دنیای اینترنت باعث ایجاد شکل جدیدی از روابط میان انسانها شده است. این فضای گسترده و پر ازدحام، تغییری اساسی در نحوه ارتباطات و انجام کارها را ایجاد کرده است. از طرفی بحث مدیریت شخصی جهت حفظ حریم خصوصی در تمامی امور مخصوصا امور مالی و بانکی، مهمترین مسئله در میان جوامع شده است. آیا میخواهید بدانید که چگونه میتوان مدیریت گستردهای بر این فضاها داشت؟
اینترنت همان پلتفرمی است که ارزهای دیجیتال در بستر آن متولد شدند. وجود ارزهای دیجیتالی که امروزه بخش اعظمی از سرمایه افراد در جای جای دنیا را شامل میشوند، بدون اینترنت غیر ممکن بود. ارزهای دیجیتال در ادامه فعالیت خود پلتفرم هایی با عنوان صرافی را پدید آورند تا به وسیله آنها بتوان به خرید و فروش کوینها پرداخت. شبکه جهانی اینترنت موجب اتصال معامله گران در محیط صرافیها به یکدیگر شد تا بتوانند با هم معامله کرده و از این معامله سود ببرند.
اما با گذشت زمان و پیشرفت بازار کریپتوکارنسی ها باید در انتظار تغییراتی در این شبکه نیز باشیم.
اینترنتی که امروزه ما را به تریدرها در سراسر دنیا متصل میکند، به صورت کاملا متمرکز و یکپارچه است. در واقع اطلاعات در بستر اینترنت امروزی، به وسیله کاربران در اختیار عموم قرار گرفته و توزیع میشود. اما هیچ یک از این کاربران، مالک یا مدیر این سرویس نیستند. بلکه این شبکه جهانی تحت اداره گروه خاصی قرار دارد.
ما در این مقاله قصد داریم تا ابتدا اکسچنج های غیر متمرکز را بشناسیم و به بررسی این موضوع بپردازیم که آیا این اکسچنج ها میتوانند مفهومی با عنوان اینترنت غیر متمرکز را همچون پلتفرم خود به کاربران ارائه دهند؟ آیا باید منتظر انتشار مطالب و اطلاعات بدون اهرمهای فشار موجود باشیم؟ آیا میتوان فضای اینترنت را به شخصه مدیریت کرد و این سلطه چندین دههای خواهد شکست؟ با ما باشید تا با تغییرات پیشرو در این شبکه بزرگ و به هم پیوسته که ممکن است به واسطه اکسچنجهای غیر متمرکز ایجاد شود، آشنا شوید.
اکسچنجها محیطهای ضروری و مورد نیاز برای انجام مبادلات در بازارهای کریپتوکارنسی هستند. اکثر این پلتفرمها بر خلاف ماهیت ارزهای دیجیتال که کاملا غیر متمرکز هستند، به شکل متمرکز فعالیت میکند. این مورد باعث شده تا دسترسی به حساب و اطلاعات کاربران برای مدیران این پلتفرمها امکان پذیر باشد. اما با تغییر نیاز کاربران و خواسته های جدید آنها که در مسیر محدود کردن دسترسی سایرین به اطلاعات حساب این اشخاص قرار داشت، اکسچنج های غیر متمرکز پدید آمدند. این صرافیها همگام با ماهیت ارزهای دیجیتال بودند. یعنی این پلتفرمها بر اساس تکنولوژی بلاکچین طراحی شده اند که به صورت هوشمند، مدیریت حساب کاربران را به عهده خودشان میگذارد.
همانطور که در بخش مقدمه این مقاله بیان شد، اینترنتی که در حال حاضر در دسترس عموم قرار دارد، به صورت کاملا یکپارچه مدیریت میشود. در واقع این فضای گسترده و پرکاربرد، در دست شرکت های بزرگ بوده و آنها قادرند تا محتوای به اشتراک گذاری شده در این محیط را طبق قوانین خود مدیریت کنند. بنابراین امکان به اشتراک گذاری هر موضوع یا مطلبی وجود نخواهد داشت. پس بحث سانسور در این فضا مطرح خواهد شد. در اینترنت متمرکز، احتمال از دسترس خارج شدن یک برنامه وجود دارد. چرا که این تصمیم با شرکتهای بزرگی است که قوانین این محیط را وضع کرده اند. این بخشی از مشکلات شبکه اینترنت به شکل متمرکز است.
با توجه به این مشکلات، مفهوم جدیدی در مقابل با اینترنت متمرکز پدید آمد. این مفهوم با اینترنت نسل سوم یا همان web3 عنوان شد. اینترنت غیر متمرکز یا همان نسل سوم ، به گونه ای طراحی شده است تا از فضای متمرکز خارج شده و نحوه ثبت و انتشار اطلاعات به شیوهای جدید در آن صورت گیرد. کارشناسان عوامل بسیار زیادی را موثر در شکل گیری این پلتفرم خوانده اند. فناوری های بلاکچین و همچنین اینترنت غیر متمرکز یا نسل سوم، به دنبال تاثیرات پلتفرم هایی چون اکسچنجهای غیر متمرکز در حال شکل گیری و توسعه هستند.
اینترنت نسل سوم، به وسیله بلاکچینها کار میکند. همان الگوریتمی که تولید ارزهای دیجیتال در بستر آن انجام گرفت . ماهیت فناوری بلاکچین غیر متمرکز است. این فناوری نوین موجب شده تا مدلهای تجاری جدیدی ایجاد شوند که موجب شکلگیری اینترنت نسل سوم و توسعه آن شود. اینترنت نسل سوم به واسطه بلاکچین ها و الگوریتمهای غیر متمرکز کار میکند.
ارزهایی چون اتریوم ، ایاس و ترون موجب فراگیر شدن اکسچنج های غیر متمرکز شدند. ایجاد اکسچنج های غیر متمرکز نیز باعث نیازی جدید در این بازار شد تا موجب توسعه خود با سرعت بیشتری شود. از این رو اینترنت نسل سوم معرفی گردید.
در اکسچنجهای غیر متمرکز، کنترل و مدیریت داراییها تماما در اختیار کاربران است. این معاملات و مبادلات طی یک قرارداد هوشمند انجام میشود که نیازی به نظارت یک ناظر خارجی ندارد. برای دسترسی به این محیط نیازی به احراز هویت و یا طی کردن فرایند ثبت نام نیست. بنابراین هر جای دنیا که باشید، میتوانید به این پروتکل دسترسی داشته باشید.
در اولین نسخه ها از اکسچنج های غیر متمرکز ، محدودیت بسیار زیادی وجود داشت. در نمونه های اولیه تنها می توانستید کوین هایی چون اتریوم را مبادله کنید. همچنین امکان معاملات مستقیم نیز وجود نداشت. از طرفی ضعف بزرگی در نگهداری اسنادی که قیمتها در آنها وجود داشت، بود. این محدودیت موجب شده بود که کاربران زیادی به این محیط علاقه نشان ندهند.
اما با گذشت زمان و تغییراتی که در این پلتفرم ایجاد گردید، موجب شد تا محیط اکسچنج های غیر متمرکز تغییر بسیاری کرده و شکل متفاوت تری را به خود بگیرند . تا جایی که در سال 2020 تکامل بسیاری در اکسچنجهای غیر متمرکز اتفاق افتاد. در این سال، نسخههای دومی از اکسچنج های غیر متمرکز معروف رونمایی شد که بسیاری از مشکلات در آنها حل شده بود.
در سال 2020 که نقطه عطفی برای اکسچنجهای غیر متمرکز محسوب میشود، پلتفرم هایی چون Bancor و Uniswap نسخه های دوم خود را به بازار ارائه دادند که مورد استقبال نیز قرار گرفتند.
با تمام این اوصاف، دنیای محیطهای متمرکز همچنان نیازمند تغییر و تحول برای جلب اعتماد کاربران خود است . با نگاهی کوچک به آمار معاملات صورت گرفته در سال گذشته، می توان دریافت که اکسچنج های متمرکز نسبت به رقبای خود، همچنان در صدر هستند.
بد نیست بدانید که اکسچنجهای غیر متمرکز از زمان شکل گیری، تاثیر بسزایی بر رشد اینترنت نسل سوم گذاشته اند به گونه ای که موجب شدند تا از الگوریتم سازنده آنها برای توسعه اینترنت نسل سوم استفاده شود.
حفظ حریم خصوصی، امنیت و فضای مدیریتی شخصی در اکسچنجهای غیر متمرکز موجب شده تا سالانه کاربران بیشتری به این محیط جذب شوند. بنابراین تقاضای کاربران جهت در دسترس گرفتن اکسچنجهای غیر متمرکز روز به روز افزایش یافت.
صرافیهای غیر متمرکز با توجه به ماهیت ویژه خود، موجب شدهاند تا داراییها با تنوع بالایی در آنها ذخیره شوند. بنابراین به شکل گسترده تری از این فضای غیر متمرکز بهره بردهاند.
از طرف دیگر، صرافیهای متمرکز به علت قوانین سختگیرانه ای که برای فعالیت خود دارند، تلاش میکنند تا ارزهایی را در لیست خود جمع آوری کنند که بتوانند حداکثر سودآوری را به واسطه آنها به دست آورند. بنابراین به دنبال ارزهایی هستند که دارای استقبال خوبی از سوی بازار بوده و یا فعالیتها و شرکتهای تجاری بزرگ از آنها حمایت کنند. که این مورد موجب محدودیت هایی برای این پلتفرمها از نظر حجم نقدینگی در آینده خواهد شد.
اما برای اشخاصی که به دنبال آلت کوینها و سرمایه گذاری بر ارزهایی که در حال حاضر پتانسیل خاموش بازارند، هستند، فضای متمرکز گزینه مناسبی نخواهد بود. چرا که این فضاها لیست کوینهای خود را محدود به ارزهای با قدرت و یا ثبات بیشتر می کنند. بنابراین اکسچنج های غیر متمرکز با قرار دادن اکثر ارزها در لیست خود، موجب گسترش رشد کوینهای ضعیف و با پتانسیل بالا خواهند شد. بنابراین یک پلتفرم غیر متمرکز برای گسترش این صرافیها و خرید و فروش این دسته ارزها نیاز است.
انعطاف بالا در فضاهای غیر متمرکز موجب رشد سرمایه و افزایش علاقه سرمایه گذاران به این محیط ها خواهد شد.
در حال حاضر بازار صرافیهای غیر متمرکز، با حجم معاملاتی بالغ بر 30% کل معاملات در پلتفرم های غیر متمرکز در اختیار Uniawap است. برای اینکه این صرافی بتواند در لیست 10 صرافی برتر غیر متمرکز در بازارهای مالی باقی بماند، نیاز است تا از محیطی همسان با خود استفاده کند و به دنبال پیشرفتهای گسترده در شبکه خود باشد. توجه یه این نیاز موجب پیشرفت اینترنت نسل سوم نیز خواهد شد که راهی برای توسعه این پلتفرم است.
از نقطه نظر طراحی، تمامی صرافیهای غیر متمرکز برای انجام مبادلات خود یک عملکرد یکسان دارند. اما استراتژی اصلی در توسعه و فعالیت در هر کدام با دیگری متفاوت است.
سوشی سوآپ به عنوان یک صرافی غیر متمرکز تمرکز خود را بر روی استخر نقدینگی گذاشته است. برای افزایش نقدینگی در این بخش، این پلتفرم تلاش کرده تا با ایجاد انگیزه برای کاربران خود، نقدینگی را در استخرهای خرید کوچک نیز وارد کند. برای وارد شدن این نقدینگی، سوشی سوآپ جوایزی را نیز تعیین کرده است. در نسخه های جدید از پلتفرم یونی سوآپ، این صرافی تلاش کرده تا به کاربران این امکان را بدهند که سرمایه های خود را در بازه های زمانی مشخص به استخرهای نقدینگی واریز کنند.
مثالی دیگر صرافی کرو است که تلاش خود را بر روی کوینهای ثابتی چون تتر گذاشته است. این صرافی از امکان جذابی رونمایی کرده که به وسیله آن می توانید یک ارز دیجیتال واریز کرده و ارزهای دیگر را خریداری کنید.
این امکانات و سایر امکانات موجود در این حوزه موجب شده تا اکسچنجهای غیر متمرکز نیاز به فضای دیفای گسترده تری برای پیشرفت خود داشته باشند. بنابراین رشد اینترنت نسل سوم که به صورت غیر متمرکز پایه گذاری شده است، ضروری ترین نیاز در این بخش خواهد بود.
همچون بسیاری از فضاهای موجود در شبکه جهانی اینترنت، امنیت پلتفرم های مالی نیز در خطر آسیب هستند. هکرها روزانه با ایجاد راههای جدید به دنبال ورود به حسابهای اشخاصی هستند که در این فضاها اقدام به سرمایه گذاری کردهاند. از طرفی ضعفهای دیگری نیز در بحث انجام معاملات در صرافیهای متمرکز و غیر متمرکز نیز وجود دارد که موجب شده تا ابهاماتی در انتخاب بین این دو پلتفرم برای کاربران ایجاد شود. با این حال مسئله شخصی سازی حریم خصوصی موجب شده تا افرادی نیز تمایل داشته باشند تا از بسترهای غیر متمرکز برای انجام معاملات خود استفاده کنند.
بحث نظارت در فضاهای دیفای یا غیر متمرکز، عملا بی معناست. چرا که ماهیت این فضاها ایجاد امکان مدیریت محتوا و اطلاعات با خود کاربر است. بنابراین بحث امانتداری در این فضاها و همچنین کنترل و مدیریت داده ها مطرح نمی باشد. پس در یک جمله میتوان گفت که مالکیت داراییها به عهده کاربر است. پس هرگونه اشتباه در معاملات غیر قابل بازگشت است.
اکسچنج های غیر متمرکز به صورت متن باز هستند. در اکسچنجهای غیر متمرکز مشکلات بسیاری در کدهای صرافیها به وجود می آید. از طرفی، مسئله عدم دسترسی به اطلاعات حساب کاربران، موجب شده تا صرافیها راهی برای ایجاد کدهای موازی جهت بررسی حسابهای مشکوک و یا تخلفات احتمالی ایجاد کنند. این مورد نیز دسترسی آزاد به این فضاها را تا حدودی مورد نقض قرار میدهد.
در اکسچنج های غیر متمرکز به علت فضای خاص حاکم بر آنها و مشکلات سرعت تراکنش و کارمزد، کاربر مجبور خواهد شد تا برای هر یک از معاملات خود به صورت جداگانه بر روی این شبکه، تراکنش بزند. در صورتیکه فضا شلوغ باشد و کاربران زیادی در حال انجام معاملات باشند، تجربه چندان خوشایندی در انجام این معاملات را نخواهید داشت. این مشکل به علت نوپا بودن شبکه بلاک چین و عدم توسعه گسترده آن است.
نکته منفی دیگر در خصوص اکسچنج های غیر متمرکز، عدم پشتیبانی تمامی ارزهای دیجیتال بر روی این شبکه است. به طور مثال در حال حاضر، صرافیهای غیر متمرکز بر روی ارز اتریوم فعالیت کرده و تبدیل ارزهای مبتنی بر کوین اتریوم را پشتیبانی میکنند. برای فراهم کردن امکان انجام مبادلات با استفاده از چند ارز مختلف، لازم است تا چندین بلاک چین به طور همزمان شبکه دیفای را پشتیبانی کنند. پس با ایجاد این امکان، مشکل ساپورت ارزهای مختلف بر روی یک پلتفرم غیر متمرکز به مرور حل خواهد شد.
در نهایت باید گفت:
رشد و گسترش اکسچنج های غیر متمرکز با پیشرفت اینترنتهای نسل سوم یا همان دیفای در ارتباطی تنگاتنگ است. رفع نیازهای کاربرانی که در حال اضافه شدن به این پلتفرم هستند، موجب شده تا طراحان به فکر گسترش و بهبود این شبکه جهانی باشند. ایجاد امکان مدیریت حساب و عدم دسترسی سایرین به اطلاعات کاربران که از اولین اهداف در تولید ارزهای دیجیتال بود، با گسترش اکسچنج های غیر متمرکز بر یک بستر دیفای، به مرور در حال محقق شدن است. تسهیل روند انجام معاملات بر بستر اینترنت به شیوه غیر متمرکز یکی از نیازهایی است که در این بخش دیده میشود.
