"هلا بکم یا زوار" این صدایی است که در جاده‌های منتهی به کربلا طنین‌انداز شده و میلیون‌ها دل‌باخته حسین بن علی هر ساعت آن را می‌شنوند. ایام اربعین حسینی، زمان مناسبی است برخی فرصت‌ها و چالش‌های این رویداد بی‌نظیر را مرور کنیم:
✅ شیعه به خاطر اقدامات برخی، گاهی به خرافه‌باوری و خشونت‌گستری متهم می‌شود. پیاده‌روی اربعین، نوش‌داروی این مسمومیت رسانه‌ای است. میلیون‌ها انسان چند هفته رایگان می‌خورند و می‌نوشند و می‌خوابند و انواع خدمات را با مهربانی دریافت می‌کنند و در نهایت خدمت‌گزاران، خود را مدیون‌شان می‌دانند. تصاویر استقبال موکب‌ها از زوار و خدمت‌گزاری‌شان این باور را برای مخاطب بین المللی پدید می‌آورد که تشیع مساوی با قمه و لطمه نیست. (البته اگر رسانه‌های‌شان بازنشر کنند!)
✅ رایگان‌بخشی‌ای که در این مراسم موج می‌زند تمرین خوبی است برای زندگی در سایه دولت مهدوی. خدمت‌رسانی رایگان به مومنان و حتی به غیر مسلمانان، وعده‌های حکومت مهدوی را برای ناباوران، باورپذیر می‌کند. آن جایی که به قول امام باقر (ع) مومن به اندازه نیازش از جیب برادر مومن پول برمی‌دارد و صاحب پول هم مانعش نمی‌شود. (وسائل الشیعه، جلد 3، صفحه 425) این را مقایسه کنید با رفتار بعضی که وقتی به کسی دو میلیون تومان قرض می‌دهند و بازپرداخت، اندکی به تاخیر می‌افتد در جمعی که بدهکار نشسته است می‌گویند: "کاش دو میلیون داشتم خونه می‌خریدم!"
✅ شرکت در پیاده‌روی اربعین توفیقی بزرگ است؛ اما به این معنا نیست که هرکس شرکت نکند، فاسق و فاجر و ناصبی است. تبلیغات بعضی منبری‌های پرحاشیه در سال‌های اخیر به گونهای بوده که گویا اگر کسی در این مراسم نباشد، در قیامت با عبیدالله زیاد محشور خواهد شد! شاید برخی از همین تبلیغات، موجب هجوم عجیب و غریب امسال به مرزهای غربی شد و در نهایت زائران را گرسنه و تشنه وسط بیابان‌های ایران و عراق آواره کرد. امام حسینی که ما می‌شناسیم حاضر نیست خار به پای هیچ انسانی برود، چه رسد به آن که او، زائر و شیفته این خانواده باشد. اصلا اگر قرار باشد همه بروند پس چه کسی بماند و مجالس اهل بیت را در ایران و دیگر کشورها رونق بخشد؟ پیشنهاد نگارنده در این باره، سهمیه‌بندی و سامان‌دهی است. یعنی اگر تقاضا زیاد و فراتر از توان خدمات‌رسانی دو کشور بود اولویت با کسانی باشد که تاکنون نرفته و یا در سال‌های دورتر مشرف شده‌اند. در این صورت، شکوه اربعین با نظم و هماهنگی پیوند خواهد خورد و اثرگذاری‌اش دو چندان خواهد شد. دیر یا زود جمعیت فراوان مشتاقان حسینی، ما را به این سمت خواهد برد. چه بهتر که خود قبل از وقوع فاجعه اقدام کنیم.
✅ اربعین با همه زیبایی‌های انحصاری‌اش، ممکن است به آفت مبتلا شود. نگارنده دو سال توفیق شرکت در این مراسم روح‌بخش را داشت. سال دوم که آخرین سال قبل از کرونا بود، در حرم سید الشهدا، زائری ایرانی با یکی از خادمان حرم دعوایش شد و پس از کمی بگومگو، چنان آن خادم را به فحش کشید که عرق شرم روی پیشانی دیگر زوار نشست. کجا؟ در فاصله چند ده متری قبر مطهر امام! یا در مسیر بازگشت، زائری در صف گذرنامه به دیگری تهمت زد و نوبتش را گرفت و داد و بیداد راه انداخت.بگذریم از تشنج در صف نان نذری و تجمع شگفت‌انگیز در صف باقالی‌پلو با مرغ در کنار صف خلوت قیمه‌نجفی! اگر چه این رفتارها گاه از تربیت غلط خانوادگی سرچشمه می‌گیرد ولی نباید چشم بر روی مبانی نظری نادرست بست. وقتی بعضی بر منابر، بیست و چهارساعته از جایگاه بی‌بدیل اشک می‌گویند و طوری روضه را برجسته می‌کنند که انگار برای رستگاری چیزی جز گریه و زیارت لازم نیست و تشیع هم جز عزاداری حرفی برای گفتن ندارد، نباید انتظار دیگری داشت. گمان می‌کنند با شرکت در پیاده‌روی، دیگر حساب پاک است و هیچ عمل بدی نمی‌تواند ثواب زیارت را از بین ببرد یا اثرش را کم کند. اگر پیروی عقلانی از قرآن و سنت، پیش چشم‌مان نباشد پشتوانه‌های نظری خرافی می‌تواند درخت پربرکت پیاده‌روی اربعین را از ریشه دربیاورد. امید که چنین نشود و این درخت بماند و ببالد!
لینک همین یادداشت در سایت وقایع روز
