انگار راهی نمانده تا بهشت گمشده ای که همه در رویاهایشان تصور می کنند و دم از آن می زنند را یکه و تنها پیدا کنم. همین طور که زیر آفتاب سوزان کویر قدم می زنم، چشمانم از حرارتش می سوزد و به گریه می آید، سرم را بالا می برم و خیال می کنم باز هم سراب می بینم. اما نمی دانستم که کویر ماهان روی خوشش را به من نشان داده و درب یکی از بهشت های روی زمین، باغ شاهزاده ماهان را به رویم باز می کند.معماری ایرانی هنردست هنرمندان ایرانی این بهشت گمشده را به یادگار گذاشته.
این باغ یکی از نمونه باغ تخت های ایران محسوب می شود. باغ تخت به این معنی است که این باغ یک بنای پلکانی و مطبق است و مانند باغ های دیگر مسطح نیست. مساحت باغ حدود 5/5 هکتار می باشد، که دارای 407 متر طول و 122 متر عرض است و به وسیله یک حصار بلند از فضای خارج جدا گشته است.
یکی از نکات جالبی که در این باغ وجود دارد. فواره های باغ هستند که به صورت کاملا هوشمندانه ای طراحی شده اند. چون فقط با به کارگیری شیب و بدون استفاده از هیچ نیروی دیگری، تنها به خاطر اختلاف سطح فعال گشته اند. در حوضچه ها خمره هایی استفاده کرده اند که به هم متصل هستند و همین خمره ها، فواره های باغ هستند.
محمد حسن سردار ایروانی اولین کسی بود که خیال بهشتی روی زمین را در سر داشت. همین می شود که این حاکم وقت کرمان در دوره قاجار دستور بنای باغ را صادر می کند. اما با تصور اینکه در بهشتش جادوان می ماند، از دنیا می رود. سال ها بعد، عبدالحمید میرزا ناصرالدوله، نوه دختری ناصرالدین شاه قاجار که به صندلی حکمرانی کرمان تکیه می زند، کار نیمه کاره محمد حسن را در سال ۱۲۵۷ ادامه می دهد تا محلی برای تفریح و تفرج خودش بنا کند.
انگار می خواست باغ شازده هم به کامش باشد و هم به نامش. بله، او شاهزاده ماهان است. کسی که ۱۱ سال پایانی عمرش را می گذارد تا یکی از بهشت های روی زمین را بنا کند. اما سرنوشت او هم با مرگ گره می خورد تا لذتی از بهشتش نبرد. کار باغ هم با درگذشت او نیمه کاره رها می شود.
اگرچه جای خالی چند کاشی بر روی سردر باغ خود نمایی می کند اما بر اثر تخریب و گذشت زمان نیست بلکه حکایت از ظلم وستم حاکم آن زمان دارد که وقتی خبر فوتش به گوش معمار باغ رسید ابزار کار خود را به دیوار کوبید و از آنجا گریخت.
این باغ بزرگ از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که مجموعه ی بی نظیری را به نمایش عموم می گذارد:
سردرخانه
این قسمت که قبل از ورود به باغ شازده قرار دارد نقش واسه از محیط خشک بیرون به داخل باغی سرسبز را ایفا می کند.
بالاخانه
در انتهای این باغ عمارتی دو طبقه وجود دارد که به عمارت شاه نشین معروف است. در زمان قدیم این ساختمان سکونتگاه اصلی یا دائمی مالک باغ بوده است. اگر می خواهید تصویر فراموش نشدنی از باغ شازده کرمان در ذهنتان نقش ببندد پیشنهاد می کنیم از طریق پلکانی که داخل این ساختمان قرار دارد به طبقه دوم بالاخانه بروید.
باغ خلوت
در پشت قسمت بالاخانه باغ شازده کرمان فضایی وجود دارد که امکان باغی خصوصی تر را به ساکنینش می دهد. این قسمت نیز با وجود باغچه های میوه و گذرگاه هایی با درخت های سایه دار و پیاده راه هایی موازی با بنای بالاخانه همانند تیکه ای از بهشت می ماند.
حمام
ساختمان حمام را چندین فضای تو در تو با ابعاد مختلف شامل می شود که در وشت دیوار پیرامونی قرار گرفته است.
خانه زعیم باشی و برج مراقبت
این قسمت که در بالای ساختمان حمام قرار دارد محل سکونت محافظ اصلی باغ بوده. برج های مراقبت این خانه را از قسمت حمام جدا کرده اند همچنین انتهای این برج ها توسط یک قسمت مسطح و باریک به دو طرف سردرخانه می رسد.
اگرچه این باغ به تازگی در سال ۱۳۹۰ به ثبت سازمان یونسکو رسیده است اما اطلاعات آن به ۳۵ زبان دنیا ترجمه شده تا همگان از وصف این باغ به وجد بیایند. این باغ بر اثر زلزله ای که در سال ۱۳۶۰ آمد دچار خساراتی شد اما دوباره مورد بازسازی قرار گرفت.
