بازارهای کشورهای همسایه یکی از بهترین بسترها برای محصولات صنایع خرد کشور به شمار می روند. مرزهای مشترک ایران با کشورهایی مانند عراق، افغانستان و… هزینه های لجستیک را اقتصادی کاهش داده و صادرات به این کشورها صرفه اقتصادی بیشتری برای تولیدکنندگان فعال صنایع خرد و متوسط دارد. صنایع چرم، کیف، کفش، پوشاک و… می توانند برای بازار حدود 400 میلیونی کشورهای منطقه برنامه ریزی کنند. البته حضور در این بازارها به راحتی نخواهد بود، زیرا کشورهایی مانند چین و ترکیه از رقبای اصلی در این بازارها به شمار می روند. این دو کشور با فعالیت گسترده در حوزه صنایع خرد ارزان قیمت (چین) و با ارزش افزوده بالا (ترکیه) سعی در افزایش سهم خود در این منطقه دارند.
شرایط همسایه شرقی ایران درحال حاضر بی ثبات بوده؛ از این رو وضعیت صادرات را به این کشور با چالش روبه رو کرده است. سال هاست افغان ها با حضور در ایران در برخی از صنایع از جمله کیف فعالیت خود را به طور گسترده آغاز کرده اند. صنف سراجان این موضوع را به عنوان یک چالش برای کشور می داند، زیرا بازار تولیدکنندگان داخلی را در کشور کوچک کرده اند. فعالیت گسترده افغان ها در تولید کیف با نرخ پایین (زیرا برخی از کارگران افغان از سوی کارفرمایان ایرانی بیمه نمی شوند و بیشتر به شکل زیرپله ای فعالیت دارند.) بازار داخل و افغانستان را از تولیدکننده ایرانی گرفته است. از سوی دیگر، به دلیل وضعیت معیشتی این کشور بازرگانان افغان بیشتر به دنبال کالاهای ارزان قیمت هستند. از این رو محصولات چرمی در این بازار جایگاهی ندارند. عنوان می شود افغانستان دومین بازار صنعت کفش ایران پس از عراق در حوزه صندل و کفش های ارزان قیمت است اما با تثبیت وضعیت سیاسی این کشور می تواند نخستین بازار صادراتی کفش ایرانی باشد.
عبدالمجید چینی ساز، دبیر اجرایی اتحادیه صادرکنندگان کفش های ماشینی استان قم درباره وضعیت بازار افغانستان برای تولیدکنندگان صنایع خرد به صمت گفت: یکی از بازارهای صادراتی تولیدکنندگان صنایع کوچک کشورهای همسایه از جمله افغانستان است و تولیدکنندگان زیادی در استان قم به این کشور صادرات داشتند. او افزود: افغانستان یکی از بازارهای صندل ایرانی بود که مرکز آن در استان قم است. تولیدکنندگان کفش زیادی از این استان به بازار افغانستان صادرات داشتند. چینی ساز ادامه داد: اگر حکومت مرکزی در این کشور شکل بگیرد و به لحاظ سیاسی مذاکرات بین دو کشور انجام شود. مسیر صادرات کفش ایرانی به این کشور دوباره باز خواهد شد. در حال حاضر مدتی است به دلیل شرایط ناپایدار موجود در افغانستان صادرات کفش به این کشور متوقف شده است.
وی اضافه کرد: توقف صادرات فقط محدود به کفش نبوده و فعلا صادرات هر محصولی به افغانستان تعطیل است. این تولیدکننده کفش با بیان اینکه بیش از یک ماه است مرزهای ایران و افغانستان برای صادرات با چالش مواجه شده، گفت: به دلیل نبود حکومت مرکزی، امنیت لازم برای ارسال محصول به این کشور وجود ندارد و کامیون های حمل بار مورد دستبرد دزدان قرار می گیرد. چینی ساز ادامه صادرات به افغانستان را منوط به تثبیت حکومت در این کشور دانست و گفت: مذاکرات برای تداوم ارتباطات بین دو کشور و صادرات لازمه از سرگیری همکاری بین ایران و افغانستان است.
دبیر اجرایی اتحادیه صادرکنندگان کفش های ماشینی استان قم در ادامه سخنان خود، عنوان کرد: در حال حاضر بازار کفش ایران نخست عراق است و افغانستان در جایگاه بعدی قرار دارد که با مذاکره می تواند حجم صادرات را به این کشور افزایش داد؛ علاوه بر اینکه باید در حوزه اینکه صادرات بر پایه دلار باشد یا ریال تجدیدنظر شود، زیرا در حالی که صادرات ما به این کشور براساس ریال است تولیدکننده باید این ریال را در بازار آزاد به دلار تبدیل کرده و به بانک مرکزی تحویل دهد. این امر مشکلات بسیاری برای تولیدکنندگان صنایع خرد کشور ایجاد کرده است.
در ادامه محمد عرب، عضو هیات مدیره جامعه صنعت کفش درباره بازار کفش ایران در افغانستان به صمت گفت: با توجه به شرایط ناپایداری که این کشور دارد، نمی توان درباره وضعیت صادرات کفش به این کشور صحبت کرد. درحال حاضر فروشگاه ها درا ین کشور وضعیت عادی ندارند و تعطیل هستند؛ از این رو درخواستی برای خرید کفش ندارند. وی درباره حجم صادرات کفش به این کشور عنوان کرد: بازار افغانستان در مقابل بازار عراق برای محصولات ایرانی از جمله کفش کوچک تر است اما برای تولیدکننده مشتری مهم است. برای روشن ماندن چراغ تولید، هر بازار تقاضایی هرچند کوچک دارای اهمیت است و نباید آن را به رقیب واگذار کرد. عضو هیات مدیره جامعه صنعت کفش در پایان تداوم صادرات به بازارهای کوچک همسایه را برای صنعت کفش مهم ارزیابی کرده و بر حفظ آن تاکید کرد.
بیشتر بخوانید : معرفی صنعت کفش هیدج
مهدی عبدالهی، نایب رئیس اتحادیه کفش های ماشینی و لاستیکی تهران هم درباره وضعیت صادرات کفش به بازار افغانستان به صمت گفت: تولیدکنندگان ایرانی بازار خوبی در افغانستان داشتند. بازرگانان افغان کالای ایرانی را خوب می خریدند و در پرداخت هزینه ها خوش حساب بودند. وی افزود: در حال حاضر حدود 3 ماه است که ارسال کالا به این کشور از سوی ایران متوقف شده، زیرا بانک مرکزی این کشور برای ساماندهی به وضعیت صادرات و واردات این کشور عنوان کرده بود که مبادلات کالا انجام نشود. او ادامه داد: در راستای ساماندهی موردنظر قرار بود صرافی های این کشور و بازرگانان زیرپوشش یک اتحادیه یا انجمن فعالیت داشته باشند که رصد فعالیت آنها از سوی بانک مرکزی راحت تر انجام شود. در ادامه این موضوع شیوع ویروس کرونا و مشکلات آن فعالیت ها را محدود کرد اما با آرامشی که به طور موقت در بازار این کشور برقرار شد، تولیدکنندگان پاکستانی به بازار افغانستان نفوذ کردند.
نایب رئیس اتحادیه کفش های ماشینی و لاستیکی تهران در ادامه سخنان خود یادآور شد: با نفوذ پاکستان به بازار افغانستان سهم محصولات ایرانی کاهش یافت. در کنار پاکستان، چین هم به دنبال افزایش سهم خود در بازار کشورهای خاورمیانه از جمله کشورهای همسایه ایران مانند افغانستان و عراق است. عبدالهی افزود: با توجه به کیفیت، کفش های پاکستانی ارزان تر بوده و افغان ها که به دنبال محصولات ارزان قیمت هستند به سوی کالاهای پاکستانی متمایل شده اند. از این رو سهم فعالان کفش ایرانی در بازار افغانستان در امسال کمتر شده است.او گفت: زمانی که تولیدکنندگان کفش ایرانی فعال تر دلیل هم زبان بودن از امروز در بازار این کشور بودن به ما و آنها برای خرید محصولات ایرانی روی نرخ بسیار زیاد چانه زنی می کردند تا قیمت ها را به حداقل برسانند. البته آنها به دنبال کفش باکیفیت اما با نرخ پایین هستند، زیرا سطح درآمد مردم بسیار پایین است. صادرات و دلار نرخ افزایش نایب رئیس اتحادیه کفش های ماشینی و لاستیکی تهران در ادامه با اشاره به وضعیت هرات و سقوط این شهر به دست طالبان، گفت: بازرگانان برای جلوگیری از دستبرد کالاها از سوی سارقان از طرف های ایرانی خواستند فعلا ارسال کفش به افغانستان متوقف شود. آنها معتقدند با روی کار آمدن طالبان ممکن است صادرات به این کشور رونق بگیرد و سهم تولیدکنندگان ایرانی در این بازار بیشتر می شود. عبدالهی با بیان اینکه برای صادرات کفش به این کشور سفرهای زیادی داشته، گفت: اقبال به محصولات ایرانی در بازار افغانستان زیاد است و با افزایش نرخ دلار شرایط به نفع تولیدکننده ایرانی برای صادرات خواهد بود.
منبع : شرکت ایده پردازن عصر شهر
