توحید علی اشرفی
توحید علی اشرفی
خواندن ۳ دقیقه·۳ سال پیش

داستان توسعه نشانه‌های بصری علی‌بابا

لوگو قدیمی علی‌بابا به عنوان قدیمی‌ترین نشانه بصری آن، از دورانی که علی‌بابا فقط یک آژانس مسافرتی و گردشگری سنتی در قیطریه تهران بود، دوام داشت که من طراح آن را نمی‌شناسم.

از تیرماه 1393پس از رونمایی از وب‌سایت علی‌بابا به عنوان سامانه فروش اینترنتی بلیط هواپیما تا اواخر سال 93 همچنان این لوگو مورد استفاده قرار می‌گرفت.

در اواخر سال 1393 لوگو جدید (همین لوگو فعلی) و گایدلاین‌های مفصل هویت بصری علی‌بابا، توسط دوست عزیزم تورج صابری‌وند که از دیزاینرهای خلاق، استراتژیست و به نام در طراحی و توسعه هویت بصری ایران هستند، طراحی و رونمایی شد. لوگو طراحی شده جدید به دلیل توجه دقیق و فراوان به عناصر هویت‌ساز، استفاده از فرم ساده ولی ساختارشکن و تمایز بالا از سایر نمادها و نشانه‌های این صنعت، ظرفیت‌های بالایی را در خود جای داده بود.


از ابتدای سال 1394 علاوه بر خود لوگو جدید، دستمال گردن و سایر عناصر خاص آن همراه با رنگ نارنجی هم به عنوان نمادها و نشانه‌های بصری برند مورد توجه و کاربرد فراوان و گسترده تیم بازاریابی قرار گرفتند.

در اواسط سال 1397 تحقیقاتی در تیم بازاریابی انجام شد که نشان می‌داد، درصد بسیار بالایی از مخاطبان هدف کسب‌وکار علی‌بابا با نام "علی‌بابا" آشنا هستند و بخش قابل توجهی از تداعی این نام به نقش‌آفرینی شخصیتی به نام علی‌بابا در انیمیشن سندباد برمی‌گشت که از دهه شصت به مدت 25 سال با تکرار بالا از تلویزیون ایران پخش شده بود. نکته قابل توجه آن که علی‌رغم یادآوری بالای نام علی‌بابا در ذهن مخاطبان هدف، تداعی تصویری یکسان و یکپارچه‌ای در ذهن‌ها نبود. عده‌ای علی‌بابا را پیرمردی شمشیر به کمر، عده‌ای دیگر آن را جوانی سبزه پوست و برخی دیگر نیز مشخصات ظاهری سندباد را به علی‌بابا نسبت می‌دادند. همین نتایج تحقیقاتی جرقه‌ای شد در تیم بازاریابی تا ایده جایگزینیِ تصویرِ واحدی از علی‌بابا در ذهن مخاطبان هدف که منطبق با عناصر هویت برند علی‌بابا هست را به اجرا دربیاوریم و هرآنچه در 25 سال گذشته برای علی‌بابا کاشته شده بود را یکجا درو کنیم.

این‌گونه بود که کارکتر انسانی علی‌بابا در بهمن 1397 خلق شد و دراولین رونمایی محیطی به دلیل چهره‌پردازی اغراق‌آمیزشمیزآمیزانتقادات فراوانی متوجه آن شد ولی با اعتماد و اطمینان شرکت به تیم بازاریابی این چهره‌پردازی اصلاح و کارکتر بارها و بارها در تبلیغات محیطی و دیجیتال علی‌بابا مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیقات هم نشان می‌داد که میزان بسیار بالای جلب توجهی که این کارکتر و رنگ نارنجی تبلیغات علی‌بابا دارد در کنار حس مثبت ایجاد شده در اکثریت مخاطبان هدف، حاکی از موفقیت استراتژی تدوین شده برای تحقق اهداف اولیه بود.


کارکتر انسانی اولیه علی‌بابا
کارکتر انسانی اولیه علی‌بابا


افزایش اثربخشی تبلیغات محیطی و دیجیتال (کاهش هزینه‌ها) همراه با ایجاد تمایز و همراهی عناصر بصری برند با اجزای هویت مفهومی، دلیل استفاده مستمر از این کارکتر انسانی تا اواخر سال 1400 بود. عملا در این سال‌ها نتایج تحقیقات پیش‌ از اکران‌های محیطی در فاکتورهای تشخیص، تمایز، به‌یادآوری، تداعی و انتقال صحیح پیام، همیشه به شکل قابل توجهی به نفع طرح‌هایی بود که از کارکتر علی‌بابا استفاده کرده بودند.

از سال 1398 با توسعه فعالیت‌های کسب‌وکاری علی‌بابا از حوزه بلیط به حوزه گردشگری و اضافه شدن محصولات گردشگری هم‌چون تورهایمسافرتی داخلی و خارجی و رزرو اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی به آن در کنار خلق محصولات محتوایی هم‌چون پادکست رادیو دور دنیا و کتاب سفر و مجله گردشگری و تغییر استراتژی برندسازی علی‌بابا از "رتبه یک سفر" به "همسفر هر سفر" نیاز به نقش‌آفرینی بیشتر نشانه‌های بصری و مخصوصا کارکتر انسانی در این همسفری احساس شد. با تحقیقات تعریف شده برای کشف نگرش مخاطب به کارکتر قبلی و تشخیص گپ‌های آن با ویژگی‌های شخصیتی برند علی‌بابا در سند هویت مفهومی برند، درکنار توجه نیازمندی‌های عملکردی و کاربردی آینده این کارکتر در فرم‌ها و رسانه‌های مختلف، ما را به سمت فرایند تحول کارکتر علی‌بابا در عین یگانگی با سایر عناصرهویتی برند پیش برد.

کارکتر انسانی جدید علی‌بابا
کارکتر انسانی جدید علی‌بابا


بی‌گمان خروجی رونمایی شده حاصل تلاش‌های یک تیم حرفه‌ای، خلاق و یکدست در محیط کاری توام با جسارت، آزادی‌عمل و مسئولیت‌پذیری هست که در مسیر توسعه هدفمند یک برند برای ایجاد تحول در گردشگری ایران گام برمی‌دارد.

معتقدم که رونمایی از کارکتر جدید علی‌بابا با تنوع تکنیکی و قابلیت نقش‌آفرینی‌های جدید، آغاز راه تیم بازاریابی برای بهره‌برداری از آن هست و شکست یا میزان موفقیت این‌کار باید از طریق اعداد و سنجه‌ها در آینده تایید شود.

https://www.instagram.com/p/CdQ3KXDDX8p/


علی باباعلی‌بابا
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید