کاخ چهل ستون یا چهلستون اصفهان در دوران شاه عباس اول عباسی پایه گذاری شد و در زمان فرمانروایان بعدی صفوی مانند شاه عباس دوم تکمیل شد و توسعه پیدا کرد. کاخ چهل ستون در میان یک آبنمای سنگی زیبا قرار گرفته و جلوه ای شگفت انگیز را پدید آورده است.
این مجموعه شامل: تالار آینه، تالار ۲۰ ستون، اتاق های بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه و ایوان های پادشاهی است که در تمامی آن تزئینات و نقاشی های بسیار زیبا از نقاشان معروف دوره ی صفویه قرار دارد. تندیس های چهارگانه در گوشه های استخر باغ، آناهیتا، «ایزدبانوی آب ها» است.
کاربری کاخ چهلستون اصفهان محل دیدار با نمایندگان و سفرای خارجی و یک مرکز سلطنتی حکومت صفویه بوده است. نقاشی ها و تزئینات تالارهای مختلف کاخ چهل ستون، نمایشگر اوج هنر دوران صفویه بوده و هدف از آن تحت تاثیر قرار دادن سفرای خارجی بوده است.
باغ چهلستون اصفهان چیزی بیش از ۶۷ هزار متر مربع مساحت دارد و کاخ چهل ستون در میان آن با مساحتی ۲ هزار متر مربعی قرار گرفته است. باغ چهلستون یکی از ۹ باغ ایرانی بوده که در فهرست میراث تاریخی یونسکو نیز به ثبت رسیده است.
چهل ستون در اصل تنها ۲۰ ستون دارد. ولی انعکاس آن در آبنمای کاخ، چهل ستون را پدید آورده است. شاید بپرسید چرا عدد چهل برای طراحی این کاخ برگزیده شده است. دلیل آن، تقدس عدد چهل در مذهب شیعه بوده که دین رسمی فرمانروایان صفوی هم بوده و مروج آن بوده اند.در این باغ ایوانی بزرگ با طول 38 متر و عرض 17 متر نظرتان را جلب می کند. این ایوان در سمت شرقی کاخ چهل ستون است و 18 ستون چوبی به ارتفاع 14 متر از جنس چوب چنار و کاج دارد. بالای هر ستون با مقرنس کاری تزئین شده است. چهار ستون میانی روی چهار شیر سنگی حجاری شده بسیار زیبا قرار دارد.
شیرهای سنگی فواره هایی هستند که آب را به درون حوض مرمرین میان این چهار ستون هدایت می کنند. سقف ایوان بسیار دیدنی و حیرت انگیز است. جنس سقف از چوب است و هنرمندانه با گره چینی، نقاشی و آینه کاری آراسته شده است. دو ستون در انتهای ایوان به ارتفاع 12 متر قرار دارند که مشرف به تالار آینه هستند.
در این بخش از بنا، آینه کاری های معرق و آینه های بزرگ را خواهید دید. همچنین، کتیبه ای را می بینید که روی آن به سال ساخت بنا اشاره شده است و به دوران صفویه بازمی گردد.
موزه چهل ستون در مهر ماه سال ۱۳۲۷ پایه گذاری شد و پس از چند مرحله بازسازی و مرمت کاخ چهلستون، اکنون موزه چهلستون میزبان آثار خطی و نسخ تاریخی، ظروف تزئینی و آثاری در حوزه هنرهای زیبا مانند قالی و قالیچه و اشیای سفالی و چینی و غیره است. اشیای موجود در موزه چهلستون شامل این مجموعه ها هستند:
کاخ چهلستون در میدان امام حسین اصفهان خیابان استانداری واقع شده است و دسترسی به آن به راحتی با استفاده از خودرو شخصی یا وسایل حمل و نقل عمومی امکان پذیر است.
