یونان باستان یکی از تمدن های پیشرو در معماری و ادبیات و هنر بوده است. به خصوص ویژگی های تزئینی که در معماری یونان باستان به کار گرفته شد، الگویی برای بسیاری از تمدن ها، و سال ها بعد الگویی برای معماری روم بزرگ بود. معماری یونان باستان در سرزمین اصلی یونان، جزایر اژه و در مستعمرات آناتولی و ایتالیا برای دوره ای از حدود سال ۹۰۰ قبل از میلاد تا قرن ۱ میلادی شکوفا شد. قدیمی ترین آثار معماری باقی مانده از حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد برجای مانده است.
معبد رایج ترین و بهترین نوع شناخته شده معماری عمومی یونان است. معبد عملکرد یکسانی مانند: کلیسای مدرن نداشت. زیرا منبر زیر آسمان باز در اراضی شهری یا در معبدی مقدس و قبل از معبد قرار می گرفت. معابد به عنوان ذخیره گنجینه های مربوط به آیین چند خدایی قرار می گرفت یا به عنوان مکان باستان بت ها بود ولی از زمان فیدیاس به یک کار هنری بزرگ تبدیل شد. معبد جایی برای زاهدان خدا بود و در آنجا مجسمه ها، کلاه خودها و اسلحه ها را به عنوان صدقه رها می کردند. فضای داخل معبد یا سلا به عنوان جا خزینه قرار می گرفت و معمولاً یک ردیف دیگر از ستون داشت.
بررسی سه شیوه تزئینی دوریک، یونیک و کرنتین در معماری یونان باستان
کهن ترین شیوه های هنری و تزئینی در معماری یونان عبارت بودند از: شیوه های دوریک (متعلق به سرزمین اصلی یونان)؛ شیوۀ یونیک (متعلق به آسیای میانه و جزایر یونانی دریای اژه) و شیوۀ کرنتین که بعدها رواج یافت.
آشکارترین تفاوت موجود بین این سه شیوه، در سرستون های آن هاست. سرستون دوریک، ساده و بدون تزئین است و سرستون های یونیک و کرنتین، تزئین یافته اند. ستون ها که بر روی یک سکوی پله دار نهاده شده اند بر حسب هر شیوه، از دو یا سه جزء تشکیل می شوند که عبارتند از بدنه ی ستون که سطحش با شیار های عمودی (قاشقی) پوشیده شده است و سرستون و پایۀ ستون که فقط در شیوۀ یونیک و کرنتین به کار رفته است. با افزایش ارتفاع ستون، تدریجاً از قطر آن کاسته شده و انحنای ظریفی در نیم رخ آن پدید می آمد.
سرستون، از دو جزء تشکیل شده بود که جزء پائینی (بالشتکی) بر حسب شیوه متفاوت بود. به نحوی که در شیوۀ دوریک، محدب بوده و در شیوۀ یونیک، جزء پائینی کوچک شده و به سرستونی مارپیچی ختم می شد و سرانجام در سبک کرنتین، بر ارتفاعش افزوده شده، به سرستونی به شکل تزئینیِ برگ کنگر در می آمد. این سرستون از هر زاویه، به طور کامل دیده می شد. برخلاف ستون های یونیک که فقط از یک جهت قابل دیدن بود.
معابد شیوۀ دوریک ظاهری تناور داشتند در حالی که شیوه های یونیک و کرنتین در مقایسه با شیوۀ سنگین، حجیم و جدی دوریک، شیوه ای به مراتب سبک تر، تشریفاتی تر و تزئینی تر داشتند. انتخاب محل ساختمان در معماری یونان جنبۀ پیکرگونۀ آن را تقویت می کرد. معابد یونانیان برخلاف معابد مصری، رو به فضای باز ساخته می شدند. مراسم دینی در مقابل معبد برگزار گردیده و در درون آن نیز پیکرۀ مورد پرستش و احتمالاً یادگاری پیروزی، غنائم جنگی و خزانه را نگه داری می کردند. به همین دلیل، معمار تمام تلاش و توجهش را بر نمای بیرونی ساختمان و سطوح آن متمرکز می ساخت.
(1500 ق.م الی 30 ق.م) هنر یونان، انسان محور بود. یعنی دارای اشل های انسانی است. دورۀ شهرنشینی یونان، دورۀ طلایی تاریخ بوده است. طی حفاری هایی که توسط مردم انجام می شد، متوجه شدند 4000 سال قبل از میلاد مسیح، مبلمان وجود داشته و استفاده می شده. یونانیان 3 پایه طراحی کردند از آن استفاده می کردند. ارتفاع در ابنیه یونانی از مصری کمتر بوده، سقف ها چوبی و ستون ها باریک تر. معبد را مقدس ترین بنا می دانستند و از پلان های گرد استفاده می کردند.
