مشارکت در ساخت و ساز ساختمان نوعی قرارداد پیمانکاری است که در حوزه ساخت‌وساز ساختمان منعقد می‌شود. این قرارداد در مورد کلیه پروژه‌های تجاری، مسکونی و غیره قابل‌اجرا است. نحوه مشارکت در ساخت و ساز ساختمان به این صورت است که مالک یک قطعه زمین یا ساختمان قصد احداث واحدهایی مسکونی یا تجاری را دارد، منتها برای پیاده‌سازی ایده‌اش پول و سرمایه کافی را در اختیار ندارد. در چنین شرایطی قرارداد مشارکت ساخت‌وساز به یاری مالک می‌آید. بر اساس این قرارداد مالک زمین در اجرای پروژه ساخت‌وساز خود از خدمات، امکانات و سرمایه پیمانکار بهره‌مند خواهد شد اما درازای آن، بخش یا درصدی از پروژه به‌طرف سازنده تعلق خواهد گرفت. به‌این‌ترتیب تقسیم هزینه میان مالک و سازنده صورت می‌گیرد.
مشاوره رایگان برای کسب اطلاعات دقیق:
021-66081963 - 09126771709
مشارکت در ساخت درواقع به معنای سرمایه‌گذاری شخص یا اشخاصی به‌عنوان مالکین ملک و همچنین تعهد انجام عملیات ساختمانی و تأمین هزینه ساخت و ساز ساختمان از سوی سازنده یا سازندگان است. با کمی دقت در تعریف ارائه‌شده کاملاً واضح است که ریسک مالکین نسبت به سازندگان به مراتب بسیار بیشتر است. اما سؤالی که شاید برای شما هم پیش بیاید این است که؛ مراحل مشارکت در ساخت و ساز ساختمان به چه صورت است؟ آیا انجام آن منفعتی دارد یا نه؟ برای پاسخ به این سوال‌ها در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا گام‌به‌گام با مراحل امضا، اجرا و پایان مراحل مشارکت در ساخت و ساز ساختمان به‌طور خلاصه آشنا شوید.
برای آشنایی با موارد مهم در زمینه مشارکت در ساخت و ساز ساختمان می توانید روی کلمه لینک شده کلیک کنید.
یکی از قراردادهای مدنی که بین اشخاص حقیقی یا حقوقی منعقد می‌شود و احتیاج به رعایت بسیاری از مسائل حقوقی دارد، قرارداد مشارکت در ساخت و ساز ساختمان می‌باشد که در تعریف آن به زبان ساده آمده است که قراردادی فی‌مابین مالک زمین و سازنده در راستای احداث ساختمانی جدید منعقد می‌گردد و به موجب آن هر طرف آورده و سهمی از مشارکت دارد.
بندهای قراردادی مهم در قرارداد مشارکت در ساخت و ساز ساختمان که باید به آن توجه کرد عبارت‌اند از:
یکی از بندهایی که باید به‌صورت کلمه به کلمه و در اصطلاح واو به واو تدقیق شود تا در آینده به اختلافی برخورد نشود، بند شرایط فنی و اجرایی می‌باشد.
به‌طور مثال نوع کاشی، شیرآلات، کولر، سرامیک، اسکلت‌بندی و سایر متریال لازم برای ساخت یک ساختمان در آن درج شود؛ زیرا در پرونده‌‌‌های ملکی بسیار دیده‌شده است که طرفین قرارداد به دلیل اختلاف در نوع بتنی که برای ساخت ساختمان به‌کاررفته است به مشکل برخورده‌اند.
ماده 10 قانون مدنی
قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده‌اند درصورتی‌که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است.
ماده 183 قانون مدنی
عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و موردقبول آن‌ها باشد.
ماده 190 قانون مدنی
برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است:
قصد طرفین و رضای آن‌ها
هلیت طرفین
موضوع معین که مورد معامله باشد
مشروعیت جهت معامله
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، مشارکت در ساخت و ساز ساختمان چند سالی است به دلیل افزایش نجومی قیمت‌ها، با استقبال خوبی از سمت صاحبان ملک‌های قدیمی و کلنگی روبه‌رو شده است. این قراردادها اگر به صورت درست و با رعایت حقوق طرفین پیش برود، سود رضایت‌بخشی به همراه خواهد داشت.
شراکت در ساخت‌وساز مزایای بسیاری دارد که می‌‌توان از بین آن‌ها، به این موارد اشاره کرد:
بهتر شدن مقاومت ساختمان نوساز نسبت به بنای قدیمی
رعایت اصول نوین و مدون مهندسی برای ساخت بنا
ایجاد فضای مسکونی به تعداد بیشتر
زیبایی ساختمان با توجه به سلیقه و استانداردهای روز
استفاده از مصالح، روش‌ها و ماشین‌آلات مدرن برای ساخت بنا
اما بی‌شک شاید مهم‌ترین مزیت چنین قراردادی را بتوان سودی دانست که در کوتاه‌مدت عاید طرفین توافق می‌شود. به همین دلیل، لازم است موارد حقوقی و عرفی را دربارۀ محاسبه سهم مالک و سازنده بشناسیم و با خیال راحت‌تر وارد فرآیند شراکت ساخت‌وساز بشویم.
برای تعیین میزان سهم هرکدام از طرفین قرارداد اصول رایجی وجود دارد که در ادامه می‌خواهیم با آن‌ها آشنا شویم. البته نوسانات بازار مسکن و تزلزل قیمت‌ها، باعث می‌شود خیلی از افراد هنگام عقد قرارداد مشارکت در ساخت و ساز ساختمان با ابهام و تردید مواجه شوند؛ اما، در حالت عادی مبنای قیمت را بر وضعیت روز قرار می‌دهند.
به‌طور مثال در شهر تهران، فرمول محاسبۀ مشارکت در ساخت و ساز ساختمان در هر منطقه بر مبنای «قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز در آن منطقه» قرار دارد.
با توجه به این اصل، اگر میانگین قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز در منطقه‌ای که قرار است مشارکت در ساخت و ساز ساختمان آن‌جا انجام شود تا چهار میلیون و پانصد هزار تومان باشد، معمولاً تقسیم سود ساخت و ساز ساختمان به‌صورت برابر (۵۰-۵۰) انجام می‌شود. در غیر این صورت و اگر متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز در آن منطقه بین ۴.۵ میلیون تا ۵.۵ میلیون تومان باشد، میزان سود تغییر کرده و سهم مالک زمین ۵۵ درصد و سهم سازنده ۴۵ درصد محاسبه می‌شود.
البته با توجه به نوسانات قیمت حاضر بازار مسکن، امروزه ما در مناطق مختلف، شاهد میانگین قیمت‌های زیر ۵ میلیون تومان برای هر متر مربع نیستیم. در این حالت به‌غیراز تعیین فرمول مشارکت به صورت ۶۰-۴۰ درصدی، مبلغی نیز تحت عنوان «بلاعوض» محاسبه می‌شود. این مبلغ در ابتدای فرآیند مشارکت از طرف سازنده به مالک پرداخت می‌شود که وی بتواند در طول زمان ساخت و آماده‌سازی بنای جدید، در منزل دیگری ساکن شود.
مبلغ «بلاعوض» معمولاً به صورت توافقی تعیین می‌شود و قانون خاصی دربارۀ آن وجود ندارد. اما عرفی که برای آن وجود دارد به این شرح است:
تعیین مبلغ یک میلیون تومان به ازای هر مترمربع مساحت خانۀ کلنگی در منطقه‌ای که قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز آن بیش از شش میلیون و پانصد هزار تومان است.
در باقی مناطق که قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز کمتر از این مبلغ است، وجه «بلاعوض» متغیر بوده و با توافق طرفین تعیین می‌شود.
باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر میزان وجه بلاعوض منفی شود، باید قدرالسهم مالک کمتر شود.
نکات مهمی که در زمینه مشارکت در ساخت و ساز ساختمان باید بدانید به شرح زیر است:
