کاخ مروارید که با نام کاخ شمس نیز شناخته می‌شود، در سال ۱۳۸۲ به شماره ثبت ۷۰۶۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.کاخ مروارید 2500 متر زیر بنا داشته و معمار آمریکایی آن فردی به نام وسلی پیترز از بنیاد فرانک لوید رایت بوده.
این کاخ به هیچ رو نشانی از معماری ایرانی ندارد و کاملاً به شیوه اروپایی و با الهام از سبک معماری فرانک لوید رایت از مشهورترین معماران جهان ساخته شده و با اندیشه شاگرد ایرانی او که فردی به نام عامری بوده ادامه یافته. این بنا را در واقع باید بخشی از تاریخ معماری مدرن به حساب آورد.
مساحت کل کاخ 170 هکتار بوده و ساختار این بنا به شکل یک سفره ماهی که صدفی آن را در برگرفته می باشد. کلیت فضا به صورت تپه های ملایم در کنار دریاچه مصنوعی می باشد.
اما نام مروارید از کجا آمده است؛ اگر از بالا به این محوطه 111 هکتاری نگاه کنید یک سفره ماهی می‌بینید که صدفی را در آغوش گرفته است. اتاق‌های این ساختمان هم به شکل مروارید‌هایی درون صدف قرار گرفته است. همین مساله باعث شده تا نام مروارید را بر روی این کاخ بگذارند.
زیربنای خود کاخ 2500 متر است. این کاخ سالن‌های مختلفی مثل سالن پذیرایی، سالن بیلیارد، استخر، سالن پرندگان،سالن سینما، آب‌نما و اتاق خواب دارد. اما مشهورترین و شاید زیباترین اتاق این ساختمان، اتاق صدف است. اتاقی با طراحی حلزونی و رنگ آمیزی و تزیینات زیبا که آن را به خاص‌ترین بخش شاختمان تبدیل کرده است.
در قسمت شمالی ساختمان دریاچه‌ای وجود دارد که در واقع بال‌های یک سفره ماهی هستند و برای دیدنش باید از بالا به آن نگاه کنید.
به داخل کاخ که بروید راهروهایی پیچ‌دار را می‌بینید که راه ورودی به اتاق‌ها است. دو گنبد بتونی در کنار یکدیگر قرار دارند که طراحی خاص آن وظیفه دریافت نور ساختمان را هم به آن‌ها محول کرده است.
شمس پهلوی به‌دلیل بیماری آسم، مهرشهر کرج را برای زندگی انتخاب کرد که تا قبل از دهه ۱۳۴۰ فقط از چند روستا تشکیل می‌شد. به این ترتیب، کاخ مروارید در این منطقه احداث شد و بر اساس برآورد کارشناسان هزینه ساختوساز آن به پول امروز حدود ۱۴۰۰ میلیارد تومان بود. پس از ساخت کاخ مروارید و در زمان محمدرضا شاه پهلوی، یک بلوار چهار بانده و منطقه‌ای ویلایی برای شهروندان در سه فاز در مجاورت کاخ ساخته شد که مهرشهر نام گرفت.
شمس پهلوی تا سال ۱۳۵۷ به‌مدت ۱۲ سال همراه با خانواده‌اش در این کاخ زندگی می‌کرد. گفته می‌شود که او در این کاخ ایرانی-اروپایی پذیرای مهمانان ویژه‌ای از داخل و خارج از کشور بود.
کاخ شمس پس از انقلاب به بنیاد مستضعفان و بعد از حدود ۱۵ سال به بنیاد تعاون واگذار شد. بنیاد تعاون سپاه نیز در ازای هزینه صدور مجوز ساختوساز حدود ۸۰ هکتار از این مجموعه، ساختمان‌های مسکونی مجموعه کاخ شمس را به شهرداری فروخت. در ادامه از این کاخ بهعنوان «مجتمع اردویی، تفریحی شهید فهمیده» استفاده شد تا حدود سال ۱۳۸۲ که پس از بارش سنگین برف و با شکایت اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری، کار این مجتمع تفریحی به پایان رسید.
بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم و در یک اردیبهشت ۱۳۹۳ حکم واگذاری این کاخ به اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان البرز، با حکم دادستانی عمومی و انقلاب کرج صادر شد؛ اما وضعیت مالکیت کاخ نامعلوم مانده است. با تملک مجدد سازمان میراث فرهنگی بر ۳۰ هکتار از مساحت این مجموعه که شامل کاخ اصلی نیز می‌شود، مسئولان فرهنگی استان البرز خبر از برنامه‌ریزی برای بازسازی این اثر دادند که هیچ‌گاه عملی نشد.
فضای سبز کاخ مروارید در سال ۱۴۰۰ به دست شهرداری در حال آماده‌سازی بود و حتی مجهز به مبلمان شهری شد تا به بهره‌برداری برسد. ظاهرا این مجموعه، بهعنوان یکی از جاهای دیدنی استان البرز، برای مدت کوتاهی به روی گردشگران باز بود. در حال حاضر، اجازه ورود به کاخ مروارید به هیچ گردشگری داده نمی‌شود و فقط امکان عکاسی از نمای آن وجود دارد.
