اگر از افراد فعال در حوزه‌ی بازار ارزهای دیجیتال بپرسید که ارز دیجیتال فیسبوک چیست، احتمالا پاسخ می‌دهند یک ارز دیجیتال سریع و آسان برای ۲ میلیارد کاربر است. پروژه ارز دیجیتال فیسبوک که با نام متا شناخته می‌شود چند سالی است که در بازار پرهیجان ارزهای دیجیتال سر و صدای زیادی به پا کرده است. اما به راستی دییم چیست؟ چه هدفی دارد؟ چگونه کار می‌کند ؟ ما در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل دییم و ساز و کار آن بپردازیم. پس تا انتها با ما همراه باشید.
دییم یک سیستم پرداخت مبتنی بر فناوری بلاکچین مانند دیگر سیستم‌های پرداخت است. پشتوانه‌ی این ارز دیجیتال استیبل کوین است. شرکت عظیم فیسبوک با نام جدید متا، این پروژه را کنترل و مدیریت می‌کند و مدعی است که به زودی به چند میلیارد نفر در سراسر جهان خدمات ارائه می‌دهد.
جالب است بدانید که نام اولیه این پروژه لیبرا بود اما شرکت فیسبوک با توجه به حواشی موجود در دسامبر ۲۰۲۰ نام آن را به دییم تغییر داد تا بتواند کمی فشارها را کاهش دهد. لازم به ذکر است که پروژه دییم هنوز راه اندازی نشده است و در مراحل توسعه قرار دارد اما مطابق با پیش‌بینی‌های انجام شده این پروژه تا پایان سال ۲۰۲۲ راه اندازی می‌شود.
به طور کلی سیستم پرداخت دییم برای تمام افراد ساخته شده است و تفاوتی ندارد که کجا زندگی می‌کنید، چه شغلی دارید یا اینکه چقدر درآمد دارید. همچنین این سیستم همانند ارسال پیامک ساده و ارزان است. وب سایت رسمی دییم نیز معتقد است که سیستم پرداخت دارای ویژگی‌های منحصر به فرد و بی‌نظیری است که در ادامه به معرفی و بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
موبایلی است
شما تنها می‌توانید با یک تلفن همراه به سیستم پرداخت دییم دسترسی داشته باشید. چرا که این سیستم برای تمام افراد در هر کجای جهان در دسترس است.
سریع است
تراکنش‌های سیستم پرداخت دییم هم در زمان ارسال پول و هم در خرج کردن آن بسیار سریع است و تنها در کسری از ثانیه انجام می‌گیرد.
در دسترس تمام افراد در سراسر جهان است
با سیستم پرداخت دییم دیگر تفاوتی ندارد در کجای جهان قرار دارید، زیرا در هر کجا می‌توانید به سادگی از آن استفاده کنید. این سیستم نظام مالی جهان را دسترس پذیرتر و متصل‌تر از گذشته می‌کند.
امن است
ارز دیجیتال فیبسوک در بستر بلاک چین ساخته شده است و به همین خاطر تمام جوانب رعایت شده تا این ارز دیجیتال به حداکثر امنیت برسد.
مقیاس‌پذیر است
پروتکل متن‌باز Open_Source یک جامعه‌ی پویا از توسعه دهندگان ایجاد می‌کند که برای کمک به مردم در دسترسی به سیستم پرداخت دییم محصولات و خدمات ارائه می‌کنند.
پروژه‌ی دییم به پیشنهاد فیسبوک ایجاد شد و به منظور حفظ شفافیت در آن، نظارت بر کل عملیات به عهده شورایی به نام انجمن دییم قرار گرفت. این انجمن نهادی از شرکت‌های فعال در بخش‌های مختلف اقتصادی ازجمله؛ فناوری، فناوری مالی، مخابرات، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سازمان‌های غیرانتفاعی و... است.
جالب است بدانید که شرکت‌های بزرگ نظیر؛ ویزا، مسترکارت، پی‌پال، لیفت، ای‌بی کوین بیس و... از اعضای ابتدایی انجمن نهادی بودند، اما بعدها شرکت‌های پی‌پال، ای‌بی و مسترکارت به خاطر نگرانی از قانون گذاران این انجمن را ترک کردند. اما هنوز هم شرکت‌های بزرگی نظیر اوبر، کوین بیس و اسپاتیفای از اعضای این انجمن هستند و تعداد این اعضا ممکن است بیش از ۱۰۰ نفر باشد.
همان طور که گفتیم این سیستم پرداخت دارای یک استیبل کوین با پشتوانه بوده که نام آن دییم است. احتمالا در استاد این ارز دیجیتال را با نماد LBR دیده‌اید، که با توجه به تغییر نام احتمالا نماد آن نیز تغییر می‌کند.
شایان ذکر است که دلار آمریکا، یورو، پوند انگلیس و دیگر ارزهای فیات عمده پشتوانه این ارز دیجیتال خواهندبود و در نتیجه ارزش این ارز با ارزهای فیات دچار نوسان می‌شود. نمونه‌ی بارز این امر ارز دیجیتال تتر است که قیمت هر واحد آن به دلار آمریکا برابر است.
همانطور که گفتیم ارز دیجیتال فیسبوک یک ارز با پشتوانه است و به همین جهت نمی‌توان آن را یک ارز دیجیتال مستقل دانست. البته لازم به ذکر است که شرکت این ارز دیجیتال یعنی فیسبوک بارها اعلام کرده که هدف اصلی از طراحی این ارز تنها کمک به انتقال ساده تر پول‌های ملی است و هیچ پول جدیدی در عمل تولید نمی‌شود.
شرکت متا (فیسبوک) معتقد است که دییم بصورت غیر متمرکز کار می‌کند اما بیش‌تر کارشناسان مدعی هستند که دییم ماهیتی غیر متمرکز دارد.
اسناد منتشر شده حاکی از این است که هدف نهایی دییم این است که یک سیستم پرداخت بدون نیاز به مجوز مانند بیتکوین و اتریوم باشد ، اما مطالب با شواهد این پروژه در ابتدا تنها بر روی یک بلاک چین دارای مجوز اجرا می‌شود و به همین جهت تنها کسانی که می‌توانند روی این بلاک چین تراکنشی داشته باشند، اعضای انجمن دییم هستند.
خوب است بدانید که هدف طولانی‌مدت پروژه دییم این است که برای مردم جهان دسترسی آسان‌تر و سریع‌تری به خدمات مالی فراهم کند. به همین خاطر شرکت متا یا فیسبوک احتمالا ارز دیجیتال خود را بر روی فیسبوک، واتس‌اپ و اینستاگرام راه اندازی کند و در نتیجه تعداد کاربران آن به بیش از ۲ میلیارد نفر می رسد.
دقت داشته باشید پروژه دییم از ابتدا تعهد داد که تمام محدودیت‌های دولت و چارچوب‌های قانونی را رعایت می‌کند پس به همین خاطر احتمالا پلتفرم دییم قواعد تحریم‌ها را به طور کامل رعایت می‌کند.
زمانی که پروژه دییم توسط نهادهای تنظیم مقررات آمریکا و دیگر کشورها تایید شود ، همانند یک بانک مرکزی تمام عیار بر روی بلاک چین عمل می‌کند.
ارز دیجیتال دییم بر بستر بلاکچین اختصاصی خود راه‌اندازی می‌شود. همچنین این زنجیره مبتنی بر الگوریتمی به‌نام LibraBFT است، این الگوریتم با اثبات سهام شباهت‌های بسیاری دارد
دقت داشته باشید که برای آن که هر تراکنش در شبکه این ارز دیجیتال تایید شود، باید از دوسوم مشارکت کنندگان یا همان نودهای اعتبارسنج تاییدیه دریافت نماید.
در ابتدا تنها اعضای جامعه لیبرا وظیفه دارند که تراکنش‌ها را تایید و اعتبارسنجی کنند. شرط اصلی برای آن که در جامعه‌ی لیبرا عضو شوید این است که حداقل ۱۰ میلیون دلار وجه نقد تحت عنوان وثیقه و پشتوانه پرداخت کنید.
بلاک چین لیبرا برای نوشتن قراردادهای هوشمند از یک زبان اختصاصی برنامه نویسی به‌نام Move بهره می‌برد. در نتیجه لیبرا نیز مانند یک اتریوم پدیده‌ای فراتر از یک ارز دیجیتال است.
مطابق با وایت پیپر فنی لیبرا، سرعت تراکنش‌های این شبکه حداقل در یک ثانیه هزار تراکنش است که با توجه به نیاز شبکه می‌تواند افزایش یابد. همچنین کارمزد این شبکه نیز بسیار اندک و و حتی نزدیک به صفر است.
بلاکچین لیبرا همانند بیت کوین و دیگر بلاکچین‌ها از افراد درخواست نام و اطلاعات واقعی نمی‌کند و تنها با نام مستعار و آدرس‌ها در آن می‌توان به فعالیت پرداخت، اما در عین حال این شبکه این اطمینان را به نهادهای قانون گذار می دهد که در صورت نیاز می‌توانند از تراکنش‌های غیر قانونی جلوگیری نمایند.
به طور کلی پروژه ارزدیجیتال فیسبوک دارای سه بخش منحصر به فرد است که بصورت هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند تا در نهایت یک سیستم مالی فراگیر و امن ایجاد شود. در ادامه به معرفی و بررسی این سه بخش می‌پردازیم.
زیر ساخت بلاک چین با قابلیت مقیاس پذیری و امنیت قابل قبول، یکی از اجزای ارز دیجیتال دییم است. کد منبع دییم به صورت منبع‌باز در وب‌سایت گیت هاب قرار دارد. زبان برنامه‌نویسی این کد رایت است و هر کسی می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد. این کد قابلیت مقیاس‌پذیری دارد و امکان میزبانی از شما زیادی از پروژه‌ها را برای این ارز دیجیتال فراهم می‌کند.
همان طور که گفتیم ارز دیجیتال دییم در حال توسعه زبان برنامه نویسی جدید Mevo است. این تیم قرار است که از Mevo در ساخت قراردادهای هوشمند و اجرای تراکنش‌های سفارشی استفاده کند.
کیف پول دیجیتال نووی
کیف پول نووی یک کیف پول پیشرفته است که توسط یکی از شرکت‌های زیر مجموعه فیسبوک به نام نووی فایننشال توسعه داده شده است.
نووی در دسته کیف پول‌های مستقل جای می‌گیرد. این کیف پول با نرم افزار‌های مختلفی نظیر؛ واتس‌اپ، تلگرام، اینستاگرام می‌تواند ادغام شود. همچنین در آینده این کیف پول از پلتفرم‌های دیگر نیز پشتیبانی می‌کند.
بخش حیاتی و اصلی پروژه ارز جهانی فیسبوک، ارز دیجیتال دییم است. این ارز پشتوانه‌ای قدرتمند دارد که دارایی‌های نقد و معادل نقد را دربرمی‌گیرد. البته دقت داشته باشید که اوراق بهادار کوتاه مدت دولتی نیز بخشی از این پشتوانه هستند.
ارز دیجیتال کوییم یک استیبل کوین است که مطابق با صحبت‌های تیم توسعه آن، مانند بیتکوین و دیگر ارزهای دیجیتال قابل استخراج نیست.
لازم به ذکر است که در مراحل اولیه پروژه دییم تنها اعضای انجمن آن امکان پردازش تراکنش‌ها را دارند. اما دییم در تلاش است که یک سیستم اثبات سهام و بدون نیاز به مجوز راه‌اندازی کند و این سیستم احتمالا پنچ سال پس از راه‌اندازی پروژه به وجود می‌آید.
همان طور که می‌دانید شرکت بزرگ و قدرتمند فیسبوک پشتیبان ارز دیجیتال دییم است و به همین جهت این پروژه فرصت‌های بی‌نظیری در اعتبار کاربران سراسر جهان قرار می‌دهد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین کاربردهای دییم برای شرکت بزرگ فیسبوک می‌پردازیم.
حواله
کاربران می‌توانند با دییم حواله و انتقال خود را نسبت به گذشته ساده‌تر و آسان‌تر انجام دهند. البته این پلتفرم انتقال نسبت به دیگر پلتفرم‌ها سرعت تراکنش بالاتر و کارمزد کمتری دارد.
تجارت الکترونیک
فیسبوک در تلاش است که فرصت‌های بهتر اقتصادی و تجارت الکترونیک جهانی با کارایی بالا را در پلتفرم خود فراهم کند. این هدف در بستر دییم باتوجه میلیاردها کاربر آن و حداقل سه میلیارد کاربر جهانی فیسبوک به سادگی امکان پذیر است.
پرداخت‌های بین‌المللی
کارمزد هزینه انتقال پول درون مرزی در حال حاضر حدود ۶.۵ درصد است. پروژه دییم این هزینه را بسیار کاهش می‌دهد.
در دییم این قابلیت وجود دارد که تراکنش‌ها در دیتابیس از پیش برنامه نویسی شوند، درنتیجه این امر هزینه‌های اجرایی دییم نسبت به سیستم های حواله سنتی بسیار کمتر است.
حکمرانی
یکی از کاربردهای مهم دییم در حوزه‌ی حکمرانی است که ناشی از ساختار حاکمیتی آن است. تحت هیچ شرایطی نمی‌توان به عملکردها و قابلیت‌های دییم مقدر پیدا کرد و به همین جهت دییم می تواند یک مدل پولی جایگزین برای جریان‌های مالی در نهادهای حکومتی باشد.
می‌توان از تراکنش‌های دییم برای اقدامات گوناگونی که منجر به رفاه عمومی می‌شود، استفاده کرد. همچنین شیوه تخصیص بودجه و هرینه‌ها در دییم در یک دامنه عمومی ثبت می‌شود و همه می‌توانند آن‌ها را مشاهده و بررسی کنند. در نتیجه این امر مزایای دییم برای کاربران دو چندان می‌شود.
دقت داشته باشید که کنترل انحصاری دییم در اختیار فیسبوک نیست و به همین خاطر نمی‌توان از دییم استفاده‌ای خلاف مصالح عمومی کرد.
مطابق با پیش بینی‌ها دییم قرار بود اواخر سال ۲۰۱۹ یا اوایل سال ۲۰۲۰ شروع به فعالیت رسمی کند. اما بلافاصله پس از آن که این پروژه به عموم معرفی شد مقامات قانون گذار جهان نسبت به آن ابراز نگرانی کردند. این نگرانی و اعتراضات در آمریکا و اتحادیه اروپا از شدت بیش‌تری برخوردار بود. درنتیجه این امر پروژه دییم تا مدتی نامعلوم متوقف شد.
قانون گذاران معتقد بودند که ممکن است دییم ثبات مالی جهان و ارزش پول‌های ملی را به خطر بیندازد. لازم به ذکر است که ترس از موانع قانون گذاری موجب شد تا بسیاری از قدرت‌ها نظیر پی‌پل، مسترکارت ، ویزاکارت و ای‌بی از انجمن پروژه دییم خارج شوند.
خوب است بدانید که این نگرانی و ترس آنقدر جدی شد که وزیر خزانه‌داری آمریکا و وزرای اقتصاد آلمان و فرانسه اعلام کردند که تا زمانی که همه چیز در رابطه با فعالیت دییم روشن نشده است، اجازه فعالیت آن را نمی‌دهند. در سمت دیگر شرکت متا مدت‌ها است که در حال مذاکره با قانون گذاران جهان است تا اعتماد آن‌ها را جلب نماید.
مقامات قانون گذار اعلام کردند که ارز دیجیتال فیسبوک تنها در صورتی می‌تواند فعالیت خود را بطور رسمی آغازکند که این ارز اطمینان کافی به آن‌ها در حوزه‌ی مبارزه با پولشویی، ضعیف نشدن ارزهای ملی و مبارزه با تامین مالی تروریست بدهد.
ارز دیجیتال دییم نمی‌تواند یک گزینه‌ی جذاب برای سرمایه گذاری باشد؛ به این خاطر که این ارز، یک ارز با پشتوانه‌ی پول های ملی است و هدف از ساخت آن انتقال ارزش است. می‌توان گفت که اگر بر روی ارز دیجیتال دییم سرمایه گذاری کنید، درست شبیه این است که بر روی تتر سرمایه گذاری کرده‌اید. به طورکلی دییم درحال حاضر گزینه‌ای مناسب برای سرمایه گذاری نیست اما ممکن است در این آینده توکن‌های بیش‌تری روی آن ایجاد شود و در نتیجه افراد واقعا بتوانند روی آن سرمایه گذاری انجام دهند.
جمع بندی
در مطالب فوق به بررسی کامل مفهوم ارز دیجیتال فیسبوک یا دییم پرداختیم. هدف از این پروژه‌ی بزرگ تسهیل پرداخت و نقل و انتقالات بوده و قراراست که به زودی برای مردم سراسر دنیا راه اندازی شود.
پروژه‌ی دییم توسط فیسبوک پایه ریزی و راه‌اندازی شد اما قدرت‌های بسیاری از سراسر جهان در توسعه آن نقش دارند. این پروژه برخلاف دیگر پروژه‌هایی که مبتنی بر بلاکچین است، تا حد بسیار زیادی متمرکز است و کارایی‌های جالب و مفیدی دارد.
دقت داشته باشید که پروژه ارز دیجیتال فیسبوک هنوز راه اندازی نشده است. اما اگر از چالش‌ها و موانعی که با آن مواجه است عبورکند بدون شک نظام مالی دنیا را به طور گسترده تغییر خواهد داد.
