یاد مرگ مانند بحث زمانی در هر مکانی باشد عالی است. در خانه، در مدرسه، در محل کار، حتی در حال رفت و آمد و هر جای دیگر. خودت خودت رو موعظه کن در رابطه با مرگ. کی میخوای یه حرکتی بکنی؟ داره دیر میشه ها. امروز ممکنه روز آخر باشه ها. امروز نشه فرداست ها. مرگت قطعیه ها. آماده هستی؟ کاش میشد هیچ وقت نمیمردم و اصلاً در باره ش فکر نمیکردم اما هیچ چاره ای نیست. شتری است که درب خانه ی همه میخوابه یه روز هم نوبت من هست.
اما افرادی که احساس میکنند برای کنترل شهوات یا جدی تر گرفتن عمل به فرامین الهی دنبال تأثیر عمیقتر از یاد مرگ و قیامت هستند در این مکانها بهتر به منظور خود میرسند:
1. ويرانه
2. قبرستان
3. خانه اي كه در آن فردي از دنيا رفته باشد.
4. مجلس عزا
5. مكاني كه در آن سكوت حاكم باشد.
6. مكاني كه جز افراد طرف بحث، كس ديگري در آن حضور نداشته باشد و رفت و آمد از آنجا نشود.
براء بن عازب میگوید: ما همراه رسول خدا صلی الله علیه و اله بودیم که ناگاه آن حضرت دیدند که جنازه ای دفن میشود. پس شتاب کردند به سمت آن جنازه و بر آن ایستادند و بعد گریه کردند آن قدر که لباسشان تر شد. سپس رو به ما کردند و فرمودند:
يَا إِخْوَتِي لِمِثْلِ هذا فَلْيَعْمَلِ الْعامِلُونَ احْذَرُوا هَذَا وَ اعْمَلُوا لَهُ
ای برادران من! برای مثل این باید عمل کنند عمل کنندگان. مواظب این باشید و برایش عمل کنید.
راوی میگوید به امام صادق علیه السلام گفتم: یک لحظه تفکر از احیای یک شب به نماز بهتر است. حضرت فرمودند:
نَعَمْ قَالَ رَسُولُ اللَه ص تَفَكُّرُ سَاعَةٍ خَيْرٌ مِنْ قِيَامِ لَيْلَةٍ
بله رسول خدا صلی الله علیه واله فرمودند: یک لحظه تفکر از احیای یک شب به نماز بهتر است.
راوی میگوید: پرسیدم چگونه تفکر کند؟ حضرت فرمودند:
يَمُرُّ بِالدُّورِ الْخَرِبَةِ فَيَقُولُ أَيْنَ بَانُوكِ أَيْنَ سَاكِنُوكِ مَا لَكِ لَا تَتَكَلَّمِينَ
وقتی از کنار خانه های خراب رد میشود بگوید: کجا هستند کسانی که تو را ساختند؟ کجا هستند آنها که ساکن تو بودند؟ چرا حرف نمیزنید؟
امام كاظم علیه السلام سفارش به خواندن دعایی میکنند و در آثار قرائت این دعا فرموده اند:
«مَا دَعَا بِهِ مَغْمُومٌ إِلَّا فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ وَ لَا مَكْرُوبٌ إِلَّا نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ كَرْبَهُ وَ وُقِيَ عَذَابَ الْقَبْرِ وَ وُسِّعَ فِي رِزْقِهِ وَ حُشِرَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِي زُمْرَةِ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ كَانَ لَهُ مِنَ الثَّوَابِ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَدَدَ مَنْ يَدْعُو اللَّهَ سُبْحَانَهُ وَ لَا يَسْأَلُهُ شَيْئاً إِلَّا أَعْطَاهُ وَ غَفَرَ لَهُ كُلَّ ذَنْبٍ وَ لَوْ كَانَتْ ذُنُوبُهُ مِثْلَ رَمْلِ عَالِجٍ»
«هیچ غمگینی این دعا را نمیخواند مگر این که خدا گره از کارش باز میکند و اندوهگینی آن را نمیخواند مگر این که اندوهش برطرف میشود و از عذاب قبر حفظ میشود و رزقش گسترش می یابد و در روز قیامت در زمره صدیقین و شهدا محشور میشود و ثواب خواندن این دعا برای او نزد خدای عز و جل برابر با تعداد کسانی است که خداوند را میخوانند و از خدا چیزی نمیخواهد مگر این که به او میدهد و تمام گناهانش بخشیده میشود اگر چه به تعداد ریگهای بیابان باشد.» و آن دعا این است: (به مفهوم دعا توجه کنید.)
«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي الِاسْتِعْدَادَ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ اكْتِسَابَ الْخَيْرِ قَبْلَ الْفَوْتِ حَتَّى تَجْعَلَ ذَلِكَ عُدَّةً لِي فِي آخِرَتِي وَ أُنْساً لِي فِي وَحْشَتِي يَا وَلِيِّي فِي نِعْمَتِي اغْفِرْ لِي خَطِيئَتِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ زَلَّتِي وَ أَقِلْنِي عَثْرَتِي وَ فَرِّجْ عَنِّي كُرْبَتِي وَ بَرِّدْ بِإِجَابَتِكَ حَرَّ غَلَّتِي وَ اقْضِ لِي حَاجَتِي وَ سُدَّ بِغِنَاكَ فَاقَتِي وَ أَعِنِّي فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ أَحْسِنْ مَعُونَتِي وَ ارْحَمْ فِي الدُّنْيَا غُرْبَتِي وَ عِنْدَ الْمَوْتِ صَرْعَتِي وَ فِي الْقَبْرِ وَحْشَتِي وَ بَيْنَ أَطْبَاقِ الثَّرَى وَحْدَتِي وَ لَقِّنِّي عِنْدَ الْمَسْأَلَةِ حُجَّتِي وَ اسْتُرْ عَوْرَتِي وَ لَا تُؤَاخِذْنِي عَلَى زَلَّتِي وَ طَيِّبْ لِي مَضْجَعِي وَ هَنِّئْنِي مَعِيشَتِي يَا صَاحِبِيَ الشَّفِيقَ وَ يَا سَيِّدِيَ الرَّفِيقَ وَ يَا مُونِسِي فِي كُلِّ طَرِيقٍ وَ يَا مُخْرِجِي مِنْ حَلَقِ الْمَضِيقِ وَ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ وَ يَا مُفَرِّجَ الْكَرْبِ عَنِ الْمَكْرُوبِينَ وَ يَا حَبِيبَ التَّائِبِينَ وَ يَا قُرَّةَ عَيْنِ الْعَابِدِينَ وَ يَا نَاصِرَ أَوْلِيَائِهِ الْمُتَّقِينَ وَ يَا مُونِسَ أَحِبَّائِهِ الْمُسْتَوْحِشِينَ وَ يَا مَلِكَ يَوْمِ الدِّينِ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ يَا إِلَهَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ» البلد الأمين ص392
«خداوندا! آمادگی برای مرگ و کسب خير قبل از فوت را روزيم گردان تا در آخرت آنها را مايحتاجم قرار دهی و در هنگام تنهايي و بیکسی، مايه ی انسم گردانی. ای ولیّ من در نعمتهايي که به من میرسد! خطايم را ببخش و از لغزشم درگذر و عقوبتی را که به سبب لغزشم خريدم، بازپس گير و اندوهم را برطرف نما و داغی زنجيرم را با اجابت دعايم سرد گردان و حاجتم را برآورده کن و با غنای خود به احتياجم پايان ده و در دنيا و آخرت ياريم نما و خوب کمکم کن و رحم کن در دنيا به غربتم و در هنگام مرگ به سر به زمين نهادنم و در قبر به وحشتم و در طبقه های زير زمين بـه تنهائيم و هنگام سؤال، حُجّتم را به من تلقين کن و زشتيهايم را بپوشان و مرا به خاطر لغزشهايم مؤاخذه نکن و خوابگاهم (قبر) را برايم خوش گردان و آن زندگی را بر من گوارا کن. ای همراه دلسوز من و ای آقای رفيق من و ای در هر راه و مسير، مونس من و ای خارج کننده ی من از حلقوم تنگناها و ای فريادرس فريادرس خواهان و ای برطرف کننده ی حزن و اندوه از اندوهگينان و ای دوست توبه کنندگان و ای نور چشم عبادت کنندگان و ای ياری کننده ی دوستان با تقوای خود و ای مونس دوستان به وحشت افتاده ی خويش و ای پادشاه روز قيامت و ای پروردگار همه ی عالمها.»
اميرالمؤمنين علیه السلام اهل قبور از مؤمنين و مؤمنات را مخاطب قرار داده و فرمود: السلام عليکم و رحمة الله و برکاته. پس، شنيديم صدايي را که میگفت: و عليکم السلام و رحمة الله و برکاته يا اميرالمؤمنين. امام علیه السلام فرمود: ما خبرهای خود را به شما بگوييم يا شما اخبارتان را به ما میگوييد؟ گفتند: شما بگوييد يا اميرالمؤمنين.
امام فرمود: همسران شما ازدواج کردند. وارثان شما اموالتان را تقسيم نمودند. اولاد شما با يتيمان محشور شدند و خانه هايي که ساخته و پرداخته کرديد، مسکن دشمنان شما گرديد. شما چه خبر داريد؟
گوينده ای پاسخ داد: کفنها پوسيد و موها از هم پاشيد. پوستها پاره شد و حدقه ی چشمها به گونه ها ريخت و دهانها و بينيها را عفونت و چرک فرا گرفت و هر چه از پيش فرستاديم دريافتيم و آنچه انفاق کرديم سود برديم و آنچه واگذاشتيم ضرر کرديم و اکنون در گرو اعمال خود هستيم. اميدواريم خداوند به کرم خود بر ما منت نهد و از ما درگذرد.
