گیربکس نوار نقاله که با نام گیربکس کانوایر (conveyor gearbox) نیز شناخته می شود، یکی از تجهیزات مکانیکی مورد نیاز در بسیاری از صنایع است که برای انتقال نیرو بین دو محور در سیستم نوار نقاله استفاده می شود. وظیفه اصلی گیربکس نوار نقاله کنترل سرعت و گشتاور شفت ورودی و تبدیل آن به سرعت و گشتاور مورد نیاز سیستم در شفت خروجی است. این قابلیت به نوار نقاله کمک می کند تا انتقال مواد یا محصولات را از یک مکان به به مکان دیگر، با دقت و کنترل بیشتری انجام دهد.
کانوایر
این گیربکس به الکتروموتور کانوایر متصل شده و نیرو را از موتور به تسمه نقاله منتقل می کند؛ تنظیم سرعت در این گیربکس ها با تغییر نسبت دنده فراهم می شود. گیربکس های نوار نقاله برای تحمل بارهای سنگین و کار در شرایط سخت طراحی شده اند و معمولاً در صنایعی مانند معادن، کشاورزی، لجستیک، جابجایی مواد و صنایع تولیدی به کار می روند. ویژگی ها و طراحی این گیربکس صنعتی با توجه به کاربرد و نیاز هر سیستم نوار نقاله متفاوت است.
اجزای گیربکس نوار نقاله
گیربکس نوار نقاله
اجزای گیربکس نوار نقاله بسته به طراحی و الزامات مورد نیاز کاربردی تغییر می کند، با این حال، بعضی از اجزای این گیربکس ها در همه موارد مشترک هستند که عبارتند از:
1) محفظه
محفظه یا پوشش بیرونی این گیربکس ها از مواد با دوامی مانند چدن ساخته می شود تا استحکام لازم را داشته باشد.
2) چرخ دنده ها
چرخ دنده ها یکی از مهم ترین اجزای گیربکس نوار نقاله بوده و در انواع مختلفی شامل چرخ دنده خاردار، چرخ دنده حلزونی، چرخ دنده مخروطی و چرخ دنده هلیکال تولید و استفاده می شوند.
3) شفت ورودی و خروجی
شفت ورودی به موتور متصل می شود و شفت خروجی به تسمه نوار نقاله؛ بنابراین شفت ورودی و خروجی تأثیر مستقیمی بر عملکرد روان نوار نقاله دارند.
4) بلبرینگ
یاتاقان ها برای کاهش اصطکاک و چرخش نرم و روان شفت ها و چرخ دنده ها استفاده می شوند. انواع متداول یاتاقان های مورد استفاده در گیربکس نوار نقاله شامل یاتاقان های ساچمه ای و غلتکی می شود.
5) مهر و موم ها
مهر و موم ها برای جلوگیری از نشت روان کننده و محافظت از اجزای داخلی گیربکس در برابر آلودگی هایی مانند گرد و غبار و رطوبت استفاده می شوند. مهر و موم صحیح گیربکس به حفظ روانکاری مناسب آن کمک کرده و از عمر مفید طولانی دستگاه اطمینان حاصل می نماید.
6) سیستم روانکاری
گیربکس های کانوایر برای به حداقل رساندن اصطکاک و اتلاف انرژی در حین کار، به روغن کاری مناسب نیاز دارند. روش های رایج روانکاری این گیربکس های عبارتند از: روغن کاری با حمام روغن، روانکاری با گریس و سیستم های گردش اجباری روغن. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص روانکاری گیربکس های صنعتی، مقاله انواع روانکاری صنعتی را مطالعه فرمایید.
7) کوپلینگ
کوپلینگ ها برای اتصال محورهای ورودی و خروجی گیربکس به موتور و تسمه نوار نقاله استفاده می شوند. استفاده از کوپلینگ مناسب به عملکرد روان گیربکس کمک کرده و ضربه ها و لرزش گیربکس در حین کار را جذب می کند.
8) فلنج و پایه نصب
فلنج و پایه نصب برای اتصال ایمن گیربکس به قاب نوار نقاله استفاده شده و از تراز بودن گیربکس اطمینان حاصل می نماید.
9) سیستم خنک کننده
گیربکس های کانوایر برای دفع گرمای تولید شده در حین کار نیاز به یک سیستم خنک کننده دارند؛ خنک کاری گیربکس نوار نقاله به روش های مختلفی از جمله خنک کننده هوا یا خنک کننده آب انجام می شود.
انواع گیربکس نوار نقاله
انواع گیربکس نوار نقاله
انواع مختلفی از گیربکس های نوار نقاله برای کاربردها و نیازهای خاص طراحی شده اند؛ در ادامه به بررسی انواع گیربکس نوار نقاله می پردازیم:
1) گیربکس هلیکال
گیربکس هلیکال یکی از رایج ترین انواع گیربکس صنعتی مورد استفاده در سیستم های نوار نقاله است. طراحی و زاویه خاص دندانه های چرخ دنده در گیربکس هلیکال، امکان انتقال کارآمد نیرو را فراهم کرده و سر و صدای دستگاه را نیز کاهش می دهند.
2) گیربکس حلزونی
گیربکس حلزونی یکی دیگر از گزینه های محبوب برای سیستم های نوار نقاله است که با پیکربندی خاص خود، نسبت کاهش بالایی را ارائه داده و سرعت خروجی را تا حد زیادی کاهش داده و در مقابل گشتاور را افزایش می دهند. یکی از مهم ترین مزیت های گیربکس حلزونی، خاصیت عدم برگشت پذیری است که در هنگام کار نکردن موتور به هر دلیلی از عقب نشینی دنده ها جلوگیری می کند. برای اطلاع از قیمت گیربکس حلزونی با کارشناسان ما در تماس باشید.
3) گیربکس مخروطی
گیربکس مخروطی یا Bevel در نوار نقاله هایی استفاده می شود که نیاز به تغییر جهت حمل مواد دارند. این گیربکس ها از چرخ دنده های مخروطی تشکیل شده و می توانند نیرو را بین محورهای متقاطع در زوایای مختلفی انتقال دهند. اغلب از گیربکس مخروطی برای کاربردهایی که فضای محدود دارند یا درایوهای زاویه راست استفاده می شود.
4) گیربکس خورشیدی
گیربکس خورشیدی یا سیاره ای، در انواع مختلفی تولید می شود و قابلیت انتقال گشتاور بسیار خوبی دارد. با توجه به راندمان بالای این گیربکس ها، از آن ها در سیستم های نوار نقاله ای که نیاز به کنترل دقیق سرعت و گشتاور دارند، مانند رباتیک یا خطوط مونتاژ خودکار، استفاده می شود.
5) گیربکس سایکلو
انواع گیربکس سایکلو با توجه به طراحی منحصر به فرد خود، ظرفیت گشتاور بالا، اندازه فشرده تر و مقاومت بالایی در برابر شوک دارند. از این گیربکس ها معمولاً در کاربردهای نوار نقاله سنگین استفاده می کنند که نیاز به دوام و قابلیت اطمینان بالا دارند. اگر علاقمند به کسب اطلاعات بیشتری در خصوص گیربکس های سایکلو هستید.
به طور کلی می توان سیستم های نوار نقاله را به دو نوع نوار نقاله تسمه ای (بلت کانوایر - Belt Conveyor) و نوار نقاله زنجیری (Chain Conveyor) تقسیم بندی کرد که هریک نیاز به گیربکس نوار نقاله مخصوص به خود دارند؛ از نوار نقاله تسمه ای به صورت گسترده در صنایعی مانند معادن، صنایع تولیدی و لجستیک استفاده می شود و نوار نقاله زنجیری بیشتر در صنایعی مانند کشاورزی، صنایع غذایی و خودروسازی استفاده می شود.
عوامل مهم در انتخاب انواع گیربکس نوار نقاله
گیربکس نوار نقاله
با رشد صنعت و افزایش خطوط تولید مختلف نیاز به جابجایی مواد، قطعات و همچنین تجهیزات، امری مهم و قابل توجه است. جابجایی مکانیزه مواد و تجهیزات با حذف نیروی انسانی باعث کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری خواهد شد. لذا الکتروموتور و گیربکس نوار نقاله باید با توجه به توان و نیاز هر کاربرد انتخاب شود. در مقاله راهنمای انتخاب گیربکس به تفضیل در این مورد صحبت نموده ایم، با این حال از جمله عوامل مهم در انتخاب انواع گیربکس نوار نقاله عبارتند از:
طول نوار انتقال
زاویه انتقال
نوع ماده یا تجهیزات انتقالی
میزان بار انتقالی
پر کاربردترین موتور گیربکس نوار نقاله
پرکاربردترین موتور گیربکس نوار نقاله
با توجه به نوع نوار نقاله یا کانوایر و شرایط نصب آن از گیربکس های مختلفی میتوان استفاده نمود که پرکاربردترین آنها عبارت است از:
گیربکس حلزونی
گیربکس هلیکال یا شافت مستقیم
گیربکس کرانویل
گیربکس آویز یا شافت موازی
مقایسه انواع گیربکس نوار نقاله
نوع گیربکس ویژگی ها کاربرد
حلزونی کوچک و کم حجم، ارزان، برگشت ناپذیری انتقال گشتاور تا 4000 نیوتون متر
کرانویل قدرت بالا، تحمل ضربه و لرزش انتقال گشتاور تا 50000 نیوتون متر
آویز یا شافت موازی کوچکتر از کرانویل و هلیکال، استفاده در مکانهای با محدودیت فضا نوار نقاله یا کانوایر اسکرو، انتقال گشتاور تا 12000 نیوتون متر
هلیکال یا شافت مستقیم طول الکتروگیربکس نسبتا بالا، گشتاور و انتقال قدرت بالا صنایع سنگ شکن
علاوه بر موارد گفته شده، برای انتخاب گیربکس نوار نقاله باید نکاتی را مد نظر قرار داد که در ادامه به برخی از آن ها می پردازیم:
در برخی نوارنقاله ها برای انتقال گشتاور خروجی گیربکس از تسمه- پولی استفاده می شود که این امر به دلیل جانمایی بهینه تجهیزات است.
در نوار نقاله های شیبدار که انتقال مواد و قطعات از پایین به سمت بالا انجام میگیرد، از یک بلبرینگ یک طرفه به نام بلبرینگ بک استپ استفاده می شود. مزیت استفاده از این بیرینگ این است که هنگام قطعی برق یا خرابی دستگاه و هر دلیل دیگری که باعث از کار افتادن دستگاه در حال حرکت شود، اجازه حرکت برعکس به نوارنقاله داده نمی شود.
نتیجه گیری
امروزه در صنایع مختلفی از سیستم های نوار نقاله استفاده می شود، از فرودگاه ها برای حمل بار مسافران گرفته تا سیستم های انبارداری و صنایع بزرگ برای حمل مواد و مصالح بسیار سنگین؛ به همین علت استفاده از تجهیزات مناسب برای عملکرد این سیستم ها مانند انواع گیربکس نوار نقاله روز به روز افزایش می یابد. در این مقاله توضیحات کاملی در خصوص انواع گیربکس نوار نقاله، اجزای آن ها و کاربردهای هریک توضیح دادیم، با این وجود اگر در این زمینه سؤالی دارید می توانید با کارشناسان کالا صنعتی در تماس باشید.
