کواکتیو کوچینگ (Co-Active Coaching) یکی از معتبرترین و اثرگذارترین رویکردهای کوچینگ در جهان است؛ رویکردی که به جای تمرکز صرف بر هدفگذاری یا اقدام، ابتدا انسان را در مرکز توجه قرار میدهد. این مدل بر پایه باور به توانمندی ذاتی افراد، تعادل میان «بودن» و «انجام دادن»، و ایجاد یک رابطه مشارکتی میان کوچ و مراجع بنا شده است. در این مقاله بهعنوان یک وبلاگنویس، ویژگیهای کلیدی این روش را بررسی میکنیم و میبینیم چرا کواکتیو به یکی از ضروریترین سبکهای کوچینگ امروز تبدیل شده است.
رویکرد کواکتیو توسط موسسه CTI توسعه یافته و بر این باور استوار است که هر انسان ذاتاً خلاق، کامل و توانمند است. یعنی فرد آسیبدیده یا ناقص نیست، بلکه تنها نیاز دارد آگاهی بیشتری پیدا کند تا بتواند انتخابهای بهتر و اقدامات مؤثرتری داشته باشد. در این مدل کوچ مثل یک معلم یا مشاور رفتار نمیکند؛ بلکه نقش تسهیلگر دارد و همراه مراجع میشود تا او به پاسخهای درونیاش دست یابد.
این نگاه، فضای امن و سازندهای ایجاد میکند که مراجع بدون ترس یا قضاوت، میتواند بخشهای مختلف وجودش را بررسی و بهتر بشناسد.
در بسیاری از رویکردها، تمرکز روی حل مشکل یا برطرف کردن یک ضعف است. اما در کواکتیو نقطه شروع، کمال انسان است. این یعنی:
هر فرد قدرت حل مسائلش را دارد.
کوچ فقط آینهای است که آگاهی را افزایش میدهد.
فرد به جای اتکا به منابع بیرونی، به منابع درونیاش وصل میشود.
این نگاه باعث میشود رویکرد کواکتیو، کوچینگ را از یک فرآیند “درمانمحور” به یک فرآیند “رشدمحور” تبدیل کند.
در زندگی مدرن، بسیاری از افراد فقط به «عمل و انجام کار» توجه دارند؛ اما کواکتیو معتقد است اقدام زمانی مؤثر و پایدار است که ریشه در هویت و ارزشهای فرد داشته باشد.
در این روش:
“بودن” (Being) یعنی شناخت خود، احساسات، باورها و ارزشها.
“انجام دادن” (Doing) یعنی قدمهای عملی که فرد در مسیر اهداف برمیدارد.
این دو باید در تعادل باشند. اگر فقط اقدام کنیم اما ندانیم چه کسی هستیم، به سمت اهداف اشتباه میرویم. اگر فقط احساسات و ارزشها را بشناسیم ولی اقدام نکنیم، تغییری رخ نمیدهد.
کواکتیو پلی میان این دو میسازد.
تمام قدرت این روش بر چهار ستون اساسی بنا شده است:
۱. گوشدادن عمیق
کوچ در این مدل، با تمام توجه و حضور خود به کلمات، احساسات، سکوتها و زبان بدن مراجع گوش میدهد. این نوع گوشدادن، احساس امنیت و ارزشمندی را در فرد تقویت میکند.
۲. پرسشهای قدرتمند
کوچ بهجای ارائه راهحل، سؤالهایی میپرسد که فرد را به تفکر عمیق و کشف پاسخها هدایت میکند.
مثال: «اگر به شهامتت تکیه کنی، انتخابت چه خواهد بود؟»
۳. طراحی اقدامات معنادار
اقدامات در کواکتیو از دل ارزشها و خواستههای اصیل فرد استخراج میشود، به همین دلیل ماندگار و انگیزهبخش هستند.
۴. پاسخگویی و حمایت واقعی
کوچ همراه مراجع میماند، او را در مسیر نگه میدارد و به مسئولیتپذیری کمک میکند تا قدمها پیوسته و مؤثر پیش برود.
حضور یا Presence یعنی کوچ کاملاً در لحظه است؛ بدون قضاوت، بدون عجله، بدون پیشفرض. این حضور عمیق باعث میشود مراجع:
صدای درونی خود را واضحتر بشنود
احساس امنیت کند
ارتباطش با خود افزایش یابد
در بسیاری از موارد، همین حضور بهتنهایی موجب کشفهای بزرگ و تغییرات مهم میشود.
کواکتیو ترکیبی از ساختار و انعطاف است؛ یعنی:
کوچ میداند چگونه جلسه را مدیریت کند
مراجع هم آزادی دارد که احساسات، افکار و خواستههایش را مطرح کند
گفتگو با جریان طبیعی ذهن و تجربه فرد پیش میرود
این سبک گفتوگو باعث میشود جلسات زنده، واقعی و اثرگذار باشند.
در روش کواکتیو، فقط روی یک هدف مثل شغل یا درآمد کار نمیشود؛ بلکه روی تمامیت زندگی تمرکز میشود. چون زندگی یک سیستم یکپارچه است، و تغییر در یک بخش میتواند سایر بخشها را نیز متحول کند.
مراجعی که برنامه اقدام معنادار دارد، معمولاً:
آرامش بیشتری پیدا میکند
روابطش بهبود مییابد
تصمیمهای دقیقتری میگیرد
و رضایت کلی بیشتری از زندگی دارد
دنیا سریع تغییر میکند و افراد بیشتر از راهکارهای آماده، نیاز به درک شدن، شنیده شدن و همراهی انسانی دارند. همین ویژگی باعث شده کواکتیو تبدیل به رویکردی ضروری برای کوچهای حرفهای شود.
مزایا برای کوچها:
ارتباط عمیقتر با مراجع
توانایی ایجاد تحول پایدار
حرفهایتر شدن سبک کوچینگ
مزایا برای مراجع:
افزایش آگاهی
انتخابهای آگاهانهتر
تصمیمگیری بهتر
اقداماتی مؤثرتر و پایدارتر
کواکتیو کوچینگ فقط یک تکنیک نیست؛ یک نگرش است. نگرشی که انسان را محور تحول قرار میدهد و کمک میکند افراد از درون رشد کنند و خود واقعیشان را زندگی کنند. اگر بهدنبال رویکردی تحولآفرین و انسانمحور هستید، روش کواکتیو یکی از بهترین گزینههای شماست.
