طعم و مزه ممکن است از نظر همه یکی باشند، اما در واقع این دو واژه دارای معانی متفاوتی هستند. در ادامه تمامی مواردی که به طعم و مزه مربوط می شود را بررسی می کنیم.
طعم، ویژگی‌های شناختی یک ماده خوراکی یا نوشیدنی است که تجربه حسی آن توسط حواس بو و تذوق انسان ایجاد می‌شود. این ویژگی‌ها ممکن است شامل مولدان شیمیایی خاصی مثل شیرینی، ترشی، شوری، تلخی، یا سایر ویژگی‌های حسی باشند. به طور کلی، طعم تجربه حسی از نوع و مقدار مواد مختلف در یک ماده است و به عنوان یک جزء مهم در تجربه ذوق انسانها تلقی می‌شود.
مزه به تجربه کلی حسی از یک ماده خوراکی یا نوشیدنی اشاره دارد. این تجربه حسی شامل مولدان شیمیایی، طعم، بو، لذت، و حتی اثرات مثبت یا منفی پس از مصرف ماده می‌شود. در واقع، مزه یک مفهوم جامع‌تر است که به تجربه حسی کامل از یک ماده اطلاق می‌شود و این تجربه شامل چندین جنبه می‌شود.
مزه می‌تواند شامل طعم، بو، لذت حسی، ترکیب مواد مختلف، و حتی احساساتی که ممکن است در طی تجربه مصرف ایجاد شود، باشد. به عبارت دیگر، طعم فقط یک جزء از تجربه مزه است و مزه شامل تمامی اثرات حسی و تجربی مرتبط با یک ماده می‌شود.
حتی شما در آموزش های باریستایی و بارتندری یاد می گیرید که چگونه طعم های جدید از انواع نوشیدنی را آزاد کنید و موجب ایجاد بهترین حس برای افراد شوید. در این دسته از آموزش ها با انواع طعم ها و مزه ها آشنا می شوید.
تفاوت بین “طعم” و “مزه” ممکن است به نظر برخی افراد اینگوته باشد که اصلا تفاوت ندارد، اما در واقع دارای معانی متفاوتی هستند.
“طعم” به عنوان یک واژه گسترده‌تر، به تمام احساسات حسی ارتباط دارد که از یک ماده یا غذا حاصل می‌شود. این احساسات می‌توانند شامل شیرینی، تلخی، ترشی، حسودری و … باشند. به زبان ساده، طعم می‌تواند تمام احساسات مرتبط با مصرف یک ماده را شامل شود.
از سوی دیگر، “مزه” بیشتر به ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد یک طعم اشاره دارد. به عبارت دیگر، مزه به جزئیات خاص ویژه یک طعم مرتبط است. برای مثال، اگر یک غذا شیرین باشد، ممکن است مزه آن مرتبط با نوع خاصی از شیرین‌کننده یا مواد مصرف شده باشد.
طعم ها در زندگی روزمره ما نقش مهمی ایفا می‌کنند و می‌توانند به صورت اصلی یا ترکیبی در مواد غذایی یا نوشدنی حضور داشته باشند. این انواع طعم‌ها عبارتند از:
حس چشایی یکی از پنج حس اصلی انسان است که به احساسات و تجربیات مرتبط با طعم‌ها و خواص غذایی مرتبط می‌شود. این حس به وسیله زبان انتقال می یابد. زبان دارای پلاک‌ها و سلول‌های حسی است که توانایی تشخیص مختلف طعم‌ها را دارند. طعم‌ها از جمله شیرین، تلخ، تند و شور از جمله احساساتی هستند که توسط این حس چشایی تجربه می‌شوند. این حس از اهمیت زیادی در لذت بردن از غذاها و نوشیدنی‌ها، و همچنین در تشخیص مواد مضر یا فاسد در غذاها، برخوردهای اولیه با غذاها، و انتخاب غذاهای مورد علاقه برخی افراد برخوردار است.
زمانی که یک ماده غذایی وارد دهان می‌شود، ترکیبات شیمیایی آن با سلول‌های حسی در زبان تعامل می‌کنند. این تعامل باعث ایجاد سیگنال‌های الکتریکی در سلول‌های حسی می‌شود که به مغز ارسال می‌شوند. مغز با تحلیل این سیگنال‌ها، طعم ماده مورد نظر را تشخیص می‌دهد.
هر حس چشایی به نحوه خاصی به انواع مختلف غذا و نوشیدنی‌ها واکنش نشان می‌دهد. این حواس به لحاظ تاریخی و بیولوژیکی برای انسانها اهمیت دارند و در تجربه کلی زندگی و لذت بردن از غذاها نقش مهمی ایفا می‌کنند.
رنگ و بافت مواد غذایی نقش مهمی در تجربه حس چشایی ایفا می‌کنند و تأثیر زیادی بر طعم و مزه غذاها دارند.
رنگ مواد غذایی به مرئی بودن و جذابیت ظاهری آنها افزوده و تاثیر زیادی بر تجربه ذهنی از غذا دارد. رنگ‌های مختلف می‌توانند نشانگر مواد مختلف مغذی، درجه تاثیر طعم یا حالت غذا باشند. برخی از مواد غذایی با رنگ‌های زنده ممکن است موجب افزایش اشتها و لذت ذائقه شود. به عنوان مثال، رنگ زرد و نارنجی در میوه‌ها و سبزیجات ممکن است به عنوان نمادهای ویتامین‌ها و مواد مغذی دیگر شناخته شود.
بافت نیز در تجربه چشایی نقش مهمی دارد. مواد غذایی مختلف بافت‌های مختلفی دارند، از نرم و مخملی تا سفت و ترد. این بافت‌ها تأثیر زیادی بر حس لذت و رضایت از مصرف غذا دارند. برخی از افراد از بافت نرم و لطیف لذت می‌برند، در حالی که دیگران از بافت سفت و ترد ترجیح می‌دهند.
در کل، ترکیب مناسب رنگ و بافت می‌تواند تجربه چشایی را تحت تأثیر قرار دهد و لحظات لذت‌بخشتری از مصرف غذا فراهم کند.
عوامل زیادی می‌توانند بر طعم و مزه غذاها و نوشیدنی‌ها تأثیر بگذارند. در زیر به برخی از این عوامل اشاره می‌شود:
