تعریف
تولید کنندگان سود پرک ایران : سود سوز آور ، کاستیک سودا, سود پرک یا هیدروکسید سدیم بعنوان یک کالای پر مصرف که تقریبا در هر صنعتی کارایی داشته و بعنوان جزو لاینفک تولید محسوب میشود آنقدر جذابیت داشته که اگر در گوگل به دنبال عبارت “تولید کننده کاستیک سودا” بگردید صدها وبسایت رنگارنگ خواهید یافت که همگی خود را “تولید کننده کاستیک سودا” مینامند. حتی برخی خود را بزرگترین تولید کننده مینامند! این مقاله فارغ از ادعای هر شخص یا وبسایت و صرفاً بنا بر واقعیات موجود در صنعت تولید کاستیک سودا نوشته شده است.
بد نیست ابتدا نگرش خود را نسبت به مقوله تولید اصلاح کنیم!
تولید کاستیک سودا پرک از نمک یا تولید سود پرک از سود مایع؟ تفاوت این دو از زمین تا آسمان است!
معمولاً در این فرآیند از محلول آبی سدیم کلرید (آب نمک) به عنوان خوراک و ماده اولیه استفاده می شود. کلر (کلر گاز)، سود مایع و هیدروژن به‌عنوان محصولات نهایی این فرایند به دست می آیند.
همزمان با توسعه اقتصادی و موج حرکت به سوی خودکفایی اقتصادی در ایران در یک محدوده زمانی (اواخر دهه شصت و اوایل دهه هفتاد) سه واحد شروع به احداث کارخانه کلرآلکالی نمودند. کارخانه نیروکلر همانطور که از نامش پیداست وابسـته به وزارت نیرو بود (که بعدها تبدیل به سهامی عام شده و سهام عمده آن را شرکت شستا خریداری نمود) , شرکت کلر پارس در تبریز با منشا مشـابه شرکت نیروکلر در سال ۱۳۶۶ جهت تامـین کلر شرکت های آب و فاضلاب توسط وزارت نیرو در شهرستان تبریز تاسيس شد. تنها شرکت تولیدی شیمیایی کلران بود که با سرمایه گذاری بخش خصوصی در این حوزه شروع به فعالیت نموده و هم اکنون بزرگترین واحد تواید کننده سود پرک در ایران است.
پیش از احداث این سه کارخانه تامین محصولات کلرآلکالی منحصر به پتروشیمی ها و بخش دولتی شامل پتروشیمی شیراز , اروند ، کارون و بندر امام تنها واحدهای کلرآلکالی کشور بود.
تولید کاستیک سودا از نمک + آب + برق یعنی تولید کننده از پایه، به عبارت بهتر: تولیدکننده مستقل. چرا مستقل؟ چون سود سوزآور مایع مصرفی خود را تولید میکند.
مزایا:
برای تولید وابسـته به پتروشیمی نیستند. واحد های پرک ساز سود مایع مصرفی خود را عمدتاً از پتروشیمی اروند تامین میکنند. لذا در صورتیکه پتروشیمی اروند وارد دوره اورهال سالانه شود (که معمولا یک تا چند ماه به طول می انجامد) تولید این واحدها متوقف شده یا برای تامین سود مایع مورد نیاز خود به شرکتهای تولید کننده دیگر مانند کلران یا کلر پارس و نیروکلر متوسل می شوند.
قیمت گذاری سود پرک تولید شـده غالباً بر مبنای مولفه های داخلی انجام میشود و گاهی بنا بر به اقتضای شرایط سایر محصولات, ممکن است محصول کاستیک سودای خود را پایین تر از نرخ پایه به فروش برسانند.
غالباً واحدهای بزرگی هستند که سبد کالایی متنوعی دارند و این تنوع به مشتریان این امتیاز را میدهد که انواع مختلف محصولات را از یک تولید کننده تامین نموده و مبادلات مالی در گروه سبد کالایی انعطاف داشته باشند.
با توجه به حجم سرمایه گذاری و تنوع محصول معمولا مجهز به آزمایشگاههای مجهزتری هستند که اعتبار بیشتری به نتایج کنترل کیفیت میبخشد.
شرکت نیروکلر (سهامی عام) در اصفهان و با سرمایه گذاری اولیه وزارت نیرو و بانک صنعت و معدن تأسیس و بهره برداری از این طرح از فروردین سال 1376 شروع گردید. برند محصول همان نام شرکت میباشد که در کشور عربی بخصوص در عراق به نام “نیرو” شهرت دارد. نیروکلر نیز فعالیت خوبی در سطح بین المللی داشته و محصولات آن در بازارهای منطقه و شمال آفریقا فروش خوبی داشته است.
شرکت کلر پارس (سهامی عام) در تبریز. این کارخانه جزو یکی از سه کارخانه نخست مستقل از وزارت نفت و پتروشیمی هاست که در سال 1377 و دو سال پس از شرکت کلران به بهره برداری رسید. نزدیکی به کشورهای ترکیه, عراق و کشورهای منطقه CIS مزیت رقابتی خوبی برای این شرکت جهت حضور موثر در بازار کشورهای همسایه ایجاد نموده است. قرابت زبانی کمک شایانی در ارتباط موثر با کشورهای آذربایجان و ترکیه نموده و باعث ارتباط مستقیم و آسان تجار ترک زبان برای مذاکرات گردیده است.
شرکت پتروشیمی پارس کیمیا کلر PCC در شهرستان شوشتر در سال 1399 به بهره برداری رسید. پس از احداث سد گتوند و مشکلات ناشی از نفوذ نمک به آبهای زراعی انگیزه کافی برای سرمایه گذاران و مسئولان جهت احداث یک واحد بزرگ مصرف کننده نمک در منطقه گتوند به وجود آمد و این کارخانه عظیم راه اندازی شـد. نزدیکی به مرزهای آبی و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و پایانه های مرزی عراق مزیت رقابتی بی نظیری برای این شرکت فراهم نموده است تا حضور فعالی در بازارهای کشورهای عربی داشته باشد.
شرکت کیمیا کلر کبودان در سال 1393 در شهرک صنعتی شماره سه ارومیه افتتاح شد. این شرکت از مجموعه شرکتهای فسفات کبودان میباشد. این شرکت با استفاده از ماشین آلات به روز تولیدات خود را در داخل و خارج از کشور عرضه میکند.
شرکت صدرا الکترو مهبد واقع در شهرک صنعتی محمود آباد قم
شرکت صدرا الکترو مهبد (S.E.M.) در سال ۱۳۸۷ در زمینی به مساحت ۳۰۰۰۰ متر مربع در شهرک صنعتی محمودآباد قم با هدف تولید کلر مایع، هیدروکسید سدیم (مایع و پرک)، اسید هیدروکلریک و هیپوکلریت سدیم تاسیس شد..
محصولات این شرکت با روش الکترولیز غشایی تولید می شود و هم اکنون با حفظ مصرف داخلی محصولات خود را به برخی کشورها صادر می کند.
شرکت کیمیابن از واحدهای قدیمی کلرآلکالی میباشد. که در مقایسه با کارخانجات فوق در مقیاس کوچکتر و تکنولوژی مشابه واقع در شهرک صنعتی لیا قزوین میباشد
معایب:
راه اندازی پر هزینه ای دارند
پروسه تولید کلرآلکالی پیچیـده است (عکس فوق) لذا تمرکز بر امر بازاریابی دشوارتر است. بنابر این شرکت ها یا افراد واسطه متعددی فعالیت دارند.
بر بسـته بندی و برند خود اصرار دارند و معمولا در مقابل الزامات خاص و درخواست های مشتری انعطاف ندارند.
اینگونه واحدهای صنعتی با خرید سود سوز آورمایع از پتروشیمی ها (معمولا پتروشیمی اروند) یا سایر واحدهای کلرآلکالی. پس از تغلیظ سـود سـوز آور مایع آن را به شکل پرک یا فلیک (پولک) در آورده و بسـته بندی مینمایند. در واقغ بخش پایانی ماشین آلات واحد کلرآلکالی در تولید سود پرک را دارند. (فرایند تغلیظ , خشک کردن “فلیکر” و بسـته بندی)
مزایای واحدهای پرک سازی سنتی:
راه اندازی کم هزینه و سریعی دارند
پروسه کوتاه و آسانی دارند (نمودار زیر) لذا از لحاظ فنی درگیری های بزرگ ندارند
بدلیل آسانی فرایند تمرکز بیشتری بر بازاریابی دارند
کوچک بودن اندازه سازمانی باعث میشود برقراری ارتباط فرد – فرد و پیگیری سفارشات ساده و سریع باشد.
این واحدها معمولاً انعطاف پذیری بیشتری نسبت به تغییر سفارشات یا الزامات خاص دارند مثل بسـته بندی در کیسـه های مد نظر مشتری یا علامت گذاری و کد گذاری روی بسـته بندی
معایب واحدهای پرک سازی سنتی:وابستگی به تامین خوراک از طریق پتروشیمی لذا به هر دلیلی اگر پتروشیمی سود سوز آور مایع را تامین نکند به ناچار تولید متوقف میشود.
یکی از فاکتورهای اصلی محاسبه قیمت تمام شده قیمت سود سوز آور مایع دریافتی از پتروشیمی میباشد.
به دلیل سادگی راه اندازی و کم هزینه بودن ماشین آلات، راه اندازی واحدهای غیرمجاز و خارج از نظارت کیفی دستگاههای ناظر ممکن خواهد بود. دور از ذهن نیست که برای سود آوری بیشتر، امکان تقلب در محصول نهایی هم وجود خواهد داشت.
