در صنعت چاپ و صحافی و لیتوگرافی ، جعبه سازی از جمله مشاغلی است که زمینه کاری بسیار گسترده ای دارد. از قرن ها پیش که جعبه های چوبی و فلزی برای نگهداری لوازم گرانبها ساخته می شد، تا به امروز که بسیاری از کالاها و محصولات تولیدی را داخل جعبه گذاشته و به مشتری عرضه می کنند، می توان سیر تغییر و تحول این حرفه را مشاهده کرد.
اگر بخواهیم یک تعریف متفاوت و اصولی از جعبه سازی داشته باشیم؛ باید بگوییم که جعبه سازی در واقع یک حوزه شغلی است که مستقیماً با صنعت بسته بندی در ارتباط می باشد. بسته بندی که در اصطلاح جهانی به packaging معروف است، یکی از صنایع بسیار قدرتمند در تمامی کشورها به حساب می آید.
هر کالا تجاری نیاز به یک بسته بندی شاخص دارد. برای این کار متناسب با ماهیت هر محصول یک نوع متریال برای ساخت بسته ها انتخاب می شود. عمده طراحی بسته بندی در بخش جعبه سازی قابلیت اجرا و تولید انبوه را دارد.
هر کدام از جعبه ها الگوی مشخصی برای ساخت دارند. در واقع اکثر طراحان بسته بندی از این الگوها کمک گرفته و طراحی خود را بر روی بخش های مختلف الگو انجام داده و برای ساخت به جعبه سازی ارسال می کنند.
ساخت جعبه نیز مانند بسیاری از مشاغل تولیدی و هنری به گونه ای است که باید قبل از شروع به کار، آموزش و دوره های مربوطه را سپری کرده و بعد از کسب تجربه کافی، مشغول به کار شد.
از طرف بسیاری از افراد به خصوص خانم های خانه دار مایل هستند تا از طریق آموزش جعبه سازی، کسب درآمد کنند. از این رو پیش از آموزش بهتر است با ساختار این شغل ودسته بندی های آن آشنا شوید. به طور کلی جعبه سازی در دوبخش مشغول به کار است.
دسته اول ساخت جعبه های تزئینی می باشد که عموماً به صورت دستی انجام می شود. افراد شاغل در این حوزه، از الگوهای باز جعبه استفاده می کنند، به صورت دستی مقوا یا کاغذ را برش داده و سپس بر اساس دستور کار، ساخت جعبه را تکمیل می کنند.
دسته دوم ساخت جعبه به وسیله دستگاه جعبه سازی می باشد. دستگاه های متعددی برای این کار وجود دارد که بر اساس شکل جعبه عملکردهای متفاوتی دارند. الگو باز هر جعبه به وسیله دستگاه چاپ شده و برش داده و تا می شود. در نهایت نیز به صورت دستی سرهم می شود.
جعبه سازی تنها به یک نوع مشخص محدود نمی شود؛ بلکه با توجه به ماهیت هر شغل، ساختار و نیاز آن جعبه منحصر به فردی می بایست طراحی و ساخته شود. توجه به انواع جعبه ها به قدری اهمیت دارد که برخی از افراد تنها بر روی یک یا چند نوع مشخص تمرکز کرده وفعالیت می کنند. از این رو در این بخش توضیحی در خصوص انواع جعبه خواهیم داشت.
درصد بالایی از جعبه هایی که تولید می شوند، در بخش مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. جعبه مواد غذایی خود تنوع گسترده ای دارد. تقریباً تمام غذاها و مواد غذایی که در بسته بندی های کاغذی، کارتنی و یا مقوایی به مشتری عرضه می شود، در این دسته قرار می گیرند. به طور کلی این جعبه ها به سه بخش تقسیم می شود.
• جعبه غذاهای فست فودی و رستورانی
• جعبه غذاهای آماده
• جعبه محصولات غذایی
یکی از سخت ترین بخش ها طراحی و تولید جعبه، در حوزه محصولات بهداشتی و آرایشی است، چرا که باید از کیفیت بالایی برخوردار باشد. جعبه دستمال کاغذی، مواد شوینده، خمیردندان و... در بخش بهداشتی قرار دارند. انواع محصولات آرایشی و زیبایی مانند، لوازم آرایش ، رنگ مو، انواع ماسک صورت و... در دسته جعبه های بهداشتی می باشند.
بسیاری از داروهای موجود در بازار دارای جعبه های مقوایی هستند. جعبه های دارویی نیاز به طراحی های هنری و زیبا ندارند. معمولاً اطلاعات مورد نیاز مصرف کننده بر روی آن قید شده و نکته مهم کیفیت ساخت این گونه جعبه ها است، کیفیت باید به گونه ای باشد دارو در حین حمل و نقل آسیب نبیند.
بیشتر افراد با جعبه کادویی آشنایی دارند. بی شک زیباترین بخش جعبه سازی همین قسمت است. به دلیل ظرافتی که در این گونه جعبه ها وجود دارد، اکثراً تولید آن ها به صورت دستی انجام می شود. حتی در تولید انبوه آن که توسط دستگاه پروسه برش و تا انجام می شود نیز، گاهی تزئینات دیگری نیز توسط افراد به آن اضافه می شود.
شاید تصور کنید که پوشاک نیازی به جعبه ندارند. اما لباس هایی همچون، لباس عروس، کت شلوار، انواع لباس مجلسی زنانه برای جابه جایی می بایست داخل جعبه قرار گیرند تا آسیبی به آن ها وارد نشود. به علاوه فروشگاه های غیر حضوری و اینترنتی نیز برای ارسال پوشاک به نقاط دوردست، نیاز به جعبه دارند.
از طرفی یکی از بخش های جعبه سازی پوشاک مربوط به تولید پاکت های کاغذی است. حتماً به این موضوع دقت کرده اید که بسیاری از لباس هایی که خریداری می کنید، داخل پاکت های کاغذی یا مقوایی قرار داده شده و سپس به شما تحویل می دهند. به همین دلیل در کنار تولید جعبه پوشاک، پاکت های مقوایی و کاغذی به وفور تولید می شود.
از دیگر انواع جعبه می توان به جعبه های صنعتی اشاره کرد. این بخش به تنهایی یک زمینه کاری گسترده است که برای تمامی محصولات صنعتی که نیاز به جعبه دارند، تولیدات لازم را انجام می دهد. جعبه سازی محصولات صنعتی به دوبخش تقسیم می شود.
1.دسته اول کارتن های جعبه ای هستند که محصولات تولیدی کارخانه ها را در این جعبه های بزرگ گردآوری کرده و مستقیماً از کارخانه به مغازه ها و فروشگاه ها ارسال می کنند.
2.دسته دوم جعبه های کوچکی هستند که برای نگهداری هر یک از محصولات صنعتی ، ساخته می شود و طراحی آن متناسب با ویژگی هر کالا، متفاوت می باشد. درواقع این جعبه ها با توجه به سلیقه و نیاز مشتری تولید می شود.
بسیاری از محصولات فرهنگی از جمله، کتاب، بازی های فکری، لوازم التحریر و... برای عرضه به مشتری نیاز به بسته بندی دارند. عمده این محصولات به صورت مقوایی یا کاغذی بسته بندی می شوند که تولید و ساخت آن در بخش جعبه سازی صورت می گیرد.
نکته مهمی که در این مورد وجود دارد این که، جعبه سازی در این بخش تقریباً برای تمامی رده های سنی اجرا می شود.
