سایه‌های تند و تیز برای خیلی از سوژه‌ها، نه تنها جذاب نیستند، بلکه اصلا پردرسر هستند و مراحل ویرایش عکس را بیشتر و طولانی تر می‌کنند. به همین دلیل هم خیلی از عکاسان از یکی از بهترین شکل دهنده‌های نور یعنی چترها استفاده می کنند. در این مقاله درباره استفاده از چتر عکاسی و تاثیر آنها در عکاسی صحبت می‌کنیم.
چتر عکاسی یکی از ابزار‌های شکل دهنده نور است. یعنی یک ابزار جانبی که می‌تواند در مسیر نور فلاش یا نور پیوسته یا حتی نور خورشید قرار بگیرند و شکل و کیفیت نور را تغییر دهند.
تا چند سال پیش که اغلب عکاسی‌ها، آتلیه داشتند و با فلاش عکاسی کار می‌کردند، به این وسیله چتر اتلیه عکاسی هم می‌گفتند. اما امروزه، کاربرد چتر در عکاسی، از عکاسی جواهرات و پرتره گرفته تا عکاسی از کالا ها و محصولات فروشگاهی را در بر می‌گیرد. حتی خیلی از کسانی که برای فروشگاه‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی عکاسی می‌کنند، حتی برای عکاسی حرفه ای با گوشی هم از چتر عکاسی استفاده می‌کنند.
نکته مهم: امروزه دیگر این وسیله را چتر فلاش عکاسی نمی‌نامند و بهتر است به آن “چتر نور عکاسی” بگوییم. چون استفاده از چتر در عکاسی برای هر دو نوع نور فلاش و ثابت به یک اندازه کاربردی دارد.
چترهای عکاسی یک کاربرد بسیار مهم دارند. آنها می‌توانند کیفیت نور تیز و شدید را ملایم کرده و سایه‌های حاصل از نور را بسیار نرمتر و محو تر کنند. این قابلیت برای سوژه های مختلفی مانند عکاسی پرتره، عکاسی از سوژه‌های دارای انعکاس زیاد مانند جواهرات و همچنین برای عکاسی از محصولات مختلف که لازم است تا تمامی جنبه‌های سطوح آن ها به خوبی دیده شوند کاربرد دارند.
در تمامی انواع چتر عکاسی، نور با بازتاب یا گذشتن از سطحی بزرگ‌تر، پراکنده‌تر شده و سایه‌های ملایم‌تری را ایجاد می‌کند. از آنجا که قیمت چتر عکاسی معمولا بسیار مناسب‌تر از دیگر شکل‌دهنده‌های نور خصوصا سافت باکس ها است، معمولا وسیله بهتری برای شروع کار مبتدیان محسوب می‌شود.
به عنوان مثال اغلب کیت‌های فلاش عکاسی، علاوه بر خود فلاش‌ها، دارای یک یا چند چتر عکاسی هم هستند. چون هم قیمت مناسب‌تری دارد و هم کاربرد آنها بسیار ساده است.
اما مهم‌ترین دلیل استفاده عکاسان حرفه‌ای از چترها، قابلیت حمل و نقل راحت آنهاست. چترها بسیار پرتابل هستند و می‌توان خیلی سریع آنها را باز و بسته کرد. به همین خاطر هم خیلی از عکاسان از جمله خود من، معمولا سه چهار نوع چتر عکاسی مختلف با اندازه‌های متفاوت را در کیف لوازم عکاسی‌ام دارم و بنا به پروژه‌هایی که دارم، هر دفعه چند تا از انها را همراه می‌برم.
یکی از محبوب ترین انواع چتر عکاسی ، چتر های دیفیوزری هستند. به عنوان مثال چتر دیفیوزری 110 سانتی‌متری گودوکس، یکی از پرفروش‌ترین انواع این چتر ها است. چون هم اندازه بزرگی دارد و هم کیفیت ساخت ان به قدری بالاست که معمولا چند سال به راحتی می‌توانید از آن استفاده کنید.
دیفیوزری، از عبارت diffiuser به معنی نرم کننده نور گرفته شده است. عبارت 101 سانتی‌متر در نام این چتر نشان می‌دهد که قطر آن در حالت باز شده، به 101 سانتی‌متر می‌رسد و این یعنی اینکه می‌تواند از منبع نور که احتمالا یک فلاش یا نور ثابت است، بیشتر فاصله بگیرد.
معمولا میله چترها، در داخل گیره ای که در زیر فلاش یا بالای پایه نور قرار دارد فرو می‌رود و همانجا محکم می‌شود. به این ترتیب، این چتر در مسیر نور و “رو به سمت سوژه” قرار می‌گیرد.
پارچه سطح این چترها نیمه شفاف است و جنس آنها به گونه‌ای است که مانند شیشه مات، نور را ملایم کرده و از خودش عبور می‌دهد. به این ترتیب نور ملایم‌تر می‌شود و سایه کمتری ایجاد می‌کند.
برخی از عکاسان به اشتباه به این چتر ها، چتر سفید می‌گویند (به دلیل سطح سفید رنگ پارچه روی آن). در حالی که تعریف چتر سفید چیز دیگریست که در ادامه توضیح خواهیم داد.
چترهای Reflective یا انعکاسی، کاربرد کاملا متفاوتی از چترهای دیفیوزری دارند. این چترها به جای پراکنده کردن شعاع‌های نور، آنها را جهت می‌دهند. دقیقا شبیه به همان کاری را می‌کنند که دیش‌های گیرنده امواج مخابراتی، برای متمرکز کردن امواج دریافت شده از آسمان کار می‌کنند. این روند برای چترهای انعکاسی دقیقا برعکس است.
یعنی برخلاف دیش‌های مخابراتی که امواج موازی را دریافت کرده و در یک نقطه متمرکز می‌کنند، چتر های انعکاسی، نور را از یک منبع متمرکز می‌گیرند و به صورت امواج موازی، به سمت روبرو هدایت می‌کنند.
به همین دلیل هم نور حاصل از امواج چتر رفلکتور عکاسی ، برخلاف چتر سفید، کاملا سایه دار است. فقط سایه آن محو تر از فلاش مستقیم است و ضمنا برق کمتری هم روی سوژه ایجاد می‌کند.
از انجا که چترهای انعکاسی، به نور جهت می‌دهند، می‌توان آنها را به عنوان سافت باکس‌هایی با سطح دایره ای هم در نظر گرفت. چون از پراکنده شدن نور به اطراف هم جلوگیری می‌کند و نور را دقیقا به سمت سوژه هدایت می‌کنند.
قیمت چتر عکاسی انعکاسی هم چندان زیاد نیست و انواع مختلفی از آنها را در بازار می‌بینید. به عنوان مثال چتر انعکاسی فوتیکس 80cmیکی از پرفروش‌ترین چترهای دیجی آرکی است. چون هم قیمت مناسبی دارد و هم بسیار سبک و جمع و جور است و از اسم آن هم مشخص است که وقتی باز می‌شود، فقط 80 سانتی‌متر قطر دارد.
نکته مهم این است که این چتر ها، برخلاف چترهای دیفیوزری، باید برخلاف جهت سوژه قرار بگیرند و نور فلاش یا پیوسته، با تابش به داخل نقره ای آنها، به صورت بازتابش، به سمت سوژه برمی‌گردند.
داخل نقره‌ای این چتر ها، معمولا نور تند‌تری به انواع سفید آنها دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.
گفتیم که این چترها معمولا با چتر دیفیوزری اشتباه گرفته می‌شوند. در واقع چترهای سفید، در اغلب موارد اصلا سفید نیستند. بلکه کاملا سیاه هستند! البته سطح بیرونی یا جایی که شما می‌بینید سیاه است و داخل آنها به جای نقره‌ای، با رنگ سفید پوشیده شده است.
روش کاربرد این چترها هم دقیقا مانند چتر عکاسی نقره‌ای است و فقط نور یکدست‌تر و ملایم‌تری را ایجاد می‌کند.
چتر پارابولیک هم یک نوعی از چتر های انعکاسی محسوب می‌شود. با این تفاوت که معمولا عمق خیلی بیشتری نسبت به چترهای انعکاسی دارد و البته یک فرق مهم دیگر هم دارند، ساختار بازوهای آنها پیچیده‌تر و قیمت آن هم بسیار گران تر است.
چتر پارابولیک و چتر انعکاسی دو نوع ابزار نورپردازی در عکاسی هستند و از نظر ساختار و عملکرد تفاوت‌هایی دارند. تفاوت ظاهری چترهای پارابولیک با بازتابی، مانند فرق بین یک بشقاب و یک کاسه است. طبیعتا اگر قرار باشد، نور به داخل یک کاسه بخورد، نحوه هدایت نور توسط بشقاب بسیار پراکنده‌تر از هدایت نور از یک کاسه است.
– شکل ساختاری: شکل این چترها پارابولیک است، به این معنا که شعاع های نور را به صورت مستقیم به یک نقطه مرکزی هدایت می‌کنند.
– نوردهی: نور آنها به صورت متمرکز شده به سمت سوژه هدایت می‌شود.
– استفاده معمول از چتر پارابولیک: برای ایجاد نور نرم و کنترل شده بر روی سوژه در عکاسی استفاده می‌شود.
– شکل ساختاری: این چترها دارای سطح بازتابی با عمق کمتری هستند که نور را به سوی سوژه بازتاب می‌دهند.
– نوردهی: نور به صورت پخش شده و نرم تر به سوژه می‌رسد.
– استفاده معمول: برای ایجاد نور نرمتر و یکنواخت بر روی سوژه استفاده می‌شود. معمولاً این نوع چترها در عکاسی پرتره مورد استفاده قرار می‌گیرند تا علاوه بر ایجاد سایه و بُعد روی چهره، نور ملایمی را هم ایجاد کنید و نیاز به رتوش کمتری داشته باشد.
به طور کلی، چتر پارابولیک برای نوردهی متمرکز و کنترل شده استفاده می‌شود، در حالی که چتر انعکاسی به منظور ایجاد نور نرم و یکنواخت بر روی سوژه مورد استفاده قرار می‌گیرد. انتخاب بین این دو نوع چتر بستگی به نیازهای خاص عکاسی و جلب نور دارد.
چترهای پارابولیک هم مانند چتر انعکاسی، هم با سطح نقره‌ای و هم با سطح سفید در دسترس هستند. اما از آنجا که نور بسیار متمرکزی را بازتاب می‌دهند، برای جلوگیری از برق زدگی روی سوژه، نوع سطح سفید آن مانند چتر گودکس Godox UB-165W Parabolic Reflector (White, 65″) Umbrella معمول‌تر و پرفروش‌تر است.
اگر نمی‌دانید کدامیک از چترها برایتان استفاده بیشتری دارد یا ممکن است در شرایط مختلف عکاسی کنید، می‌توانید از چترهای قابل تبدیل استفاده کنید.
به عنوان مثال، چترهای عبوری یا دیفیوزری، می‌توانند با یک سطح جداشدنی براق که روی آن قرار می‌گیرد، به یک چتر بازتابی سفید تبدیل شود. یا برخی از چترهای انعکاسی هستند که یک لایه پارچه عبوری از داخل روی آنها قرار می‌گیرد و می‌تواند نور بازتابی و جهت‌دار ملایمی را روی سوژه ایجاد کنند.
راستش را بخواهید، برخلاف چتر انعکاسی و دیفیوزری که نور انها تفاوت فاحشی با هم دارد، باقی انواع چترها، تفاوت چندان زیادی ندارند و اغلب عکاسان نمی‌توانند با نگاه کردن به یک عکس، نوع چتر استفاده شده را حدس بزنند!
بنابراین به جای اینکه فکر کنید کدامیک از انها برایتان مناسب‌تر است، پیشنهاد می‌کنم یکی از آنها را تهیه و خودتان شروع به تجربه نوردهی با آنها کنید.
نصب چتر عکاسی بسیار راحت است. همه فلاش‌های استودیویی و پایه‌های نگهدارنده نور، دارای گیره نصب چتر عکاسی هستند و کافیست میله چتر را در داخل آن قرار داده و محکم کنید.
مهم‌ترین نکته، نحوه جهت بازتاب نور است.
همانطور که گفته شد، استفاده از چتر عکاسی دیفیوزری رو به سوژه و نصب چتر عکاسی بازتابی، مخالف جهت سوژه است.
اولین نکته برای خرید چتر عکاسی، اندازه آنها است. یعنی دقیقا اندازه قطر چتر در زمانی که باز می‌شود.
نکته مهم: به عنوان یک قانون کلی: هر چقدر اندازه چتر بزرگ‌تر باشد، نور ملایم‌تری را به سمت سوژه هدایت می‌کند.
این موضوع کاملا فارغ از نوع چتر عکاسی است و فرقی هم ندارد که پارابولیک باشد یا دیفیوزری یا نقره‌ای. هر چقدر بزرگ‌تر باشد، نور ملایم‌تر می‌شود.
توجه داشته باشید که اگر از وسایل کوچک عکاسی می‌کنید، لازم نیست که چتر بزرگی داشته باشید. به عنوان مثال من برای عکاسی از محصولات فروشگاهی مانند زیورآلات یا محصولات آرایشی بهداشتی، از چتری با قطر 80 بزرگ‌تر استفاده نمی‌کنم، در حالی که برای عکاسی از عروس و داماد، به دنبال چتر‌هایی با اندازه 110 سانتی‌متر و بزرگ‌تر هستم.
نکته مهم: اگر می‌خواهید در فضای باز عکاسی کنید، حتما علاوه بر چتر، یک کیسه شن عکاسی هم تهیه کنید. چترها در فضای باز، دقیقا مانند بادبان کشتی عمل می‌کنند و به راحتی سه پایه نور و چتر را واژگون می‌کنند.
تا امروز این تنها دلیلی بوده که باعث می‌شود تا هر چند ماه یکبار، یک چتر جدید بخرم! چترها معمولا بسیار زودتر از اینکه بر اثر استهلاک باز و بسته شدن آسیب ببینند، بر اثر ضربه خراب می‌شوند!
برای خرید و دریافت قیمت چتر عکاسی می‌توانید به وب‌سایت دیجی آرکی، بخش چترهای عکاسی سر بزنید. قیمت چتر عکاسی بیشتر از هر چیزی تحت تاثیر به برند سازنده آن است. برند‌های مشهور مانند گودکس، محصولات نورپردازی خوبی تولید می‌کنند که با توجه به کیفی آنها، قیمت بسیار مناسبی دارند. توجه داشته باشید که اگر هنگام خرید چتر عکاسی به خود فلاش عکاسی نیاز ندارید، قیمت فلاش چتر عکاسی را به جای قیمت خود چتر عکاسی به اشتباه سرچ نکنید. چون همانطور که گفتیم، گاهی اوقات همراه با کیت‌های فلاش هم عرضه می‌شوند.
ساخت چتر عکاسی
نکته آخر اینکه، در اینترنت ویدئو‌های زیادی با عنوان “ساخت چتر عکاسی” وجود دارند که بیشتر از اینکه کاربرد داشته باشند، باعث دریافت بازدید برای سازنده آنها می‌شوند! با توجه به قیمت این چترها و فراوانی آنها در بازار، بهتر است زمانی را که می‌خواهید صرف ساخت چتر عکاسی بکنید، برای یادگیری استفاده از چتر عکاسی بکنید و مهارت خودتان را افزایش دهید.
