چیستی رسانه های اجتماعی (تئوری ها، ویژگی ها، عملکرد)

مقدمه

گروهی از برنامه های کاربردی مبتنی بر اينترنت هستند که با اتکا به بنیان های تکنولوژيک وب، امکان ايجاد و تبادل محتوای تولیدشده به وسیله کاربران را میدهند و به این طریق ارتباط میان افراد را تسهیل میکند

به اين ترتیب هر کاربر اينترنتی به راحتی و در مدت زمان چند دقیقه می تواند وبلاگ شخصی ايجاد کند و يا در انواع ديگر سايت ها عضو شود و محتواهايی که تولید کرده اعم از متن، عکس، صدا و ويدئو را به راحتی منتشر کند

کریس شیپلی اولین نفری است که از اين اصطلاح استفاده نموده است؛ او معتقد است، رسانه های اجتماعی هدايت کننده رويدادهای آتی برای گفت وگو و ارتباطات هستند
در سال های اخیر در فضای مجازی مفاهیم تولید و توزيع دچار تغییراتی شده اند که متفاوت با مدل رسانه های سنتی است

طبقه بندی انواع گوناگون ارتباط:

•غیر احساس برانگیز يا احساس برانگیز •غیر اجتماعی يا اجتماعی •شخصی و غیر شخصی •گرم يا سرد

ارتباط عمودی و افقی

از اين منظر مهمترين تغییری را که در فرآيند پیدايش رسانه های اجتماعی ايجاد شده، تبديل ارتباطات عمودی به افقی است
يعنی به جای ارتباطات يک سويه، متمرکز و از بالا، ارتباطات تعاملی، گفت و گويی و افقی از پايین جايگزين شده است
اين فضا با ايجاد مدل های جديد تولید، توزيع و دريافت به ظهور عرصه نوينی در سیاستگذاری و برنامه ريزی رسانه ای انجامیده که حاکی از مواجهه با فضای جديدی مرکب از فرصت ها و تهديدها میباشد
بنابراين درک وشناخت ويژگی ها و کارکردهای اين رسانه های نو پديد، امری ضروری تلقی میشود

دو گروه تئوری‌ در زمینه تحقیقات رسانه

•غنی بودن رسانه

•امکان حضور اجتماعی

•امکان فرایندهای اجتماعی (خوداظهاری یا خود ابرازی)

•غنای رسانه ای

غنی بودن رسانه ها از سوی برخی از محققان به عنوان توانايی يک رسانه برای انتقال اطلاعات مطرح شد. آنها اظهار داشتند که مردم غنی ترين رسانه ارتباطی را برای استفاده ترجیح میدهند، تا موثرترين روش های فهم يکديگر را مهیا سازند. هر چه ارتباط پیچیده تر باشد، رسانه بايد قوی تر باشد (کريسپین ترلو و ديگران)

•تمرکز شخصی آن •توانایی آن برای حمایت از استفاده ی زبان طبیعی و مکالمه •توانایی آن برای ارسال بازخورد فوری •پهنای باند يا توانايی انتقال محتواهای مختلف

حضور اجتماعی

مفهوميا نظريه حضور اجتماعی برای اولین بار توسط شورت ويلیام وکريستی در سال 1976 مطرح شد.

آنها بر اين عقیده بودند که اشکال متفاوت ارتباط شامل سطوح متفاوتی از حضور اجتماعی است.

بنابراين حضور اجتماعی به سطوح تماس میان فردی و احساس صمیمیتی که در ارتباط تجربه میشود، باز میگردد

خود اظهاری

خود ابرازی يا خود اظهاری، مهارتی است که در مراحل اولیه برقراری ارتباط مطرح میشود و يکی از ملزومات ارتباط مؤثر است

يعنی تا زمانی که ما احساسات و يا افکار خود را آشکار نسازيم نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که ديگران با ما همراهی و همکاری کنند.

اورنگ گافمن از محققان مشهور جهان ارتباطات دريافت، که ما قسمت اعظم زندگی بیدار خود را صرف کاری میکنیم که "مديريت اثرگذاری" نامیده میشويد

رسانه اجتماعی مطلوب امکان اثر گذاشتن بر ديگران و برای آنکه بر احساس آنها در مورد خودمان تاثیر بگذاريم را به ما میدهد.

ویژگی های رسانه های اجتماعی

برای ارائه تعريفی از ويژگی های رسانه اجتماعی کاپالن و هنلین سعی میکنند عمده ترين مفاهیم مشابه آن را شرح داده و نکات تمايز آنها را برجسته کنند. دو مفهومی که تا حدودی در ارتباط با مفهوم رسانه های اجتماعی اند، مفاهیم وب و محتوای عمومی شده کاربری هستند.

•بايد خارج از روزمرگی خلق شده باشد •بايد حجم خاصی از تلاش های ايجادکننده را نشان دهد. •بايد روی وبسايت مورد دسترس عموم يا روی سايت شبکه های اجتماعی قابل دسترس گروه منتخب منتشر شود.

عملکردهای رسانه اجتماعی

•به اشتراک گذاری •روابط •گروه ها •شهرت و اعتبار •حضور •گفتگو •هویت

گفتگو

اين چارچوب نشان میدهد تا چه میزان کاربران در محیط رسانه های اجتماعی با يکديگر ارتباط برقرار میکنند.

بسیاری ازسايت های رسانه های اجتماعی به گونه ای طراحی شده اند که در درجه اول گفتگو میان افراد و گروه ها را تسهیل و فراهم کنند. اين گفتگو ها به اشکال مختلف و با دلايل گوناگون شکل میگیرند.

مردمی که با تويیتر، وبلاگ ها و غیره کار میکنند هدفشان اين است تا همفکران جديد و دوستی های واقعیخود را پیدا کنند، فرصت هايی برای اعتماد به نفس خود ايجاد کنند و يا پیشتاز ايده ها و مباحث جديد باشند.

با اين وجود برخی نیز از رسانه های اجتماعی به عنوان راهی برای شنیده شدن پیام خود و تأثیر مثبت بر عوامل انسانی ، مشکلات محیطی، موضوعات اقتصادی و يا بحث های سیاسی استفاده می کنند (بیروت، نقل از آنجل و کیتزمان)

درمیان گذاری (به اشتراک گذاری)

لانه درمیانگذاری نشان دهنده مقدار محتوايی است که کاربران آن را مبادله کرده، توزيع نموده و يا دريافت میکنند

اصطلاح "اجتماعی" بودن بیان می کند که درمیان گذاری و مشارکت در بین کاربران امری حیاتی، و به مثابه سرمايه اجتماعی به شمار می رود

در بسیاری از موارد، درمیان گذاری پیرامون موضوع هايی است که روابط بین افراد را واسطه و به وجود می آورد

روابط

لانه روابط نشان می دهد که تا چه حد کاربران می توانند با ساير کاربران مرتبط شوند.

منظور از "ارتباط " اين است که دو يا چند کاربر به نحوی معاشرت کنند که منجر به گفتگو، اهداف اجتماعی مشترک، ملاقاتو يا به سادگی فقط يکديگر را به عنوان يک دوست و يا هوادار در لیست خود قرار دهند.

حضور

چارچوب "حضور" نشان دهنده اين است که تا چه حد کاربران می توانند بدانند ايا کاربران ديگر قابل دسترس می باشد يا نه. اين مساله شامل دانستن جايی در جهان مجازی و يا در دنیای واقعی است که ديگران در آن حضور دارند، واينکه آيا آنها در دسترس هستند.

در دنیای مجازی، اين امر از طريق خطوط وضعیت، مانند "در دسترس" يا "پنهان شده" قابل انجام است

شهرت و اعتبار

شهرت و اعتبار يعنی حوزه ای که کاربران می توانند مواضع ديگران از جمله خودشان را در حال و هوای رسانه های اجتماعی شناسايی کنند. اعتبار می تواند معانی متفاوتی در پلتفرم های های رسانه های اجتماعی داشته باشد.

در اغلب موارد ، شهرت و اعتبار از جنس اعتماد است

ابزاری که به طور خودکار اطلاعات تولید شده توسط کاربر را جمع آوری میکند تا درستی و ارزش آنها مشخص شود. به عنوان مثال لینکداین، اعتبار فرد را بر مبنای تايید ديگران است قرار می دهد

گروه ها

بلوک کارکردی گروه ها حوزه ای را نشان میدهد که کاربران می توانند اقدام به تشکیل جوامع اصلی و جوامع فرعی کنند.

هر چه بیشتر يک شبکه "اجتماعی"می شود، گروه دوستان، طرفداران و تماس ها نیز بزرگتر می شوند.

و این هدف اصلی تاسیس رسانه های اجتماعی است

منبع:

رسانه های اجتماعی؛ چیستی، کارکردها و چالش ها
سید وحید عقیلی و مصطفی قاسم زاده عراقی

§مجله مطالعات توسعهاجتماعی ایران، سال هشتم/شماره اول/ زمستان 1394

§Journal of Iranian Social Development Studies 2015 (Winter), Vol. 8, No.1