بررسی پروژه فلو (Flow)

پیشرفت های چشمگیر صنعت NFT و رونق روزافزون این صنعت از یک طرف ، و افراد میلیاردی که از طریق کالکشن هاNFT میلیاردر شده اند از طرف دیگر ، باعث همگیر شدن این صنعت شده است . اما پروژه هایی که این NFT ها روی شبکه آنها ساخته میشوند هم میتوانند رشد های خوبی داشته باشند. پروژه ای که امروز میخواهم معرفی کنم سازنده بزرگترین مجموعه های NFT مانند Cryptokitties و NBA Top Shot و UFC است. همه این پروژه ها و مجموعه های NFT بر روی بلاکچین Flow ساخته شده اند ، بلاکچینی مخصوص NFT و دارایی های دیجیتال . در سال 2017 پروژه کریپتوکیتیز (Cryptokitties) باعث ایجاد تراکم در شبکه اتریوم شد و باعث شد توسعه دهندگان این بازی Dapper Labs برای طراحی یک راهکار جایگزین یعنی Flow اقدام کنند.

شرکت Axiom Zen از سال 2013 فعالیت خود در صنعت کریپتو آغاز کرد و اولین اقدام این شرکت راه اندازی پروژه Cryptokitties بر روی شبکه اتریوم بود که توانست سر و صدای زیادی در مارکت بوجود بیاورد و مورد استقبال قرار گرفت به طوریکه در سال 2017 ، افزایش معاملات NFT این پروژه باعث تراکم در شبکه اتریوم و افزایش هزینه معاملات (GasFee) شد و در نهایت منجر به متخل شدن این شبکه شد . تیم Axiom Zen با توسعه دهندگان اتریوم از جمله ویتالیک بوترین درباره راه حل های مقیاس پذیری اتریوم صحبت کردند و درنهایت از پاسخ هایی که دریافت کردند راضی نبودند ، بنابراین تصمیم گرفتند که بلاکچین خودشان را برای NFT توسعه دهند. مدیران Axiom تصمیم گرفتند DapperLabs را تاسیس کنند و این شرکت را مامور توسعه بلاکچین خود قرار دادند و مالکیت پروژه Cryptokitties را نیز به DapperLabs واگذار کردند. DapperLabs از سال 2019 شروع به ارائه پیش نمایش هایی از شبکه بلاکچین Flow کرد و در نهایت در می 2022 نسخه بتا شبکه اصلی خود را مورد تست قرار داد و اجرا کرد (Flow از نظر فنی ، هنوز در مرحله بتا شبکه اصلی خود قرار دارد).

بلاکچین Flow چه کاری انجام میدهد ؟؟برای پاسخ به این سوال بهتر است شعار این تیم را بخوانیم.

بلاکچین Flow ، بلاکچینی جدیدی است که برای نسل جدید اپلیکیشن های غیرمتمرکز (Dapp) و بازی ها و دارایی های دیجیتال ساخته شده است. تمرکز اصلی Flow روی میزبانی از Dapp هایی است که دارایی های دیجیتال (Digital Assets) دارند و دارایی های دیجیتال را کاربران میتوانند به صورت Fungible(توکن های تعویض پذیر) یا non-Fungible(NFTs) روی شبکه ذخیره کنند.

اما چرا کاربران از Flowاستفاده میکنند ؟؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا بهتر است به این سوال پاسخ دهیم که زیر ساخت های این پروژه چیست ؟؟همانطور که پیش تر گفتم ، اختلال در شبکه اتریوم و مقیاس پذیری پایین این شبکه باعث شد تا بلاکچین Flow به وجود بیاید .
سازندگان Flow از ابتدا سعی داشتند تا دو مشکل بزرگ مقیاس پذیری و امنیت را حل کنند و با ارائه راهکارهایی که در ادامه بیشتر توضیح خواهم داد موفق شدند این مشکلات را حل کنند.
پروژه Flow برای حل مشکل مقیاس پذیری از سیستمی به نام Pipelining یا Multi-node استفاده کرد ، این برخلاف بسیاری از بلاکچین های لایه دومی بود که از شاردینگ استفاده میکردند .
- شاردینگ یعنی تقسیم یک پردازش بزرگ به پردازش های کوچک تر(شاردینگ راهکاری است که بار پردازش را به قسمت های کوچک تر تقسیم می کند و به این طریق، ظرفیت و سرعت شبکه را افزایش می دهد).
اما یک مشکل بزرگ راه حل شاردینگ این است که امنیت را کاهش میدهد و چون Flow تمرکز اصلی خود را روی دارایی های دیجیتال گذاشته است ، توسعه دهندگان تصمیم گرفتند با راهکار Multi-node مشکل مقیاس پذیری را حل کنند.
راهکار دیگری که بلاکچین های لایه دوم از آن است استفاده از سرور های پردازشی قدرتمند بود که باعث تمرکزگرایی میشود و این با ذات ارزهای دیجیتال یعنی غیرمتمرکز بودن تداخل دارد.
مقیاس پذیری بالای این پروژه باعث شده است تا هزینه تراکنش ها (GasFee) این بلاکچین نسبت به بلاکچین های رقیب همچون اتریوم بسیار پایین باشد و سرعت تراکنش بالاتری هم داشته باشد.
بلاکچین Flow از مکانیزم اجماع PoS ( اثبات سهام ) استفاده میکند که به مقیاس پذیری بیشتر و سرعت بالای بلاکچین کمک میکند و این بلاکچین توانایی انجام 100 تراکنش در ثانیه را دارد (tps = 100)
همانطور که در بالا اشاره کردم ، Flow از سیستم Pipeliningیا Multi-node استفاده میکند که کار اعتبار سنجی را بین چهار نود تقسیم میکند در حالیکه در بقیه بلاکچین ها مانند اتریوم ، هر نود وظیفه انجام تمام کار های اعتبارسنجی را برعهده دارد.
اینکه اعتبارسنجی توسط یک نود انجام شود باعث امنیت بالا میشود ولی باعث کندی و افزایش هزینه تراکنش در شبکه میشود.
پروژه فلو ، کارهای اعتبارسنجی را بین چهار نوع نود تقسیم میکند یعنی نودهای اجماع (Consensus) ، اعتبارسنج (Verification) ، اجرا (Execution) و جمع آوری (Collection) هر چهار نوع نود در اعتبارسنجی هر تراکنش مشارکت دارند.
نودهای جمع آوری (Collection) باعث افزایش کارایی می شوند.
نودهای اجرایی (Execution) سرعت و مقیاس پذیری را ممکن می کنند.
نودهای اعتبارسنج (Verification) که صحت تراکنش ها را تضمین می کنند.
نودهای اجماع (Consensus) که تضمین کننده عدم تمرکز هستند.

زبان برنامه نویسی بلاکچین Flow، زبان برنامه نویسی Cadence است که دارای مزیت هایی است :
- یادگیری آن آسان است.
- زبان سریعی است و به توسعه دهندگان این مکان را میدهد که طی دو هفته تا یک ماه میتواانند برنامه خود را روی شبکه لانچ کنند.
- دارای کتابخانه (Library) های متنوع و زیادی در زمینه برنامه نویسی برنامه های حاوی دارایی های دیجیتال (NFT)است که به توسعه دهندگان در تسریع کار کمک میکند.
- قابلیت اجرا نسخه بتا قرار داد های هوشمند و ارتقا و رفع خطا کد ها را دارد .
** به دلیل اینکه یادیگیری این زبان آسان است و سریع است ، ریسک پروژه های Scam را افزایش میدهد اما تیم توسعه دهنده بلاکچین نظارت کاملی بر پروژه های توسعه یافته روی بلاکچین دارند و اجازه نمیدهند که پروژه های Scam لانچ شود.
** قابلیت رفع خطا و ارتقا و آپدیت قرار داد های هوشمند قابلیت بسیار خوبی است زیرا بسیاری از این خطا ها باعث از بین رفتن قرار داد های هوشمند میشود.
بلاکچین Flow به کاربران ، سرعت بالا و هزینه پایین تراکنش در عین حفظ امنیت را ارائه میدهد ، علاوه بر آن حساب های کاربری هوشمندی دارد که در صورتیکه کاربران اطلاعات خود را گم کنند به راحتی میتوانند حساب خود را بازیابی کنند و همچنین از رمپ های پرداخت متعدد و اکوسیستم های بهینه شده برای اپلیکیشن های خود استفاده میکند تا کاربران در محیطی دوست داشتنی و امن فعالیت کنند.

حالا به سوال دوم جواب میدهیم که چرا کاربران و توسعه دهندگان باید از Flow استفاده کنند؟؟
برای پاسخ به این سوال بهتر است به چرخه ارزشی پروژه Flowدقت کنید.

تیم سازنده Flow چه کسانی هستند؟؟
در بالا اشاره کردم ، فلسفه شکل گیری بلاکچین Flow در سال 2017 شکل گرفت و شرکت Axiom Zen با تاسیس DapperLabs ، بلاکچین Flowرا توسعه داد.
شرکت Axiom Zen
یک استارت آپ کانادایی که در سال 2012 توسط رهام قره گوزلو (Roham Garaghozlou) تاسیس شده است و هدفش سرمایه گذاری روی استارت آپ هایی است که به شرکت های بزرگی همچون گوگل و متا (فیسبوک) سرویس ارائه میدهد ، برخی از این سرویس عبارتند از :
ZenHub : بخش و هسته اصلی Axiom است و به استارت آپ ها کمک میکند که خدمات و سرویس های خود را بازاریابی و بهبود بخشند مانند پلتفرم Toby که به کمک این بخش با شرکت گوگل و متا همکاری دارد.
Toby : یک پلتفرم برای مدیریت پروژه است که با شرکت های مطرحی همچون گوگل و متا همکاری دارد. Hammer&Tusk : یک شرکت در حوزه واقعیت مجازی و تولید عینک های VR که در سال 2015 تاسیس شده است.
Routific : یک الگوریتم بهینه‌سازی مسیر سفر است که جایزه‌ی « استارتاپ ویکند ونکوور» را در سال 2012 از آن خود کرد.
شرکت DapperLabs
در سال 2018 تاسیس شد و زیر مجموعه شرکت Axiom Zen است .یک شرکت نرم افزاری کانادایی است که در زمینه توسعه قرار دادهای هوشمند فعالیت دارد و مالکیت برند Cryptokitties و Flow را برعهده دارد.
این شرکت توانسته در دور های سرمایه گذاری بر روی پروژه های خود تا کنون بیشتر از 600 میلیون دلار سرمایه جذب کند و ارزش این شرکت اکنون حدودا 8 میلیارد دلار تخمین زده شده است.
از جمله سرمایه گذاران مشهور DapperLabs میتوان به شرکت های (Andreessen Horowitz(a16zو Coatue و Sumsung و Google Venture اشاره کرد.
این شرکت اکنون در ونکور کانادا واقع شده است و بین 100 تا 250 کارمند رسمی دارد.
افراد سرشناس و موثر این شرکت عبارتند از :
- Roham Gharegozlou
شرکت Axiom Zenتوسط رهام قره گوزلو (Roham Gareghozlou) تاسیس شده است .
رهام قره گوزلو هدایت DapperLabs و Flow را نیز بر عهده دارد.
وی فارغ التحصیل رشته اقتصاد و علوم بیولوژیک از دانشگاه استنفورد است.
رهام در سال 2020 در لیست 25 مدیر اجرایی (CEO) برتر در صنعت بلاکچین قرار گرفته است و در سال 2021 از نظر سایت معتبر خبری Cointelegraphدر بین 10 چهره تاثیرگذار در صنعت NFTقرار گرفت.
وی قبلا به عنوان مدیر اجرایی ZenHub و Seed Intercom فعالیت داشته است.
اکانت لینکدین خوبی دارد و حدود 8 هزار دنبال کننده و کانکشن بالایی دارد. اکانت توییتر فعال و خوبی دارد و 88 هزار دنبال کننده دارد و از سال 2010 در توییتر فعال بوده است.
- Dieter Shirley
هم بنیانگذار Flow و خالق Cryptokitties است.
وی فارغ التحصیل رشته علوم کامپیوتر از دانشگاه Waterloo است .
وی قبلا به عنوان مهندس نرم افزار در اپل ، به عنوان مدیر توسعه در Atimi(یک شرکت توسعه نرم افزار است که در سال 2008 تاسیس شده است و برنامه های زیادی را برای اپل و گوگل توسعه داده است و گواهی شریک تجاری را از اپل دریافت کرده است) ، همچنین وی به عنوان مهندس ارشد نرم افزار در Axiom Zen و به عنوان مشاور در Hammer & Tusk حضور داشته است و الان به عنوان CTO در تیم DapperLabs و Flow حضور دارد. دیتر با پیشنهاد ERC-721 باعث NFT بر روی شبکه اتریوم شد.
اکانت توییتر و لینکدین نسبتا خوبی دارد ( 8 هزار دنبال کننده در توییتر و کانکشن بالا در لینکدین دارد ).
- Mikhael Naayem
وی به عنوان Chief Business Officer در DapperLabs و Flow مشغول به کار است .
او بر روی هدایت استراتژی تجاری و مشارکت و ایجاد اکوسیستم Flow تمرکز دارد .
وی فارغ التحصیل رشته مدیریت و مهندسی سیستم از دانشگاه Columbia Engineering است.
وی قبل از فعالیت در Axiom ، مدیرعامل و خالق پلتفرم Fuel Powered بود ( این پلتفرم ، یک پلتفرم استریم که بیش از 225 میلیون کاربر داشت و در سال 2017 به AnimocaBrands واگذار شد ) .
اکانت لینکدین خوبی دارد (کانکشن بالا) و اکانت توییتر نسبتا خوبی دارد ( 2 هزار دنبال کننده دارد ).
- Alex Shih
وی به عنوان Chief Financial Officer در DapperLabs و Flow مشغول به کار است .
وی فارغ التحصیل علوم مدیریتی از دانشگاه استنفورد است.
او بر هدایت استراتژی مالی و سرمایه گذاری DapperLabs و Flow تمرکز دارد.
وی سوابق موفقی در ZenHub دارد و سابقه حضور در شرکت KKR و Highfield Capital دارد.
اکانت لینکدین خوبی دارد (کانکشن بالایی دارد) ، اکانت توییتر ندارد.
- Caty tedman
وی به عنوان Head Of PartnershipsدرDapperLabs و Flow مشغول به کار است .
میتوان گفت وی نقش بسیار مهمی در گسترش اکوسیستم Flow داشته است و Flow توانسته است با تلاش های ایشان قرار داد های همکاری زیادی با لیگ های ورزشی NBA و UFC و LaLiga و NFL داشته باشد.
وی قبلا در ESPN و به عنوان مدیر استراتژی شبکه های اجتماعی دو لیگ NHL و NFL فعالیت داشته است. اکانت لینکدین خوبی دارد (کانکشن بالایی دارد) و اکانت توییتر نسبتا خوبی دارد (8 هزار دنبال کننده دارد و از سال 2009 اکانت فعال دارد).

سرمایه گذاران Flow چه کسانی هستند ؟؟
پروژه Flow توانسته بود در دور اول جذب سرمایه خود در سال 2020 ، 18 میلیون دلار سرمایه جذب کند.
از جمله سرمایه گذاران Flow میتوان به شرکت های زیر اشاره کرد .
- Andreessen Horowitz (a16z) : یکی از خوش نام ترین شرکت های سرمایه گذاری در صنعت کریپتو و تکنولوژی محسوب میشود.(این شرکت جزو سرمایه گذاران اولیه پروژه های موفقی چون اسکایپ و اسپوتیفای و پروژه های کریپتویی چون NEAR و OpenSeaو AR و Compoundو ROSE است).
- Sumsung Next : شرکت تحقیق و توسعه برند حوزه تکنولوژی سامسونگ است که وظیفه سرمایه گذاری بر روی پروژه های آینده دار را برعهده دارد ، این شرکت روی Flow سرمایه گذاری کرده است و در حوزه NFT و Web3 با این پروژه همکاری خواهد داشت.
- Animoca Brands : یک شرکت سرمایه گذاری معتبر در زمینه تکنولوژی و با محوریت دنیای بازی است که سابقه سرمایه گذاری روی پروژه های مطرحی همچون بازی Axie Infinityرا دارد.
- Coinbase Venture : زیر مجموعه صرافی معروف کوین بیس است که در زمینه سرمایه گذاری روی استارت آپ های کریپتویی فعال است و روی Flow نیز سرمایه گذاری کرده است ، از دیگر سرمایه گذاری های این شرکت میتوان به پروژه های Matic و Rarible و AR و MINA اشاره کرد.
- Warner Music Group : کمپانی معروف موسیقی برادران وارنر هم جز سرمایه گذاران Flow هستند که هدف خود از این سرمایه گذاری را در ارتقا NFT های موسیقی با همکاری Flow اعلام کرده اند.
- venrock capital : یک شرکت سرمایه گذاری کانادایی که در حوزه تکنولوژی سرمایه گذاری های موفقی همچون پروژه Rarible و Unity که در زمینه بیوتکنولوژی فعال است ، را دارد .

زمینه های سرمایه گذاری روی پروژه
راه های سرمایه گذاری عبارتند از :
1- خرید کوین Flow
کاربران میتوانند با خرید این کوین روی این پروژه سرمایه گذاری کنند ، کاربرد های این کوین عبارتند از :
- پرداخت هزینه تراکنش ها
- توسعه دهندگان هزینه ذخیره داده های خود در شبکه و استفاده از این داده ها را با کوین Flow باید پرداخت کنند.
- کوین حاکمیتی یا Governance است و برای مشارکت در جامعه کاربران باید این توکن را استیک بکنند.
2- استیک کردن کوین Flow
کاربران میتوانند با استیک کردن Flow علاوه بر سود سالانه ، در جامعه این پروژه مشارکت کنند و حق رای داشته باشند.
سود استیکینگ این کوین به طور متوسط سالانه بین 8 الی 10 درصد است .

3- سرمایه گذاری روی پروژه های اکوسیستم Flow
همچنین کاربران میتواند بر روی پروژه های اکوسیستم Flow سرمایه گذاری کنند ، برخی از این پروژه ها :
- Cryptokitties : یکی از محبوب ترین مجموعه های NFT است که جز 5 کالکشن برتر از نظر میزان فروش NFT است.
- NBA TOP SHOT : مجموعه از لحظات ماندگار لیگ NBA که به صورت NFT جمع آورش شده است و کاربران میتوانند با یکدیگر با این کارت های NFT مسابقه دهند. این مجموعه نیز جز 5 کالکشن برتر از نظر حجم معاملات و میزان فروش NFT است.(حجم معاملات این بازار بیشتر از 1 میلیارد دلار است).
- UFC : یک مجموعه بازی کارتی است که لحظات ماندگار لیگ UFC را به صورت NFT جمع آوری کرده است و کاربران میتوانند با این کارت های NFT با یکدیگر رقابت کنند.
- nWay : یکی از شرکت های زیر مجموعهDapperLab است که به تازگی کمیته ملی المپیک با این شرکت برای ایجاد یک بازی کریپتویی مبتنی بر بازی های المپیکی به توافق رسیده است و قرار است لحظات ماندگار و مدال های المپیک به صورت NFT در داخل این بازی باشند و این بازی و NFT های داخل بازی بر روی شبکه Flow خواهند بود.
نگاهی به اکوسیستم Flow

پروژه Flow در زمینه Marketplace NFT با مجموعه های زیادی همچون OpenSeaو Rarible همکاری دارد.
در زمینه Defi، با همکاری DapperLabs، کیف پول Dapper Wallet را راه اندازی کرده اند که NFT و توکن های موجود در شبکه Flow را پشتیبانی میکند.
در زمینه بازی و مجموعه های NFT با مجموعه های بسیاری از لیگ های ورزشی و استودیو های ساخت بازی همکاری دارد.

زمان مناسب سرمایه گذاری
این روز ها که بازار ارزهای دیجیتال ، روزهای خوبی را تجربه نمیکند و ریزش های سنگین بازار بسیاری از سرمایه گذاران را ترسانده است ، صنعت NFT هم افت های چشمگیری را تجربه کرده است و بسیاری از مجموعه های NFT افت قیمت شدیدی را تجربه کرده اند و حجم معاملات آنها کاهش پیدا کرده است.
سال 2020 هم زمان با پیدایش بیماری کرونا و شروع سیاست های انبساطی دولت ها و ترس سرمایه گذاران از تورم حاصل از این سیاست ها ، بازار ارزهای دیجیتال مورد استقبال همگان قرار گرفت و حوزه های مختلف صنعت بلاکچین شروع به رشد کردند.
حوزه NFT هم رشد های چشمگیری داشت و این باعث شد افراد زیادی هوس خرید NFT را کنند مخصوصا که صنعت NFT ، صنعت پیشگام حوزه Web3و Metaverse بود.
نمودار زیر سرچ NFT در گوگل را نشان میدهد که پس ار یک دوران اوج ، الان با کاهش شدیدی روبه رو است .
اما موضوع NFTبسیار فراتر از آن است که با یک ریزش بازار از بین برود ، قطار تکنولوژی در حرکت است و چه بخواهیم و چه نخواهیم به زودی وارد جهان مجازی خواهیم شد و دوبارهNFT و Web3 و Metaverseصنعت های پیشگام خواهند بود.

بلاکچین Flow هم برای دارایی های دیجیتال (Digital asset) ساخته شده است و میتوان گفت تمرکز اصلی خود را روی حوزه NFT گذاشته است و با توجه به تیم خوب پشت این پروژه و اقدامات آنها آینده درخشانی برای این پروژه متصور شد و زمانیکه بازار دوباره به روز های سبز خود برگردد میتوان انتظار درخشش این پروژه را داشت.

توکنومیک پروژه
■ کوین Flow ، کوین اصلی بلاکچین Flow است .
■ این کوین در اکتبر2020 در سایت CoinFund به روش هلندی حراج شد و سرمایه گذاران به قیمت 10 سنت توانستند این کوسن را خریداری کنند و Flowتوانست 19.5 میلیون دلار از این مرحله فروش سرمایه جذب کند.
■ این کوین ، محدودیت در عرضه (MaxSupply) ندارد و اصطلاحا تورمی (Inflationary) است و هر سال به تعداد کوین های آن اضافه میشود.
مطابق جدول زیر، این کوین دارای TotalSupplyاولیه 1.250.000.000 است ولی هر ساله با دادن پاداش استیکینگ و سود مشارکت اعتبار سنج ها ، تعداد آن افزایش پیدا خواهد کرد.(تورم سالانه حدودا 3 درصد )

■ کاربرد های این کوین :
- پرداخت هزینه تراکنش ها
- توسعه دهندگان هزینه ذخیره داده های خود در شبکه و استفاده از این داده ها را با کوین Flow باید پرداخت کنند.
- کوین حاکمیتی یا Governance است و برای مشارکت در جامعه کاربران باید این توکن را استیک بکنند.
■ توزیع پذیری این کوین به این صورت است که :
- 20 درصد برای Dapper Labs
- 18 درصد برای تیم توسعه دهنده
- 11.1 درصد برای سرمایه گذاران بزرگ + 8.9 درصد برای سرمایه گذاران کوچک
- 13 درصد برای Community sales
- 29 درصد برای Ecosystem Developmentکه به صورت مستقیم وارد چرخه عرضه نخواهد شد.

■ برنامه آزادسازی این کوین به این صورت است که :
- 20 درصد اختصاص یافته برای DapperLabs طی 5 سال و به تدریج آزادسازی خواهد شد.
- 20 درصد اختصاص یافته به سرمایه گذاران طی یکسال به تدریج آزادسازی خواهد شدو
- 18 درصد اختصاص یافته به تیم توسعه دهنده طی 3 سال به تدریج آزادسازی خواهد شد.
** هرساله 3.75 درصد نیز به تعداد کوین ها اضافه خواهد شد تا پاداش استیک کنندگان و
مشارکت اعتبارسنج ها داده شود.
** در سال اول 20 درصد توکن مربوط به سرمایه گذاران و 10 درصد توکن های تیم
وDapper و 3.75 درصد به عنوان سود استیک کندگان و اعتبارسنج ها آزاد سازی شده است.

بررسی شبکه های اجتماعی پروژه
■ اکانت لینکدین : 21 کارمند ثبت شده در لینکدین دارد + 6 Kدنبال کننده دارد
■ اکانت دیسکورد : 35 Kدنبال کننده و 4 Kدنبال کننده فعال دارد ( Engagement = 11%)
■ اکانت توییتر : 165 Kدنبال کننده دارد ولی تعاملات ضعیفی دارد و به طور متوسط هر پست 500 بازدید دارد و در آگوست 2019 اکانت ساخته شده است.
■ اکانت تلگرام : جامعه تلگرامی بزرگی دارد و چندین کانال برای کشورهای مختلف دارد ولی اکانت رسمی 17 Kدنبال کننده دارد و تعامل نسبتا خوبی دارد و هر پست حدود 4 Kبازدید دارد (Engagement = 23%)
■ وبسایت : دامین سایت ، سال 2006 خریداری شده است و در انتهای سال 2022 به پایان خواهد رسید و وضعیت سایت به لحاظ آماری و ترافیک بازدید در شرایط خوبی قرار دارد و نمره 93 از 100 را دریافت میکند.
■ به طورکلی وضعیت این پروژه در شبکه های اجتماعی نسبتا خوب است و از نظر میزان فعالیت اجتماعی نمره 49.1 از سایت Galaxy Score دریافت کرده است و در رتبه بندی AltRank در رتبه 255 قرار دارد.

نقشه راه پروژه
■ Flow هیچ نقشه راهی به صورت رسمی منتشر نکرده است ولی میتوان با استناد به مصاحبه های اخیر رهام قره گوزلو (مدیرعامل پروژه) نقشه راه این پروژه را پیش بینی کرد.
■ برنامه های آینده این پروژه :
- راه اندازی اپلیکیشن موبایلNBA Top Shot
- قرار داد با شرکت های مد و فشن
- راه اندازی یک کیف پول برای مرورگرها
- راه اندازی بازار هایNFT در سایر رشته ها مانند Laliga
- راه اندازیDAO یا سازمان خودگردان غیرمتمرکز
- افزایش مقیاس پذیری پروژه و افزایش قدرت پردازشی تراکنش به 10000 تراکنش در ثانیه
- افزایش ارتباطات با شرکت های مایکروسافت و آلفابت و متا و اپل و آمازون
- افزایش تعامل و همکاری با سایر پروژه های حوزه بلاکچین

معایب پروژه Flow
درباره ویژگی های پروژه Flow توضیح دادم اما این پروژه نیز مانند هر پروژه دیگری داره ایراداتی است که در ادامه به دو نمونه از آن اشاره میکنم .
- یکی از مشکلات مهمی که این پروژه دارد این است که با دیگر پروژه های صنعت بلاکچین و حتی NFT تعامل و ارتباط ضعیفی دارد و این مشکل خود را در نبود کیف پول برای Flow بروز میدهد.
- همانطور که در بخش معماری Flow توضیح دادم ، معماری چند گره Flow تضمین کننده امنیت وغیرمتمرکز بودن شبکه است اما طبق بررسی های انجام شده تنها 7 گره اجرایی در شبکه فعال هستند که همه آنها توسط مدیرعامل و شرکای آن اداره میشوند و این باعث انحصار بلاکچین Flow توسط Dapper Labs میشود ، بنابراین بلاکچینFlow فعلا متمرکز است.
البته تیمDapper Labs در تلاش است تا شبکه را غیرمتمرکز سازد و میتوان امیدوار بود با افزایش تعاملات افراد معمولی و ادغام این پروژه با پروژه های بلاکچینی دیگر بتوانند شبکه را غیرمتمرکز سازند.
- استیک کردن این کوین به شدت برای کاربران معمولی سخت و دشوار است و طبق صحبت های قره گوزلو فعلا هیچ تسهیل گری برای این موضوع وجود ندارد ( استفاده از تسهیل گر ها ، امنیت را کاهش میدهد که باعث به خطر افتادن دارایی های کاربران میشود )

جمع بندی
پروژه Flow دارای یک تیم خوب و با دانش فنی بالا و سوابق اجرایی درخشان است که سعی دارد ضعف های بلاکچین های دیگر در زمینه NFT را بهبود بخشد و یک گام جلوتر از بلاکچین های رقیب باشد.
با توجه به مکانیزم خلاقانه بکار رفته در بلاکچین فلو و توسعه روز افزون این بلاکچین میتوان به آینده این پروژه خوش بین بود.
در آخر ، این مطالب جنبه آموزشی دارد و هیچ گونه توصیه مالی محسوب نمیشود.