به احتمال زیاد با کلمه پادکست زیر فایلهای صوتی برخورد کردهاید. این کلمه برای اولین بار توسط یک خبرنگار روزنامهی گاردین در سال 2004 ساخته شده است. در ایران خودمان هم کلمه پادکست از سال 2016 پر استفاده شد. ولی، هم در ایران و هم در غیر ایران محتوای پادکست بوده و فقط کلمهی آن نبوده است. در این مقاله قصد دارم در مورد پادکست حرف بزنم و دوتا پادکست خوب را به شما معرفی کنم. پس با من همراه باشید.
همانطور که متوجه شدهاید پادکست محتوای صوتی است ولی هر محتوای صوتیای پادکست نیست. البته بعضی از پادکستها نیز به صورت تصویری هم ضبط میشوند تا در فضاهای ویدیویی مثل یوتیوب هم محتوای خود را منتشر بشود.
رادیوها را که یادتان هست شبکههای صوتی بر روی امواج FM که در بازهای از روز برنامههایی را پخش میکرد. اما یکسری اشکالاتی در این شبکههای صوتی بود که بهلطف پیشرفت تکنولوژی حل شد.
اولین اشکالی بود که شما هر ساعتی که میخواستید، نمیتوانستید به برنامه مورد علاقه خود گوش بدهید. اشکال بعدی این بود که اگر یک برنامه را از دست میدادید دیگر از دست رفته بود و دیگر آن برنامه را نمیتوانستید گوش بدهید. ایراد سوم این بود به دلیل هزینهی نسبتا بالا این شبکهها محدود بوده و تعداد کارشناسان نیز بسیار محدود بودند و هر کسی نمیتوانست داخل رادیو باشد.
اما با آمدن اینترنت، مردم توانستند برنامههای صوتی خود را ضبط کنند و بهصورت عمومی منتشر کنند. پس فرق پادکست با رادیو این است که مردم میتوانند برنامهی مورد علاقه خود را هر زمان که میتوانند گوش کنند دانلود کرده و برای خود پخش کنند.
همین مزایای پادکست، مهمترین دلایل محبوبیت پادکست شدند. سرعت رشد پادکست در ایران و جهان به همین دلایل بسیار بالا بوده و الان جزء پرمخاطبترین محتواها است.
نوع دیگری از محتوای صوتی که بعضا پادکست مینامند کتاب صوتی است. کتاب صوتی به محتوای صوتی میگویند که خوانش یک کتاب را بهعهده دارد. اما شاید نشود به هر کتاب صوتی پادکست گفت زیرا یکی از ویژگیهای مهم پادکست چند اپیزود بودن است؛ اپیزود چیست بخش دیگر مقاله است. پس شاید نتوان به کتابهای صوتی پادکست گفت.
شاید تا حالا اسم اپیزود را شنیده باشید و شاید هم نشنیده باشید. اپیزود به قسمتهایی از یک مجموعه محتوا میگویند. پس یک قسمت از یک سریال و یا مستند چند قسمتی هم اپیزود است و از طرف دیگر یک قسمت از یک سلسله محتوای صوتی نیز اپیزود است.
گفتیم یک ویژگی مهم پادکستها این است که دارای اپیزودهای مختلف است. این اپیزودها حول محور یک موضوع میچرخد و یا بخشی از یک سِیر است. پس اگر یک فایل صوتی به تنهایی عرضه شود و نشود به دیگر صوتها از طریق موضوع ربط داد آن را نمیتوان پادکست نامید.
پس تعریف پادکست را میتوان اینگونه گفت به مجموعه محتوای صوتی که حول محور یک موضوع قرار گیرد پادکست میگویند.
پادکستها را میتوان از راهها و روشهای مختلفی دستهبندی کرد. از جهتی میتوان از جهت موضوع پادکست دستهبندی کرد. یا میتوان با استفاده از نوع ارائه آن، آن را به ژانرهای مختلفی دسته بندی کرد.
• پادکست آموزشی
• پادکست سرگرمی
• پادکست تاریخی
• پادکست روان شناسی
• پادکست موزیک
• مونولوگ تک میزبان
• مونولوگ با میزبانهای متعدد
• مصاحبه با تک میزبان
• مصاحبه با میزبانهای متعدد
مثل هر محتوای دیگری که بهصورت عمومی منتشر می شود، پادکست های بی کیفیت هم بسیار زیاد است. از آنجایی که زمان همهی ما بسیار محدود است پس مهم است که به کیفیت پادکست اهمیت بدهیم و هر محتوای ضعیفی را گوش ندهیم.
از جهتی دیگر اگر بر کیفیت پادکست توجه نکنیم اثرات منفی پادکست و محتوای غلط آن میتواند بر ذهن ما بنشیند. تاثیر پادکست بر ذهن انسان میتواند بر تمام زندگی انسان تاثیر بگذارد و یا میتواند در بخشی از زندگی موثر باشد.
در ادامه میخواهیم هم درباره اعتبارسنجی پادکست و هم درباره ارزش محتوای پادکست صحبت کنیم.
اگر یک مخاطب تازه بخواهد یک پادکست را بشنود، در صورتی که هیچی از محتوا نداند به چه چیزهایی توجه میکند، این میشود آن چیزی که من آن را اعتبار سنجی از بیرون مینامم. زیرا خارج محتوا دارد بحث میکند.
برای این اعتبار سنجی چند مورد مهمتر که بررسی میشود اینها هستند.
هر چقدر فردی که پادکست را میسازد فردی معتمدتر باشد، پادکست او مورد اطمینانتر است؛ اگر دکتری که جزء هیئت علمی دانشگاه معتبری یک پادکست دارد و یا شخصی که در حرفه خودش که صاحب برند است (پرسونال برند) پادکست میسازد، قطعا در نظر فردی که با محتوا آشنا نیست در نگاه اول پادکستهای معتبرتری هستند.
البته بعضی از پادکستها متعلق به یک گروه یا برند معتبر هستند و شاید گوینده، اعتباری نداشته باشد ولی ما آن پادکست را بخاطر انتساب به آن گروه معتبر میدانیم.
مورد دومی که از لحاظ بیرون یا همان نگاه بدون در نظر گرفتن محتوا میتوان برای اعتبار یک پادکست نام برد عمر پادکست است.
فرض کنید یک پادکست بیش 200 اپیزود منتشر کرده است، قطعا در نگاه مخاطب جدید از پادکستی با 10 اپیزود بیشتر اعتبار دارد.
اگر یک پادکست کیفیت صدای خوبی نداشته باشد و یا گوینده "مِنمِن" کند و یا اینکه جاهایی را بهصورت غیرحرفهای تدوین کنند میتواند به مخاطب این حس را بدهد که این پادکست، پادکستی دم دستی و کم ارزش است.
یکی از راههای دیگر اعتبار سنجی از بیرون توجه به نظرات دیگران است. در نرم افزار های پخش پادکست مثل: کست باکس و یا اورکست معمولا جایی برای گذاشتن نظرات کاربران و امتیازدادن قرار دادند. یک شنونده جدید یکی از ملاک هایش برای اعتبار دنبال کردن و بررسی امتیازات و نظرات کاربران است.
یکی دیگر از ملاکهای مهم برای پادکست این است که بیان سادهای داشته باشد و قابل فهم باشد. در یکسال گذشته پادکستی را گوش کردهام که به اندازه کافی اهل جمع کردن اطلاعات و دارای امتیازات خوب و امکانات عالی بود ولی لحن خوبی نداشت و کلماتی که استفاده میکرد که نامانوس بود برای همین آن را بهسرعت کنار گذاشتم و دیگر گوش ندادم.
بر خلاف رویکرد قبلی در بررسی اعتبار یک پادکست، روشی دیگر است که میتوان آن را اعتبار سنجی از درون نامید. این بررسی توسط شخصی انجام میگیرد که محتوا را میشناسد و اهل تحقیق است و ذهنی باز دارد.
به مراتب این ملاکها نسبت به ملاکهای خارج از محتوا ارزشمندتر هستند، زیرا در آن ملاکها احتمال دارد یک پادکست نوپا بخاطر کمبود امکانات و یا نداشتن تیم بیاعتبار دانسته شود؛ ولی یک پادکستی مفید باشد پس سعی کنید این موارد را بیشتر مورد توجه قرار دهید.
از دو جهت باید یک منبع یک پادکست را مورد توجه قرار داد. اول آنکه قابلیت استناد داشته باشد. بعضی از پادکستها آنطور که در محتوای زرد سایت متمم گفته شده است، جوری بیان مطلب میکنند که دارای ابهام باشد که اگر برداشتی با تبعات منفی شد بتوانند از مسئولیت آن شانه خالی کنند.
پس نکته اول آن شد که قابلیت استناد دهی داشته باشد. جهت دیگر بررسی استفاده از منابع صحیح و معتبر است. پس اگر یک پادکست، مطلب را از کانالهای دانستنیها بردارد و استفاده کند اعتباری به مراتب کمتر از استنادهای دانشگاهی دارد و البته در بین منابع دانشگاهی و معتبر هم میشود رتبهبندی کرد که به اهل فناش باید بسپاریم.
البته نکته قابل توجهای باقی میماند، آن هم فهم و نقل درست گوینده و یا همان پادکستر از منبع و مرجع است که اگر دقت نشود تمام زحمات تحقیق از بین میرود.
با رشد پادکست در ایران و افزایش شنوندگان پای کسانی که به قصد تبلیغ و یا فریب محتوا تولید میکنند به پادکست سازی باز شد. البته صرف تبلیغ کردن و معرفی محصول الزاما بد نیست ولی فریب و یا دادن اطلاعات غلط میتواند نشان دهد آن پادکست دارای ضعف شدیدی است.
در مورد قبلی در مورد موردی حرف زدیم که از عمد و از روی آگاهی رخ میداد ولی در این مورد شاید اکثرا از روی ناآگاهی پیش میآید. مثال واقعی آن یک پادکستر معروف فارسی زبان داشت از مزایای اعتیاد به ماشروم (نوعی مواد مخدر) میگفت، اگر شخص خودش دچار آن نشده باشد و لذت زودگذر آن را نچشیده باشد این قدر سوگیرانه نظر نمی داد.
البته شاید بتوان این مورد را سختترین قسمت تشخیص یک پادکست خوب دانست ولی اگر پادکستی دیدید که اهل تحقیق است و همزمان اهل تعادل و آزاداندیشی است بنظرم بتوان گفت پادکست خوبی است.
پادکستهای زیادی گوش کردهام و الان هم اگر وقت بکنم پادکست گوش میکنم. به پادکستهایی گوش کردهام که بعدا فهمیدم که ارزشی ندارند و یا دارای اطلاعات غلطی هستند ولی میتوانم بگویم این دو پادکست از بهترین پادکستها هستند
پادکست رادیو مناهج متشکل از گروهی محقق هستند که عنواینی که تولید کرده اند اکثرا جنبههای تاریخی و یا سیاسی دارد. شاید گویندگان آنان نام آشنا نباشند ولی صدای گرمی که دارند و پشتوانه تحقیقی کاملی که دارند قطعا برای شما لذت بخش خواهد بود.
اگر میخواهید شروع به گوش دادن به این پادکست کنید پیشنهاد من مجموعهی گذری بر انقلاب ها است که با انقلاب انگلیس شروع میشود و تا کوبا و الجزایر را هم بررسی میکند. پیشنهاد میکنم همین الان 5 دقیقه از این پادکست را گوش بدهید. (کست باکس)
این پادکست بیانی بسیار زیبا دارد که شما را تا عمیقترین مسائل فلسفی پیش میبرد و از کیفیت بالای ساختی برخوردار است، اگر قصد دارید آن را شروع کنید پیشنهادم از مجموعه معنای زندگی آن است، البته در فصل اول داستانهایی میگوید که گوش کردن به آنها واقعا لذت بخش است.
همین الان 5 دقیقه از این پادکست زیبا را گوش بده (سایت) (کست باکس)
شما از کدام پادکست بیشتر خوشتان آمد و پیشنهاد میکنید که گوش بدهیم؟ سعی کنید هم دلیل برای انتخابتان ارئه دهید و هم لینک که الان آن را امتحان کنیم.
یک پادکست را هم بگویید که ما سراغ آن ها کمتر برویم.
