این روزا خیلی درباره بازاریابی و مهارت های شناخت بازار میشنویم . مهارت هایی که اگر بلدشون باشین محصول و خدماتتون میتونن پیشرفت کنن وحرف اول رو بزنن.همین طور که این روزا دانستن و اطلاع داشتن و مهارت داشتن میتونه باعث پیشرفت یه ایده بشود ، در گذشته هم افرادی بودن که بااستفاده از شناخت زمان و جامعه خود دست به اجرایی کردن ایده هایی زدن که باعث تحول و شگفتی زیادی شده و نامشون در تاریخ با آن ایده گره خورده است.
وقتی در رشته تاریخ در دانشگاه تصیل میکردم خیلی وقتا به داستان ها ونام افرادی برمیخوردم که زندگیشون پر از تلاش وایده بود کسایی که باوجود داشتن سختی های فراوان وشانس های متفاوت شگفتی های بزرگی را خلق کرده بودند.امروزمیخوام یکی از آن افراد را که تلاشش تأثیر بسیاری را نه تنها در جامه دوران خود بلکه به طریقی میشود گفت حتی در جامعه امروز از خود به جای گذاشته است را برایتان بگویم این شخص در زمینه های مختلف در دوران خودش ایده هایی رو اجرا کرده و یک تاجر موفق و امین در دوران خودش بوده است .نام این شخص محمد حسین امین الضرب است . البته همانطوری که میدانیم امین الضرب یک لقب بوده که به افراد داده میشده است . محمدحسین امین الضرب در 6 محرم الحرام 1289 ه. ق در تهران در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار متولد شد. پدرش محمدحسن امین الضرب از تاجران و بازرگانان بزرگ زمان خود بوده و محمدحسین نیز همچون پدرش ؛ مردی موقر، باسواد، منصف و خیر بود. نام مادرش ماه بیگم دختر آقا محمدجعفر صراف اصفهانی بود.
محمدحسین از سن 16 سالگی کار خود را در تجارت خانه ی بزرگ پدرش آغاز کرد و کم کم به تمامی فنون تجارت و ملک داری آگاه شد و چون جوانی متین و باوقار و تحصیل کرده بود بیشتر کسانی که با پدرش داد و ستد داشتند متمایل به مذاکره با او نیز بودند. چندین سفر کوتاه مدت به اروپا داشت و مطالعات خود را در امور اقتصادی کامل کرد. تقریبا ً از سن بیست سالگی اداره ی امور تجارت خانه و املاک به او سپرده شد.
حاج محمدحسین آقا امین الضرب به علت مسافرت های زیاد به اروپا و هم نشینی با خارجیان دارای افکار بلند بود و حکومت قانون را برای کشور، امری ضروری می دانست. وقتی صحبت از تأسیس عدالتخانه پیش آمد، امین الضرب پیشقدم شد و افرادی را نیز با خود همراه کردو کارهای زیادی انجام داد. او در میان تجار درجه ی اول و از جمله بازرگانان معتبر مشروطه خواه محسوب می شد.
یکی از کارهای بزرگی که توسط او انجام گرفت و امروزه اسمش با اسم محمدحسین به شکلی گره خورده، تاسیس کارخانه برق شهری در ایران بوده است.البته قبل از امین الضرب افرادی دیگر هم در کشور امتیاز کارخانه برق را دریافت کرده بودند اماموفق به ایجاد و در دسترس قرار دادن آن نشدند.
در دوران قاجار، به علت ارتباط با غرب و سفرهایی که افراد مختلف از جمله شاه و افراد سرشناس و تجار به غرب داشتند، آشنایی هایی در زمینه های مختلف با پیشرفت های اروپایی به وجود آمده است. از میان سفرهای این دوران، سه سفر ناصرالدین شاه قاجار به اروپا از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد، زیرا شاه قاجار در سفرهای خود با دیدن پیشرفت ها و صنایع غربی، علاقه مند به انتقال برخی از انان به کشور و دربار خود گردیده و در این راستا دستورات و امتیازاتی را نیز به اشخاص مختلف اعم از ایرانی و خارجی داده است. یکی از اقدامات وی، وارد کردن یک دستگاه مولد برق به ایران است.
ناصرالدین شاه در سفر دوم خود به اروپا، علاقه مند گردید یک مولد برق- احتمالا 3 کیلو واتی - که می توانسته 8 لامپ روشنایی را روشن کند، برای تأمین روشنایی مورد استفاده ی کاخ گلستان و تکیه دولت خریداری کند. این مولد، ماشین محرک آن ازنوع بخاری نبوده و در زمان نصب این مولد در ایران، رایج ترین شکل ماشین محرک برای قدرت های کم، از نوع اتو بوده اند که به وسیله ی گاز شهری یا با نفت کار می کرده اند و می توان به شکلی گفت که این مولد هم از همین نوع بوده، زیرا با تبدیل زغال سنگ به گاز، سوخت مورد نیاز خود را تأمین می کرده است. مسئولیت خریداری و آوردن این مولد بر عهده ی محمد حسن امین الضرب( پدر محمدحسین ) تاجر معروف و برجسته ی آن روزگار گذاشته شده بود.
دومین مولد وارد شده به ایران در چند سال بعد یعنی در سال1318 ه.ق / 1279 ه. ش است. مظفرالدین شاه که همانند پدر خود چندین بار به اروپا سفر کرده بود، اولین سفر او به اروپا از تاریخ دوازدهم ذیحجه 1317 ه. ق برابر با بیست و چهارم فروردین 1279 ه. ش تا دوم شعبان 1318 ه. ق برابر با پنجم آذر 1279 ه. ش بوده است. در راه بازگشت از اروپا دستور خرید یک مولد برای هدف تأمین روشنایی حرم امام رضا (ع) را داد.
پس با توجه به مباحثی که تاکنون بیان شد، می توان دریافت که برق قبل از تاسیس کارخانه برق توسط محمدحسین امین الضرب، پدیده ای ناآشنا برای ایرانیان نبوده وزمینه هایی، شرایط آشنایی ایرانیان بابرق ولوازم و تجهیزات آن را فراهم کرده بودند. قبل از ورود برق به ایران به شکل یک نیروی الکتریسته، در سال1274-1276ه.ق / 1235-1237 ه.ش ورد لوازم وتجهیزاتی مانند سیم، مقره، باتری وسایر لوازم مورد نیاز برای ایستگاه مخابراتی تلگراف که نقش بسیار مهمی را نیز در انقلاب مشروطه ایفاکرده است، کم وبیش موجب آشنایی ایرانیان با این شکل از لوازم برقی شده بود.
در نهایت امین الضرب کسی بود که با توجه به علاقه شاه و نیاز روز جامعه امتیازنامه تاسیس کارخانه برق را دریافت کرد و لوازم وتجهیزات لازم را از روسیه و کشورهای اروپایی تهیه نمود.
او همانند برخی سرمایه گذاری های امروزه مبلغی را خود قرار داد و مبالغی را از افراد دیگر به عنوان سرمایه دریافت کرد و در نهایت اولین کارخانه برق را در تهران در محل کارخانه گاز تاسیس نمود.در ابتدای کار این انرژی به عنوان یک کالای لوکس دیده شد و کسانی که متمول بودن درخواست دادند.اما محمدحسین تصمیم گرفت در کارخانه برق برای جلب نظر مردم اقداماتی را انجام دهد که البته موفق هم شد.
کارخانه در ابتدای کار، برای جلب مشتری مجبور به انجام کارهایی شد. از جمله اینکه دلال‌هایی جهت ترغیب مردم استخدام و قیمت برق را در حد نازل‌تر از پول نفت ارائه می داد و نیز تعهد می گردید که سیم و سیم‌کشی و لامپ و سرپیچ را با هزینه کارخانه انجام دهد و فقط فرد هزینه سیم را از محلی که به سیم اصلی متصل میگردید، میپرداخت. علاوه بر این برای استفاده آسان‌تر از برق و برای جذب بیشتر مردم، به‌ویژه دکان‌داران، این شرط را قرار داد که هفته اول مهمان کارخانه باشند و اگر خواستند، مشتری شوند و اگر هم برق را نخواستند بدون پرداخت هزینه سیمشان جمع بشود. به محض آنکه صاحب مغازه درخواست برق کند ساعتی بعد لامپ آن هر چند شعله که بخواهد در دکانش آویزان خواهد شد. اقدامی که این روزا نیز برخی شرکت ها برای جلب نظر و معرفی بیشتر انجام میدهند.
اقدام دیگر او برای جلب نظر وجذب مشتری برای برق ،آگهی منتشر نمود که در آن به نکاتی اشاره کرد که درنهایت موجب شد تا کارخانه برای مردم معرفی بیشتر شود و توانست در جلب توجه آنان موفق باشد . او حتی در اعیاد یا عزاداری ها به شکلهای ویژه ای برق را در اختیار قرار میداد.حتی در مکان هایی که نماز جماعت برگزار می‌شد، و سیم چراغ در آن خیابان بود، اداره خود را موظف نمود که هر شب 2 عدد چراغ 16 شمعی به صورت رایگان روشن نماید.
از طرفی هم با توجه به اعلان کارخانه برق، لوازم الکتریکی مورد نیاز و همچنین سیم‌کشی کردن برای انشعاب و بخش‌های درخواستی، حتماً باید به وسیله کارکنان و کارگران خود کارخانه انجام می‌شد. زیرا نه تنها در آن دوره، بلکه برای بیست سال بعد هم شخص حقیقی یا حقوقی به واردات و فروش لوازم الکتریکی نپرداخت و از طرف دیگر نیز هیچ‌گونه تخصص و مهارتی در خارج از کارخانه وجود نداشت. پس به این شکل هم لوازم مورد نیاز برای برقراری ایجاد انشعاب سیم‌کشی داخلی در منازل و اماکن عمومی و... و حتی لامپ و سرپیچ را باید خود کارخانه تهیه می‌کرد و هم این ابزار باید به وسیله کارگرانش نصب می‌شد و هزینه‌های مربوطه را هم دریافت می‌داشت. در واقع می‌توان گفت که لوازم و تجهیزات و همچنین کارگران متخصص در انحصار خود کارخانه بود. بسیاری از اعلان ها به وسیله روزنامه ها انتشا ر می یافتند .
رفتارها و عملکردهای محمدحسین نشان میدهد که چقدر او با محیط و شرایطی که در آن زندگی میکرده آشنایی داشته است.برقی که او آورد در بطن زندگی مردم رفت. مردم به ویژه خانومها شب را برای خرید انتخاب میکردند تا جایی که سفارت روسیه از این مسئله شکایتی را به کارخانه ارسال نمود وحتی صاحبان مغازه برای زیبایی بیشتر محصولاتشان از نور چراغ برق استفاده مینمودند.برق در بازی بچه ها و ضرب المثل های میان مردم نفوذ کرد و کم کم این کالا که در ابتدا کالایی لوکس به حساب می آمد و کسی برای آن اقدامی نمی کرد ، حالا جزوی از زندگی آنها گردیده بود به شکلی که انگار از ابتدا بوده است.
این روزا اکثر افراد وقتی از بازاریابی صحبت میکنن تصورشان فردی است که محصولی را به هرطریقی به دیگران بفروشد ، اما بازاریاب یا همان مارکتینگ کسی که مشکل موجود در جامعه را برای بهبود شرایط و آسایش و راحتی حل میکند و ایده هایی را اجرا مینماید ، که انتهای اجرای این ایده ها دیدن خدمات و محصولات مختلف است دقیقا مثل تلاش هایی که محمدحسین برای آمدن برق در جامعه خود انجام داد.
