جرات آموزی برای کاهش اضطراب و استرس

بسیاری از استرس‌ها و تنش‌هایی که روابط میان افراد را به هم می‌ریزند، ناشی از ناتوانی و عدم مهارت آن‌ها در بیان نظرها، نیازها و خواسته‌هایشان است.

بی‌تفاوتی و منفعل بودن افراد، این امکان را به قلدرها و زورگویان می‌دهد که با آن‌ها با تندی و خشونت رفتار کنند.

در واقع، اگر ما «بی‌تفاوتی» و «خشونت» را در دو سر یک خط فرض کنیم، «قاطعیت داشتن» در بخش میانی این طیف قرار می‌گیرد.

رفتار و واکنشی که افراد هنگام رویارویی با مشکل، یا داشتن تعارض با دیگران از خود نشان می‌دهند، بر نقطه‌ای مشخص از این خط قرار دارد.

اگر آن‌ها نسبت به بیان نظر و دیدگاه خود به دیگران تلاشی نکنند، به سمت «بی‌تفاوتی» نزدیک‌اند.

اگر نظر و دیدگاهشان را به دیگران تحمیل کنند، به سمت «پرخاشگری» نزدیک‌ترند.

فردی که نظر و دیدگاهش را با رفتاری ملایم و روشی منطقی بیان می‌کند، در میانه‌ی این خط قرار می‌گیرد.

افرادی که بی‌تفاوت و منفعل‌اند، اغلب خیلی زود در برابر کوچک‌ترین رفتار خشن و تند دیگران تسلیم می‌شوند و نمی‌توانند نظرها و دیدگاهای خود را به سادگی بیان کنند.

در مقابل، افرادی که تند و خشن هستند، اغلب برای بیان نظر و خواسته‌هایشان دست به انجام رفتارهای تند و خشن می‌زنند.

تمامی افرادی که در دو سمت طیف «بی‌تفاوتی – خشونت» قرار می‌گیرند، به یادگیری مهارت‌های قاطعیت داشتن و ابراز وجود کردن نیاز دارند.

رویکرد/واکنش و موقعیت فرد

بی‌تفاوت بودن/ «هر چه تو بخواهی» و تسلیم شدن و عقب نشینی کردن.

ابراز وجود کردن/ «آنچه احساس می‌کنم و می‌خواهم» و شنیدن و اهمیت دادن به نقطه نظرها و احساس‌های دیگران.

پرخاشگر بودن/ «فقط آنچه من می‌گویم، درست است» و پرهیز از صحبت کردن، استفاده از حرکت‌ها و رفتارهای خشن بدنی برای رسیدن به خواست‌های خود.

گام‌هایی برای قاطعیت داشتن:

نخستین گام برای فراگیری مهارت جرات آموزی و قاطعیت داشتن این است که، یاد بگیرید برای احساس‌ها و اندیشه‌ها و نیازهای خود، ارزش و احترام قائل شوید و از اینکه با قاطعیت نظر و خواست خود را بیان می‌کنید، نگران و مضطرب نشوید.

گام دوم برای فراگیری مهارت جرات آموزی این است که، شنونده‌ی خوبی باشید و به دوستان و نزدیکانتان اجازه دهید که نظرها و دیدگاه‌ها خود را بیان کنند.

گام سوم این است که، هنگام رنجش، خشم و آزردگی، بکوشید آرامش خود را حفظ کنید. به این منظور، بهتر است چند ثانیه‌ای مکث کنید، نفسی عمیق بکشید، بر حالت هیجانی خود مسلط شوید، و آن گاه نظر و خواست خود را با گفتن عبارت و جمله‌ای که با فاعل «من» آغاز می‌شود، بیان کنید. مانند، به نظر من ……. «شرح دادن احساس خود».

• من احساس می‌کنم ……. «شرح دادن احساس خود».
• وقتی که تو …… «شرح دادن رفتار ناشایست طرف مقابل»، من احساس می‌کنم «شرح دادن احساس خود».
• من می‌خواهم ….. «شرح دادن خواست خود».
• من ترجیح می‌دهم …….. «شرح دادن تمایل خود».

گام چهارم نیز این است که، به توافق و مصالحه‌ای قابل پذیرش برسید.

منبع مقاله: کتاب روش‌های رویارویی با استرس نوجوانان، نوشته‌ی ماندانا سلحشور.

برای پرورش هوش اخلاقی و هوش اجتماعی در فرزندان خود می‌توانید از کتاب‌های زیر استفاده نمایید:

باهوش خوش‌اخلاق (نسخه چاپی)

باهوش خوش‌رو (نسخه pdf)

مرکز آموزشی – توانبخشی مشکلات ویژه یادگیری ذهن فرزام با برگزاری دوره‌های بهبود مهارت‌های ذهنی (DMS) و دوره‌های بهبود مهارت‌های رفتاری (DBS)، آماده خدمات رسانی به شما والدین گرامی و فرزندان دلبندتان می‌باشد.