربری برنامه‌های غیرمتمرکز مانند دیگر نرم‌افزارها ساده و جذاب باشند و به سادگی بتوان از آن‌ها استفاده کرد. می‌توان گفت زمانی کاربر از برنامه‌های غیرمتمرکز به جای برنامه‌های متمرکز استفاده خواهد کرد که عملکرد آن‌ها نسبت به هم بسیار متفاوت‌تر باشد.
مشکلات تغییر کد برنامه‌های غیرمتمرکز از دیگر معایب آن‌ها هستند. همانطور که می‌دانید تمام برنامه‌ها و پلتفرم‌ها نیاز به به‌روزرسانی مداوم و منظم دارند، برنامه‌های غیرمتمرکز نیز از این قاعده مستثنی نیستند اما ویرایش اطلاعات و کدهای منتشرشده بر روی بلاکچین به سختی انجام می‌گیرد، درنتیجه این امر به‌روزرسانی برنامه‌های غیرمتمرکز از اصلی‌ترین چالش این برنامه‌ها است.
کنترل و مدیریت نرمافزارهای متمرکز در اختیار یک شرکت است و کدهای آن‌ها بر روی سرور آن شرکت وجود دارد. به همین خاطر زمانی که یک فرد به عنوان یک کاربر این نرم‌افزارها را بر روی سیستم خود نصب می‌کند، اطلاعات میان سیستم وی و سرور مرکزی ردوبدل می‌شوند.
در سمت دیگر نرمافزارهای غیرمتمرکز نوعی نرم‌افزار هستند که بستر اجرایی آن‌ها بلاکچین یا شبکه‌های کامپیوتری نظیر به نظیر است.. دقت داشته باشید که تراکنش‌های این نرم‌افزارها بصورت کاملاً مستقیم و بدون دخالت هیچ شخص سومی و به کمک قراردادهای هوشمند انجام می‌گیرند. همچنین در نرمافزارهای غیرمتمرکز هیچ انتشار اطلاعاتی رخ نخواهد داد.
همانطور که گفتیم در حال حاضر بیش از ۳۶۰۰ نرم‌افزار غیرمتمرکز در دنیا وجود دارد اما از این تعداد تنها تعداد محدودی توانستند به موفقیت بسیاری دست یابند و در میان مردم محبوب شوند. در ادامه به معرفی و بررسی مهم‌ترین برنامه‌های غیرمتمرکز سال ۲۰۲۱ می‌پردازیم.
پنکیک سواپ یک صرافی غیرمتمرکز بر روی زنجیره هوشمند بایننس است. این برنامه محبوب‌ترین و پرطرفدارترین نرم‌افزار غیرمتمرکز جهان است. دقت داشته باشید که صرافی پنکیک سواپ در سازوکار خود از بلاکچین بایننس اسمارت چین استفاده می‌کند، به همین خاطر این صرافی تراکنش‌های بسیار کمی دارد و در عین حال کاربران آن از دیگر صرافی‌ها بسیار بیش‌تر است.
دنیاهای بیگانه نوعی متاورس و بازی بلاکچینی است که بر روی شبکه اتریوم و زنجیره هوشمند بایننس اجرا می‌شود. جالب است بدانید که بازی دنیاهای بیگانه در رده محبوب‌ترین بازی‌های بلاکچینی مبتنی بر توکن‌های غیرمثلی جای می‌گیرد و تعداد کاربران بسیار زیادی دارد.
بازی دنیاهای بیگانه اینگونه است که شما باید در آن سفینه اجرا کنید و سپس سفینه خود را به مأموریت‌های مختلف بفرستید. حال در مأموریت از طریق جمع‌آوری رمزارز TLM و سپس مبادله آن‌ها می‌توانید به ارز واقعی دست یابید.جالب است بدانید که در این بازی در مجموع ۶ سیاره وجود دارد و شما می‌توانید با انجام مشاوره به اداره این سیاره‌ها کمک کنید.
احتمالاً نام بازی اکسی اینفینیتی را شنیده‌اید؛ این بازی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین بازی‌های بستر بلاکچین است که مبتنی بر توکن غیرمثلی اجرا می‌شود.
اکسی اینفینیتی تعداد کاربران بسیار زیادی از سراسر جهان دارد.
توکن اتریومی این بازی اکسی نامیده می‌شود و همان ارز داخلی بازی اکسی اینفینیتی است.
شما می‌توانید از این توکن برای خریدوفروش و تعامل در پلتفرم‌های بازی اکسی اینفینیتی استفاده کنید.
کاتانا نوعی صرافی غیرمتمرکز بر روی رونین است و از زنجیره‌های جانبی اتریوم به شمار می‌آید. جالب است بدانید که صرافی کاتانا بصورت کاملاً اختصاصی برای بازی اکسی اینفینیتی طراحی و ایجاد شده است.
از امکانات صرافی کاتانا می‌توان به تبادل ارز، سپرده‌گذاری، ییلد فارمینگ و... اشاره کرد. لازم به ذکر است که امروزه رمزارزهای بسیاری در صرافی کاتانا مبادله می‌شوند. که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از؛
· توکن SLP
· توکن AXS
· توکن WETH
· کوینUSD
· و...
یونی سواپ محبوب‌ترین و پرطرفدارترین صرافی غیرمتمرکز در پلتفرم اتریوم است. این صرافی ارز دیجیتال امروزه بصورت ماهیانه ۴۰۰ هزار کاربر به خود جذب می‌کند و می‌توان گفت بیش‌ترین سهم بازار دنیا در اختیار این صرافی است. خوب است بدانید که از ابتدا تا به امروز بیش از ۶۸۱ میلیون دلار تبادل ارز در صرافی یونی سواپ انجام شده است.
در مطالب فوق به بررسی مفهوم برنامه‌های غیرمتمرکز پرداختیم و محبوب‌ترین و پرطرفدارترین آن‌ها را معرفی و بررسی کردیم.
امروزه نسبت به گذشته مردم و شرکت‌ها با نرم‌افزار های غیرمتمرکز و کاربرد آن‌ها آشنایی بیش‌تری دارند، به همین خاطر استفاده و محبوبیت این نرم‌افزارها روز به روز در حال افزایش است. جالب است بدانید که با پیشرفت علم و دانش امروزه نرمافزارهای غیرمتمرکزی اختراع شده‌اند که در گذشته حتی ایده آن‌ها وجود نداشت.
فراموش نکنید نرمافزارهای غیرمتمرکز در ابتدای مسیر خود قرار دارند و برای رشد و پیشرفت کامل خود نیاز به زمان بسیار زیادی دارند. همچنین نواقص و مشکلات برنامه‌های غیرمتمرکز بدون شک در به‌روزرسانی‌های بعدی رفع می‌شوند.
مرجع:
