عمارت گلستان برای مدت‌ها میزبان شاهان بوده و امروزه از آن همه ابهت کاخ گلستان فقط چند ساختمان باقی مانده است. با این وجود هنوز هم زندگی در این قسمت از تهران جریان دارد و صحنه‌های بی‌نظیری قابل مشاهده است. دنیایی از نقاشی‌ها و تصاویر با کاشی کاری‌های بی نظیر ایرانی دل هر بیننده ای را می‌برد، باید بر روی صندلی بنشینید و از تماشای بنای قاجاری با معماری ایرانی اروپایی لذت ببرید، طوری که واقعاً تاریخ را لمس خواهید کرد.
گر چه تاريخچه كاخ گلستان به زمان شاه عباس صفوي بر مي گردد و بخشي از سفرنامه پيترو دلاواله خود متذکر اين نكته است و در سلسله هاي بعد كم يا بيش نيز مورد توجه واقع شده تا اينكه در عهد كريمخان زند ما بين سالهاي 1173 تا 1180 ه.ق نيز اين مجموعه با ساخت ديوانخانه اي دچار تغييرات اساسي گرديد.
ولي اهميت واقعي ارگ را مي توان به دوران آقا محمدخان قاجار نسبت داد. وي در اواخر دوران زنديه و پس از مرگ كريمخان از بحران داخلي ايران استفاده نموده، ايلات قاجار را از دشت گرگان كه مركز سكونت آنان بود به دامنه هاي جنوبي البرز يعني ولايات تهران و دامغان سوق داد و سعي كرد كه بتدريج راه خود را به طرف فارس يعني مركز حكومت و قدرت زنديه باز كند.آقا محمد خان بعد از غلبه بر لطفعلي خان زند در شعبان 1209 ه.ق به تهران برگشته و در نوروز 1210 ه.ق به نام پادشاه ايران تاجگذاري مي كند.
اين حركت آغامحمد خان به اهميت ارگ سلطنتي بيش از پيش افزوده و در عهد فتحعلي شاه قاجار هم به خاطر تاجگذاري وي در اين شهر و هم بواسطه خيالات شكو همند اين پادشاه كاخ گلستان توسعه بيشتر و آراستگي بهتري را تجربه كرد. ناصرالدین شاه قاجار نیز در این کاخ تاجگذاری کرد و اولین پادشاه ایران بود که سفری به اروپا داشت.
همین امر باعث شد کاخ گلستان تحت‌تاثیر معماری اروپایی دستخوش تغییرات زیادی شود و شکل متفاوتی به خود بگیرد. در زمان قاجار، این مجموعه به‌عنوان محلی برای حکم‌رانی و اقامتگاه سلطنتی و همین طور تعلیم هنرمندان و معماران بود و از همین رو کاخ یادشده در قرن ۱۹ مرکز مهمی برای تولید هنر محسوب می‌شد.
در زمان حکومت مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و احمد شاه قاجار هیچ تغییر خاصی در این ارگ سلطنتی اتفاق نیفتاد؛ اما اهمیت این دوره به‌دلیل رخدادهای تاریخی مهمی همچون انقلاب مشروطه و تاثیرات آن است. کاخ گلستان در عصر پهلوی اول و پهلوی دوم نیز تغییراتی را به خود دید.
۱. محوطه مجموعه: شامل درختان سر به فلک کشیده و استخر و فواره‌ها است .
۲. شمس العماره: قبلاً به عنوان نماد پایتخت به شمار می‌رفت. این بنای مرتفع جزو شاخص‌ترین بناهای کاخ گلستان است. شکل این ساختمان بر اساس الگوی ساختمان‌های فرنگ است که از ناصرالدین شاه به یادگار مانده است.
این ساختمان از جهت بلندی، تزیینات و طراحی بسیار زیبا بوده و دارای ۵ طبقه جزو بلندترین ساختمان‌های تهران بوده است. شمس العماره اولین ساختمان از جنس فلز است. داخل ساختمان نیز آینه کاری‌ها و نقاشی‌ها و گچ بری‌های زیبایی خواهید دید.
ایوان تخت مرمر: این ایوان که دارالاماره یا دیوانخانه نام دارد و ساخت آن به دوران کریم خان زند برمی‌گردد و در دوران قاجار نیز محل شادی شاهان بوده است. این ایوان با گچ بری، سنگ تراشی، خاتم کاری، آینه کاری و منبت و مشبک بسیار چشم نواز است.
تخت مرمر: تخت مرمرین توسط حجاران و سنگ تراشان معروف اصفهانی ساخته شده و در ایوان نصب گردیده است. در ساخت این تخت از ۶۵قطعه مرمر بزرگ و کوچک استفاده شده است. سنگ مزار ناصرالدین شاه هم به کاخ گلستان منتقل شده است. عکس ناصرالدین شاه در اندازه طبیعی با شمشیری در دست وجود دارد. اتاق موزه در ضلع شمال غربی باغ گلستان جزو نخستین موزه سلطنتی و دولتی ایران توسط ناصرالدین شاه ساخته شده است.
بعدها اتاق موزه با عنوان تالار سلام مشهور شد و مراسم تاجگذاری پهلوی نیز در این اتاق انجام گرفت. تالار آینه نیز در غرب تالار سلام قرار گرفته و شامل تابلوی رنگ و روغن بزرگی است. ساخت و تزئین این تالار چندین سال طول کشید. تالار ظروف هم شامل هدایای سلاطين اروپایی به شاهان قاجار است. عمارت بادگیر که در ضلع جنوبی باغ گلستان قرار دارد، در زمان فتحعلی شاه ساخته شده، اما در زمان ناصرالدین شاه تغییراتی انجام گرفته و به شکل امروزی درآمده است.
علاوه بر لذت بردن از این مجموعه خوب است بدانید کاخ گلستان دارای امکانات رفاهی و گردشگری مانند: چایخانه، عکاسی به سبک قاجاری، سرویس بهداشتی و نمازخانه است.
