گروه هشت کشور اسلامی در حال توسعه با نام اختصاری گروه D8، در 15 ژوئن 1997 (25 خرداد 1376) به پیشنهاد نجم الدین اربکان (رهبر حزب اسلام‌گرای رفاه و نخست وزیر وقت ترکیه) با هدف تقویت همکاری‌های اقتصادی کشورهای عضو تشکیل شد. ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، مالزی، مصر و نیجریه اعضای این گروه هستند.
کشورهای عضو این سازمان در بخش های مختلف اقتصادی از جمله صنعت، بانکداری، بیمه، علوم و تکنولوژی، انرژی، کشاورزی، گردشگری، بهداشت و سلامت، شیلات، غذاهای حلال، حمل و نقل هوایی و شرکت های کوچک و متوسط زمینه همکاری دارند.
دپارتمان امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد، با همکاری سازمان همکاری اقتصادی D-8 که شامل بنگلادش، مصر، اندونزی، ایران، مالزی، نیجریه، پاکستان و ترکیه است، یک کارگاه تحت عنوان " اتخاذ رویکردهای جدید دولت الکترونیک برای اجرای SDG(اهداف توسعه پایدار) " را برگزار کرد.
این کارگاه به منظور ظرفیت سازی مسئولان مرتبط با چالش‌های موجود در اجرای برنامه‌های سیاستی تحول دیجیتال طراحی، و با هدف ارتقای ظرفیت مقامات دولتی در مهارت‌های دولت دیجیتال، تقویت همکاری بین سازمانهای دولتی و ترویج تولید دسترسی بومی ICT برای مقامات دولتی و بخش آموزشی برگزار شده است.
گزارش جمهوری اسلامی ایران
الف. مبانی تحول دولت دیجیتال دولت الکترونیک ج.ا.ا. بر اساس چارچوب حقوقی، معماری و داده بنا شده است. معماری دولت الکترونیک جمهوری اسلامی ایران بر چهار رکن چارچوب و روش‌شناسی، مدل‌های مرجع بخشی، استقرار و ارتقاء و مدل‌های مرجع ملی استوار می باشد. چارچوب داده آن بیانگر آن است که توسعه دولت الکترونیکی کشور بر اساس ساختارهای بنیادی، پایگاه های داده یا سیستم احراز هویت نهادهای اطلاعاتی، خوشه های های متعددی از خدمات و پورتال های ارتباطی شهروندان ایجاد شده است.
نسلهای دولت الکترونیک ج.ا.ا. عبارتند از:
نسل اول و دوم: الکترونیکی شدن روش‌های ارائه خدمات و فرآیندهای درخواست، تعامل در تبادل الکترونیکی استعلام‌ها، و فرآیند شناسایی ممیزی و تأیید اعتبار افراد در دولت در سیستم‌های الکترونیکی
نسل دولت هوشمند: این نسل حاکمیت مبتنی بر داده را برقرار می کند و تعامل پذیری همه دستگاه های اجرایی ملی را به حداکثر می رساند، یعنی از طریق هوش مصنوعی، داده و داده کاوی. بدون مداخله فیزیکی یا الکترونیکی؛ و جامع، یکپارچه، با کیفیت بالا، آسان، ارزان و در هر مکان و هر زمان در دسترس باشد. پروژه های اجرا شده در حال حاضر شامل E-Procurement، NIX/GSB، MGOV، EBox، E-Health، E-Signature و غیره می باشد.
ب. سلامت الکترونیک جمهوری اسلامی ایران اخیراً سناریوی ارائه خدمات سلامت الکترونیک را اجرا کرده است. شروع این امر با عدم تمدید دفترچه های کاغذی بود، سپس با جایگزینی نسخه نویسی الکترونیکی، نسخه پیچی الکترونیکی و حذف یا کاهش استفاده از دفترچه ها و در نهایت ایجاد چرخه تکمیل اطلاعات پرونده های الکترونیک سلامت و حذف فایل های کاغذی و کاهش مراجعات حضوری ادامه پیدا کرد. مسیرهای تحویل خدمات سلامت الکترونیکی به منظور ارائه خدمات سلامت آنلاین (مانند پزشکی از راه دور، بیمه آنلاین و غیره)، کاهش مراجعات عمومی و کاهش استفاده از اسناد کاغذی و ریل گذاری بخش اصلی سلامت (سوابق الکترونیکی سلامت، نسخه آنلاین، رسیدگی به اسناد الکترونیکی) می باشد.
ج. ارزیابی وضعیت و خدمات دولت الکترونیک ج.ا.ا. در پنج سال اخیر، دولت الکترونیک افزایش چشمگیری در تعداد خدمات ارائه شده، سازمان های خدمات دهنده و مشتری داشته است.
علاوه بر این، تراکنش های سالانه NIX(مرکز تبادل اطلاعات ملی) به سرعت افزایش یافته است - که نشان دهنده به اشتراک گذاری اطلاعات بیشتر و تراکنش های متمرکز بین سازمان های دولتی است. شکل 1 مدل و ارکانی را نشان می دهد که کشور در ارزیابی دولت الکترونیکی خود از آن استفاده کرده است. در نهایت، طی هشت دوره ارزیابی سالانه، پوشش تعداد سازمان‌ها، خدمات و خدمات فرعی افزایش چشمگیری داشته است.
د. چالش ها
ج.ا.ا. چالش های مختلفی را در توسعه دولت الکترونیکی خود شناسایی کرده است که به شرح زیر می باشد: (1) مقاومت در برابر فناوری. (2) فقدان یک سیاست واحد. (3) فقدان فرماندهی و مدیریت منحصر به فرد. (4) ضعف در هماهنگی و هم افزایی؛ (5) تضاد منافع و درآمد. (6) مشکلات در ساختار کلان نظام اجرایی کشور و ضعف یکپارچگی. (7) چالش پاسخگویی نهادهای دولتی؛ (8) اقدامات شخص محور. (9) تحریم ها؛ (10) تعدد متولیان و ابهام در نقش سازمانهای دولتی. (11) تعارض قوانین; (12) تعدد، توازی و تداخل قواعد. (13) وجود نقاط ضعف در تعریف یکپارچه دولت الکترونیک.
[1] New Approaches to E-Government for SDG Implementation, Capacity Building Workshop, UN_The Department of Economic and social affairs, 15 – 16 March 2022
