چه خوشتان بیاید و چه خوشتان نیاید، ویدیوی باکیفیت به بخش مهمی از کاربرد‌ها و امکانات دوربین های جدید DSLR، بدون آینه و کامپکت تبدیل شده است. بخشی از دلیل این اتفاق افزایش استفاده از محتوای ویدیویی است که به لطف اینترنت سریعتر، صفحه نمایش های باکیفیت موبایل و به نظر من، تکامل طبیعی رسانه های بصری به وجود آمده است. بنابراین کاملا طبیعی است که با این تقاضای بیشتر برای محتوای ویدیویی عالی، بسیاری از عکاسانی که به صورت اختصاصی روی عکس تمرکز داشتند، حالا کم کم به سمت ویدیو هم روی می آورند. این سری مطالب فیلمبرداری برای عکاسان دیجیتال که از وب‌سایت BandH بازنویسی و بومی‌سازی شده است، برای هدایت عکاسان از دنیای گیج کننده فیلمسازی دیجیتال منتشر شده است.
معمولاً در این بخش، راهنماها به شما می گویند همه چیزهایی را که می دانید فراموش کنید. خوشبختانه، اصول فیلمبرداری و عکاسی اساساً یکسان هستند، بنابراین تمام زمانی که برای یادگیری فاصله کانونی، دیافراگم، ایزو، سرعت شاتر و نورپردازی صرف کرده اید در اینجا هم به کارتان خواهد آمد؛ فقط باید به روش متفاوتی از آنها استفاده کنید.
به عنوان یک عکاس، باید چند “قانون” فیلمسازی را بدانید. بهرحال همانطور که عکاسی قواعد خاص خود را دارد، فیلمسازی نیز مجموعه ای از قوانین دارد که می تواند به شما در ساخت ویدیوهای باکیفیت و پر بیننده کمک کند. یکی از اولین قوانین فیلمبرداری برای عکاسان دیجیتال که باید بدانید، قانون شاتر 180 درجه است. این قانون به دلیل نحوه عملکرد فیلم سینمایی و شاتر دوربین به وجود آمد. بدون اینکه خیلی وارد جزئیات فنی شویم، شاتر هر فریم را به مدت تقریباً نیمی از زمانی که طول می کشد تا فریم را از دوربین عبور دهد، در معرض نوردهی قرار می دهد.
می‌دانیم که دوربین عکاسی شما می‌تواند با سرعت های مختلف فیلمبرداری کند. مثلا می‌تواند فارغ از رزولوشنی که ضبط می‌کند، با سرعت‌های 24، 25 و یا 30 فریم بر ثانیه فیلم بگیرد. شاتر 180 درجه به این معنی است که وقتی مثلا با سرعت 24 فریم در ثانیه فیلمبرداری می کنید، نوردهی 1/48 ثانیه است، با سرعت 60 فریم در ثانیه، نوردهی 1/120 ثانیه است و به همین ترتیب، هر سرعتی که با ان فیلم می‌گیرید، باید شاتر را دوبرابر ان انتخاب کنید.
این انتخاب و تنظیمات شاتر “ظاهری خاص” را به فیلم‌های ویدئویی می‌دهد که با مقدار مشخصی از محو شدن در سوژه‌های متحرک، تصویری از حرکتی روان و طبیعی را به به ما ارائه می دهد. یعنی مقدار محوشدگی سوژه‌ها آنقدری هست که چشم ما آن را کاملا طبیعی می‌بیند و درک می‌کند.
بنابراین، به طور کلی، بهتر است از سرعت شاتر دو برابر نرخ فریم خود استفاده کنید، یا تا حد امکان به آن نزدیک شوید. البته خیلی وقت‌ها نمی‌توانید چنین سرعتی را استفاده کنید. مثلا وقتی که در نور زیاد فیلمبرداری می‌کنید و می خواهید دیافراگم دوربین را تا حد ممکن باز کنید تا پشت سوژه مانند عکس های پرتره، محو شود، آنوقت مجبورید که سرعت شاتر را خیلی بالا ببرید.
خوشبختانه این مشکل را می‌توانید خیلی راحت، با یک فیلتر چگالی خنثی یا ND برطرف کنید. فیلتر ND مانند یک عینک آفتابی است که بدون تاثیر بر رنگ تصویر، می‌تواند نور تصویر را خنثی کند.
ما قبلا درباره اینکه فیلتر ND چیست و چگونه عناصر متحرک را با آن حذف کنیم توضیح دادیم.
ممکن است به معنی نیاز به یک فیلتر چگالی خنثی برای کاهش نور باشد. البته، اگر تصویر شارپ‌تر یا جلوه حرکتی سریع و انفجاری می خواهید، می توانید این قانون را زیر پا بگذارید. نمونه مشهور این مورد، صحنه فرود سربازان در ساحل در فیلم “نجات سرباز رایان” است که در آن سرعت شاتر بالاتر، احساس جنون و هیجان بیشتری را برای تماشاگران ایجاد می کند. این از مهمترین نکات فیلمبرداری برای عکاسان دیجیتال است.
حواستان باشد که این قانون 180 درجه در فیلمبرداری را با آن یکی قانون 180 درجه اشتباه نگیرید! یک قانون 180 درجه دیگر نیز وجود دارد، هرچند این قانون برخلاف تنظیمات دوربین شما به محل جاگیری شخصیت‌های داخل فیلم و قاب بندی تصویر اعمال می شود و ربطی به تنظیمات دوربین‌تان ندارد.
هنگامی که دو شخصیت با هم صحبت می کنند، که در اکثر فیلم ها اتفاق می افتد، هرگز نباید خط دید آنها را رد کنید. انجام این کار برای مخاطب آزاردهنده است و خوب، هر چیزی که حواس بیننده را پرت کند، او را از داستانی که سعی دارید روایت کنید، دور می کند.
راستی یک قانون دیگری هم در فیلمسازی وجود دارد که آن هم به “درجه” مربوط می‌شود که قانون 30 درجه نام دارد. قانون 30 درجه به طور خلاصه اینطور است که اگر بین دو زاویه مختلف کات می‌دهید، مطمئن شوید که هر کدام از این صحنه‌ها، حداقل 30 درجه از هم فاصله دارند. در غیر این صورت، یک کات ناگهانی ایجاد می‌کنید که می‌تواند برای برخی از بینندگان آزاردهنده باشد. اگرچه این بیشتر یک قانون تدوین فیلم است تا فیلمبرداری، اما مهم است که هنگام شروع فیلمبرداری آن را بدانید تا مطمئن شوید پوشش مناسبی از صحنه دارید.
اما فعلا به اندازه کافی درباره “قواعد و قوانین” صحبت کردیم، بیایید به سراغ یک سری از تفاوت‌ها و تنظیمات دیگر فیلمسازی با دوربین‌های دیجیتال برویم.
این روز‌ها یکی از مهمترین بحث‌های دنیای دوربین‌ها، رزولوشن است. در حال حاضر دوربین‌های بدون آینه و DSLR دو گزینه اصلی یعنی Full HD و 4K را ارائه می‌دهند. البته گزینه‌های دیگری هم وجود دارد، اما تمرکز ما روی این دو مورد است که بیشتر استفاده می‌شوند. (رزولوشن‌های کمتر از این‌ها دیگر برای فیلمبرداری استفاده نمی‌شوند)
Full HD: رزولوشن معادل 1920 در 1080 پیکسل با نسبت تصویر 16:9 که احتمالا برای اکثر شما آشناست، زیرا تلویزیون‌ها و مانیتورهای امروزی معمولا همین رزولوشن را دارند.
4K: موضوع 4K کمی گیج‌کننده‌تر است. چون برای 4K دو استاندارد با نام‌های UHD و DCI داریم که هر دو را 4K می‌نامند:
رزولوشن UHD: با رزولوشن 3840 در 2160 و نسبت تصویر 16:9 که یک جورهایی تکامل طبیعی Full HD است.
رزولوشن DCI 4K: استاندارد سینمایی 4K با رزولوشن 4096 در 2160 است که نسبت تصویر آن کمی عریض‌تر از UHD است.
یک رزولوشن DCI 2K هم داریم که ابعاد 2048 در 1080 پیکسل است و بیشتر برای دوربین‌های سینمایی کاربرد دارد و در دنیای فیلمبرداری بدون آینه و DSLR ها چندان جا نیفتاد.
معمولا انتخاب شما بالاترین رزولوشن یعنی بهترین کیفیت خواهد بود، اما برای استفاده از رزولوشن 4K کمی محتاط باشید. بسیاری از کامپیوترها هنوز با آن مشکل دارند و توانایی اجرا و ادیت ان را ندارند و همچنین فیلم‌های 4K فضای زیادی را برای آرشیو کردن هم اشغال می‌کنند.
اگر تازه‌کار هستید، فعلا به سراغ فول اچ‌دی بروید، چون بسیاری از نمایشگرها (که احتمالا مانیتور کامپیوتر و لپ‌تاپ شما هم جزو آنها هستند) حتی نمی‌توانند 4K را با کیفیت واقعی پخش کنند.
با این حال دلایل مهمی هم برای استفاده از 4K داریم. به عنوان مثال می‌دانیم که در آینده نه چندان دور، این رزولوشن، به عنوان رزولوشن اصلی فیلمسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و حتی اگر نتوانید 4K را کامل ببینید، آماده بودن آن برای آینده بسیار مهم است. جدای از این موضوع امکان کراپ تصویر و تغییر قاب فیلم در مرحله تدوین هم بسیار مهم است. چون کراپ کردن تصویر 4K برای استفاده در خروجی Full HD بدون افت کیفیت خواهد بود و در حال حاضر، این شاید مهمترین دلیل استفاده فیلمبرداران از رزولوشن 4K باشد.
برخی از دوربین‌های DSLR یا بدون آینه، دو نوع ضبط با رزولوشن Full HD یا 4K را دارند که تفاوت آنها نه در رزولوشن، بلکه در نوع فشرده‌سازی فریم‌ها است که ما آن را کدک می‌نامیم. جدا از اینکه نوع کدک‌ها چه نام دارند، باید بدانیم عملکرد آنها چیست. ما دو نوع فشرده‌زای مهم داریم: داخل فریم و بین فریم.
داخلی یا intra-Frame: مثل ALL-I در دوربین‌های کانن، هر فریم را به‌طور جداگانه فشرده می‌کند که به کیفیت بالاتر اما حجم بیشتر فایل منجر می‌شود.
بین فریم یا اینتر فریم: روش رایج‌تری که معمولا در دوربین‌های سونی می‌بینیم ویدیو را به صورت گروهی از تصاویر (GOP) فشرده می‌کند و به جای بازنویسی کل فریم، تفاوت‌های هر فریم را ذخیره می‌کند. این روش حجم ویدیو را کم می‌کند، اما ممکن است در صحنه‌های شلوغ یا سوژه‌های متحرک با مشکل مواجه شود.
البته امروزه اغلب دوربین‌های پیشرفته، امکان ضبط فیلم با فرمت خام را هم دارند که اصولا فشرده‌سازی نمی‌شوند تا بعدا بتوانید تنظبمات رنگ و نور بهتری را روی آنها اعمال کنید (تقریبا مانند همان کاری که با عکس‌های فرمت RAW دوربین‌تان انجام می‌دهید).
در نهایت، بهتر است بررسی‌های دوربین‌ها را روی وب‌سایت‌های معتبر مانند دیجی آرکی مطالعه کنید تا مطمئن شوید بهترین تنظیمات را مشخص کرده و گزینه مناسب فیلمبرداری خودتان را انتخاب کنید.
یکی از نکاتی که عکاسان معمولا هیچوقت نگرانش نبودند، صدا بوده است. اما در فیلمبرداری، صدا تقریباً به اندازه خود تصویر اهمیت دارد.
برای داشتن بهترین کیفیت صدا، به این نکات توجه کنید:
به صدای محیط و هر گونه نویزی که ممکنه آزاردهنده باشد دقت کنید. این همان بخشی است که نیازمند توجه بسیار زیادی است و ما در بخش های بعدی این مقاله با دقت بیشتری به آن می‌پردازیم.
اگر با بازیگر یا یک سوژه انسانی کار می‌کنید، مطمئن شوید واضح و بلند صحبت می‌کند.
برای اطمینان از کیفیت صدا، بهتر است از میکروفون مخصوص روی دوربین و هدفون‌های مخصوص استفاده کنید. همانطور که بدون نمایشگر فیلمبرداری نمی‌کنید، بدون هدفون هم نباید صدا ضبط کنید. شاید به همین دلیل هم باشد که وجود درگاه میکروفون روی دوربین‌های فیلمبرداری سینمایی مانند دوربین سینمایی سونی Sony FX3 Full-Frame Cinema Cameraیا دوربین‌های بدون آینه مانند دوربین بدون آینه سونی Sony Alpha a7S III Mirrorless که مخصوص فیلمبرداری هستند، اینقدر مهم است. به این هم خواهیم پرداخت.
این فقط نکات اولیه فیلمبرداری با دوربین عکاسی دیجیتال است. در آینده، مقاله‌ای جداگانه به طور کامل به ضبط صدای باکیفیت برای فیلم‌های شما اختصاص خواهیم داد. با دیجی آرکی همراه باشید.
