قوانین عکاسی بین جوامع متفاوت است و حتی در مواردی ممکن است که هیچ محدودیت رسمی برای عکاسان وجود نداشته باشد ، ولی در بسیاری از جوامع ممکن است با عکس گرفتن از افراد یا مکان ها مخالفت شود. ضمن اینکه واکنش های عموم نیز ممکن است از شکایت گرفته تا خشونت برای مقابله با عکاسی نیز متغیر باشد. در اکثر جوامع، حقوق مالکیت معنوی عکس ها در حوزه های مختلف توسط قوانین حاکم بر حق چاپ و حقوق اخلاقی محافظت می شود که البته در ایران هنوز خلا های زیادی در مورد قانون حق چاپ و کپی در همه ی زمینه های هنری به خصوص عکاسی وجود دارد. در برخی موارد مانند : حریم خصوصی یا قوانین دیگر ، عکاسی ممکن است توسط قوانین مدنی یا کیفری محدود شود و انتشار عکس ها با مشکل مواجه شود. به طور کلی می توان عکاسی را به نفع اخلاق عمومی دچار محدودیت و چالش کرد. در بعضی کشورها مثل آمریکا و استرالیا از هر چیزی که بعنوان مکان عمومی شناخته میشود می توان بدون اجازه عکس برداری کرد اما اگر کسی بتواند از منطقه ی عکاسی شما بعنوان ملک شخصی یاد کند ، انتشار عکس بدون اجازه ی مالک امکان پذیر نیست ولی در بریتانیا هیچ قانونی مبنی بر ممنوعیت عکاسی از اموال خصوصی در مکان های عمومی وجود ندارد. البته این کار نباید منجر به ضبط اموال عکاس شود و مالک فقط می تواند از عکاس بخواهد که آنجا را ترک کند. در صورتی که از شخصی بدون رضایت فیلم گرفته شود ، آن شخص می تواند کار را به دعوای مدنی برساند و از قوانین حریم خصوصی برای شکایت از عکاس اقدام کند. ولی باز هم در کل عموماً نمی توان یک عکاس را مجبور به نمایش یا حذف تصاویر کرد مگر آنکه عکاسی نقض قانون و یا اشتراک گذاری اطلاعات محرمانه باشد. اگر به دنبال عکس برای اهداف تجاری هستید ، ممکن است مجبور شوید از هر کسی که در فیلم یا عکس نقش داشته است مجوز بگیرید. برای عکاسی یا فیلمبرداری از بعضی مکانهای عمومی و خاص مانند پارکها و موزه های ملی شاید لازم باشد که مبلغی را پرداخت کرده و مجوز عکاسی بگیرید. یکی دیگر از قوانین عکاسی که در بعضی کشورها وجو دارد ، مربوط به پلیس میشود که در این قانون عکاسان اجازه ندارند از عملیات های پلیس حتی در خیابان ها تصویربرداری کنند و این کار قطعا جرم محسوب میشود. حتی معتقدند که حضور عکاسان در بین نیروهای پلیس می تواند منجر به تشدید عملیات تروریستی شود.
اما در بین تمام این قوانین همچنان حق چاپ و کپی تنها قانونی است که برای عکاسان پررنگ و با اهمیت است . در جایی گفته می شود که قانون حق انتشار حتی تا 70 سال پس از مرگ صاحب اثر نیز انجام میشود. حتی اسکن عکسهای قدیمی خانواده ، حتی پس از فوت صاحب اثر ، بدون اجازه ، در یک فایل دیجیتالی برای استفاده شخصی ، نقض حق چاپ است. البته به این نکته اشاره کنیم که برخی از عکسها ممکن است دارای حق چاپ نباشند. مانند عکس هایی مربوط به طرح ها و ثبت اختراع که از اجرای حق چاپ به دلایل منافع عمومی خارج می شوند. به عنوان مثال ، نمودارهای ثبت اختراع در مالکیت عمومی هستند و بنابراین مشمول حق چاپ نیستند. نقض حق چاپ که در عکس وجود دارد می تواند از طریق کپی عکس انجام شود. زیرا صاحب اثر، حق انحصاری کپی آن را دارد. حال آنکه در مواقعی از نظر قانون خود عکاس نیز اجازه ی نشر و کپی عکس های خود را ندارد به این صورت که مثلا عکاسی که برای مجالس عروسی استخدام شده است باید عکس ها و سفارشات شما را نزد خود محفوظ نگه دارد و اجازه نشر آن را ندهد یعنی به طور کلی عکسی که برای اهداف خصوصی و داخلی سفارش داده شده است ، شامل قانون حریم شخصی شده و عکاس حق هیچ گونه استفاده ای بدون اطلاع کارفرما را ندارد.
ضمن اینکه کلا قوانین پیچیده ای برای اجرای هر گونه هنری از جمله عکاسی وجود دارد ، اما همیشه با خلاقیت و استعداد می توانیم بر محدودیت ها غلبه کنیم و به ذهن خود پر و بال بدهیم ، آنجاست که منجر به خلق تصویری شگفت انگیز و زیبا می شویم.
در آخر پیشنهاد میکنم کتاب "حقوق عکاسان" نوشته ی رامین کاکاوند را برای آشنایی بیشتر با قوانین عکاسی حاکم بر کشورمان را مطالعه بفرمایید .
