تحقیقات متعددی نشان داده است که هوش هیجانی نقشی حیاتی در موفقیت افراد در زندگی ایفا می‌کند. در واقع، هوش هیجانی حتی از هوش شناختی (IQ) نیز برای رسیدن به موفقیت اهمیت بیشتری دارد.
مطالعه‌ای که در دانشگاه هاروارد انجام شد، نشان داد که دانش‌آموزانی که در دوران کودکی هوش هیجانی بالایی داشتند، در بزرگسالی در شغل و زندگی شخصی خود موفق‌تر بودند.
کودکان با هوش هیجانی بالا، احساسات خود را به درستی می‌شناسند و می‌توانند به طور موثرتری آنها را مدیریت کنند. این امر به کاهش اضطراب، کنترل خشم و افزایش تاب‌آوری در برابر مشکلات کمک می‌کند.
این دانش‌آموزان در روابط اجتماعی خود نیز موفق‌تر عمل می‌کنند. آنها می‌توانند با دیگران همدلی کنند، به حرف‌هایشان گوش فرا دهند و در حل مشکلات به طور گروهی مشارکت کنند.
هوش هیجانی بالا، نقشی اساسی در یادگیری و پیشرفت تحصیلی ایفا می‌کند. دانش‌آموزانی که از هوش هیجانی بالایی برخوردارند، تمرکز بیشتری دارند، انگیزه بیشتری برای یادگیری دارند و در برابر چالش‌ها مقاوم‌ترند.
در نهایت، هوش هیجانی به سلامت روان و عزت نفس کودکان نیز کمک می‌کند. این دانش‌آموزان شادتر، با اعتماد به نفس‌تر و خوش‌بین‌تر هستند.
در میان انبوهی از هوش‌های گوناگون، هوش هیجانی همچون قطب‌نمایِ راهگشایی در دنیای پرپیچ‌وخمِ احساسات عمل می‌کند و کودکان را در شناخت و مدیریت احساسات خود و دیگران یاری می‌رساند. پرورش این هوشِ ارزشمند در دوران دبستان، زمینه‌سازِ موفقیتی درخشان در پهنه‌ی زندگی خواهد بود. در این نوشتار، به 10 کلید طلایی برای گشودن قفل هوش هیجانی در دانش‌آموزان دبستانی می‌پردازیم.
1. شناخت احساسات:
گام نخست در پرورش هوش هیجانی، شناسایی احساسات متنوع اعم از شادی، غم، خشم و ترس است. بدین منظور، مربیان و والدین می‌توانند با پرسش‌هایی نظیر "چه احساسی داری؟" یا "حالا که این اتفاق افتاد، چه حسی به تو دست می‌دهد؟" به کودکان در شناخت احساساتشان یاری رسانند.
2. برچسب زدن به احساسات:
پس از آشنایی با احساسات گوناگون، آموزش نام‌گذاری و برچسب زدن به آنها از اهمیت بسزایی برخوردار است. این امر به کودکان کمک می‌کند تا احساسات خود را به درستی بیان کرده و در مورد آنها با دیگران گفتگو کنند.
3. تنظیم احساسات:
تنظیم احساسات به معنای مهار و مدیریت آنها به شیوه‌ای سالم و سازنده است. مربیان و والدین می‌توانند با آموزش تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، شمارش معکوس و تمرکز حواس، به کودکان در کنترل احساساتشان یاری رسانند.
4. همدلی:
همدلی، توانایی درک و احساسِ احساسات دیگران است. پرورش این مهارت در کودکان به آنها کمک می‌کند تا با دیگران ارتباطی عمیق‌تر برقرار کرده و روابطی مثبت و سازنده بنا نهند.
5. حل مسئله:
آموزش روش‌های حل مسئله به کودکان کمک می‌کند تا با چالش‌ها و مشکلات به طور مسالمت‌آمیز و کارآمد برخورد کنند. این امر به تقویت تاب‌آوری و افزایش اعتماد به نفس در آنها منجر خواهد شد.
6. ارتباط موثر:
ارتباط موثر، مهارتی کلیدی در زندگی فردی و اجتماعی است. مربیان و والدین می‌توانند با تشویق کودکان به صحبت کردن، گوش دادن فعال و بیان واضح احساسات و افکارشان، به تقویت این مهارت در آنها یاری رسانند.
7. مثبت‌اندیشی:
نگرش مثبت به زندگی، نقشی اساسی در سلامت روان و شادکامی ایفا می‌کند. آموزش کودکان به تمرکز بر جنبه‌های مثبت زندگی و پرورش حس امیدواری، به آنها در گذر از سختی‌ها و چالش‌ها یاری خواهد رساند.
8. آرامش:
آرامش، کلید مقابله با استرس و اضطراب است. آموزش تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن و تنفس عمیق به کودکان کمک می‌کند تا در مواجهه با موقعیت‌های چالش‌برانگیز، آرامش خود را حفظ کنند.
9. مراقبت از خود:
مراقبت از سلامت جسمی و روانی، از ارکانِ اساسیِ هوش هیجانی است. آموزش کودکان به تغذیه سالم، ورزش منظم و خواب کافی، به ارتقای سلامت و افزایش تاب‌آوری آنها در برابر مشکلات کمک می‌کند.
10. الگوبرداری:
بهترین شیوه‌ی آموزش هوش هیجانی به کودکان، الگوبرداری از بزرگسالان است. مربیان و والدین با مدیریت صحیح احساسات خود، برقراری ارتباط موثر و حل مسئله به شیوه‌ای سازنده، می‌توانند الگوی رفتاری مناسبی برای کودکان باشند.
هوش هیجانی، مهارتی آموختنی است و تمامی کودکان می‌توانند آن را فرا بگیرند. با تلاش و همدلی مربیان، والدین و خودِ کودکان، می‌توانیم دنیایی را رقم بزنیم که در آن، هوش هیجانی در تمامی افراد شکوفا شده و زمینه‌ای مساعد برای زندگی شادتر و پربارتر فراهم آید. برجسته ترین مربیان هوش هیجانی در دنیا را بشناسید:
خانم گلن دین در ایالات متحده آمریکا: این نویسنده و سخنران نام آشنا، با نگارش کتاب‌ها و مقالات متعدد در زمینه هوش هیجانی و طراحی برنامه‌های آموزشیِ کارآمد، نقشی پررنگ در ارتقای سطح آگاهی و دانش مربیان و والدین ایفا کرده است. مربیان موفقیت و هوش هیجانی:
1. جیم ران:
از پیشگامان حوزه موفقیت و اولین استادان موفقیت دنیا و نویسنده کتاب های زیادی در زمینه موفقیت
2. ناپلئون هیل:
اولین اساتید موفقیت جهان، نویسنده کتاب معروف "بیندیشید و ثروتمند شوید"
3. آنتونی رابینز:
یکی از مشهورترین و محبوب ترین مربیان موفقیت در دنیا، نویسنده کتاب های پرفروش
4. دارن هاردی:
نویسنده کتاب پرفروش "اثر مرکب"، مدیرعامل مجله معروف "موفقیت"
5. برایان تریسی:
نویسنده کتاب های پرفروش مانند "قورباغه را قورت بده"، متخصص در زمینه های مختلف مانند رشد شخصی، فروش، تجارت و مدیریت زمان
6. مربیان مدرسه
مربیان مدارس با تمرکز ویژه بر برنامه‌های آموزشی هوش هیجانی، الگویی درخشان برای تقویت هوش هیجانی دانش آموزان محسوب می‌شود. استفاده از روش‌های نوین، مهارت‌های حل مسئله، همدلی و مدیریت احساسات را می‌آموزند و هوش هیجانی خود را به طور چشمگیری ارتقا می‌دهند.
