فیلترهای پلاریزه جزو ابزارهای ضروری عکاسی منظره به حساب می‌آیند. خیلی از عکاسان منظره، وجود یک فیلتر پلاریزه را به اندازه سه پایه عکاسی ضروری می دانند و یک عکاس بدون این فیلتر را تازه‌کار و مبتدی حساب می‌کنند. اما یک حقیقتی وجود دارد که لازم است بدانید: گاهی اوقات استفاده از فیلتر پلاریزه (در عکاسی منظره) اصلاً ایده خوبی نیست و اتفاقا کاملا اشتباه است!
بله، درست شنیدید! قبلا در معرفی فیلترهای عکاسی، به طور مفصل در مورد اهمیت این ابزار ساده و قدرتمند عکاسی توضیح دادیم. با این حال، امروز می‌خواهیم کمی با گفته‌های خودمان تناقض داشته باشیم. چرا که در حالی که فیلتر پلاریزه مدور یا گرد که (CPL) هم نامیده می‌شود، می‌تواند در اکثر شرایط عکاسی فضای باز، تصاویر شما را به شدت بهبود بخشد، اما مواقعی نیز وجود دارد که کنار گذاشتن این قطعه شیشه‌ای از روی لنز، در واقع می‌تواند نتایج بهتری به شما ارائه می‌دهد.
در ادامه، به تمام مواردی که به نظرم بهتر است از فیلتر پلاریزه استفاده نشود اشاره می‌کنم و با استفاده از عکس‌های نمونه، درک بهتری از چگونگی تاثیر منفی این فیلتر روی تصاویرتان در آن شرایط خاص می‌رسیم.
بنابراین اگر آماده‌اید تا بدانید چه زمانی استفاده از فیلتر پلاریزه به ضرر شماست و باید آن را در کیف خود پنهان کنید، با من همراه باشید!
اول اینکه یادتان باشد فیلتر پلاریزه مدور یا CPL، از آن مدلی است که روی لنز پیچ می‌شود. وقتی یک فیلتر پلاریزه را روی لنز دوربین خود قرار می‌دهید، از رسیدن نور بازتاب‌های خاص به حسگر دوربین شما جلوگیری می‌کند. مثلا به نمونه عکس‌های زیر توجه کنید . می‌بینید که در تصویر بدون استفاده از فیلتر پلاریزه (سمت راست)، سنگ‌ها کاملاً خیس به نظر می‌رسند. اما زمانی که از فیلتر پلاریزه استفاده کردیم (سمت چپ)، بازتاب‌ها به طور چشمگیری کاهش پیدا کردند.
این کار برای عکاسی از رودخانه‌ها، برای عکاسی از پشت شیشه یک اتوموبیل یا هر کجا که می‌دانید انعکاس نور‌ها، ممکن است عکس‌تان را خراب کند انجام می‌شود. چون فیلتر پلاریزه نور بازتابیده را قبل از ورود به لنز شما کاهش می‌دهد. این فیلتر به طور کامل همه نورهای بازتابیده را حذف نمی‌کند، بلکه نورهای «پلاریزه» را هدف قرار می‌دهد که در اثر برخورد منبع نور با برخی مواد خاص ایجاد می‌شود.
اگر دقت کنید، می‌بینید که فیلترهای پلاریزه دایره‌ای به شکل انعطاف‌پذیری طراحی شده‌اند. این فیلترها از دو قطعه شیشه روی هم تشکیل شده‌اند که با چرخاندن شیشه جلویی روی شیشه عقبی، می‌توانید اثر پلاریزاسیون را فعال یا غیرفعال کنید.
حالا، فیلتر پلاریزه هنگام عکاسی از سطوح بازتابنده مانند آب، شیشه، ماشین‌های براق و سنگ‌های خیس مفید است. با قرار دادن یک فیلتر پلاریزه روی لنز خود، می‌توانید بازتاب‌ها را توسط شیشه رویی کاهش دهید تا رنگ‌ها و جزئیات را از شیشه زیرین عبور دهید و را برجسته کنید.
عکاسان منظره دائماً از فیلترهای پلاریزه برای عکاسی از برگ‌های پاییزی (برای کاهش بازتاب روی سطوح خیس برگ‌ها) و آبشارها (برای کاهش بازتاب روی سنگ‌های خیس) استفاده می‌کنند، در حالی که عکاسان شهری و محصول گاهی اوقات دوست دارند از این فیلترها برای جلوگیری از بازتاب‌های شدید روی شیشه ماشین‌ها و ساختمان‌ها استفاده کنند.
در اکثر مواقع، شما می‌خواهید آن سطوح بازتابنده را کنترل کنید و درخشش نور بازتابیده را کاهش دهید تا رنگ‌ها و جزئیات زیرین به خوبی دیده شوند. اما اگر آن جلوه‌ی فوق‌العاده خیس و درخشش روی سطوح خاص را دوست دارید چه؟ اگر فکر می‌کنید این ویژگی‌ها عکس‌های شما را زیباتر می‌کند چه؟
در چنین مواقعی، بهتر است استفاده از فیلتر پلاریزه را فراموش کنید و آن را در کیف دوربین خود بگذارید. در ادامه، چند نمونه برای شما آورده‌ام که در آن‌ها احساس کردم عدم استفاده از فیلتر پلاریزه در واقع منجر به تصویری بهتر شده است.
۱. زمانی که نور بازتابش شده رنگ دارد
برای عکس غروب فوق‌العاده‌ای که در بالا می‌بینید، تصمیم گرفتم بدون فیلتر پلاریزه عکاسی کنم. می‌دانستم که این فیلتر بازتاب‌ها را روی سطح خیس سنگ‌های پیش‌زمینه کم می‌کند، در حالی که آن رنگ‌های فوق‌العاده زیبا آدم را عاشق خودش می‌کند! به همین دلیل تصمیم گرفتم برای عکس بالا، فیلتر پلاریزه لنز را بردارم. دلیل من این بود که:
نور بازتابیده روی سنگ‌های خیس در پیش‌زمینه، رنگ قرمز متمایز و زیبایی داشت که عاشقش بودم. این سنگ‌ها قرمز تیره زیبایی داشتند که با آب و آسمان درخشان پس زمینه مطابقت داشت و با عکاسی بدون فیلتر پلاریزه، توانستم این هماهنگی را در سراسر تصویر حفظ کنم. استفاده از فیلتر پلاریزه می‌توانست نور قرمز زیبا و بازتابیده را کاهش دهد و در نتیجه تصویری با تاثیرگذاری کمتر ایجاد کند.
بنابراین، اگر با صحنه‌ای روبرو هستید که رنگ نور بازتابیده را دوست دارید، از برداشتن فیلتر پلاریزه خود اجتناب نکنید. بازتاب‌های رنگی می‌توانند زیبایی بیشتری به تصویر اضافه کنند و این چیزی نیست که بخواهید آن را از دست بدهید!
۲. زمانی که به دنبال جلوه‌ی فوق‌العاده خیس هستید
به این عکس دقت کنید. اگر از فیلتر پلاریزه استفاده می‌کردم، سنگ‌های خیس آن درخشش‌های ظریف خود را از دست می‌دادند.
از آنجایی که عناصر خیس تمایل به ایجاد کنتراست و کاهش اشباع رنگ‌ها دارند، عکاسان به طور کلی هنگام مواجه با آبشارها، مناظر دریایی و چیز‌های شبیه به این، از فیلترهای پلاریزه مدور استفاده می‌کنند. اما اشیاء خیس در شرایط خاص می‌توانند زیبا به نظر برسند – گاهی اوقات بازتاب‌های خیس، درخشش‌هایی از روشنایی ایجاد می‌کنند که تصویر را زیباتر می‌کنند.
برای مثال، به تصویر بالا که با نوردهی طولانی گرفته شده نگاه کنید. اگر به سنگ‌های خیس، به خصوص سنگ‌های گوشه‌ی پایین سمت چپ و دیواری که در میانه‌ی پیش‌زمینه بیرون زده است دقت کنید، متوجه یک سری درخشش‌های روشن و براق خواهید شد. استفاده از فیلتر پلاریزه، کنتراست را در این مناطق کاهش می‌داد تا رنگ واقعی سنگ‌ها نمایان شود، اما من اتفاقا از این درخشش ملایمی که نور خورشید از انعکاس ایجاد کرده بود، خیلی خوشم می‌آمد.
بنابراین، حتی با اینکه این درخشش‌ها و بازتاب‌ها واقعاً رنگ چشمگیری نداشتند، باز هم احساس می‌کردم که جلوه‌ی خیس باعث ایجاد تصویری بهتر می‌شود. بنابراین تصمیم گرفتم از فیلتر پلاریزه استفاده نکنم.
۳. عکاسی در نور بسیار کم یا مناطقی که کاملاً در سایه قرار دارند
وقتی نور کم است، فیلتر پلاریزه عملا کاری انجام نمی‌دهد. و اتفاقا ممکن است شما را مجبور به استفاده از سرعت‌های شاتر پایین‌تری کند که اصلا به آن نیازی ندارید. حواستان باشد که وقتی خورشید غروب کرده و هوا تاریک می‌شود، استفاده از فیلتر پلاریزه فایده‌ای ندارد. فیلترهای پلاریزه فقط نور بازتابیده را کاهش می‌دهند. هنگامی که نور کم‌رنگ است، بازتابی وجود ندارد و تقریبا همه نوری که می‌بینید نور محیطی یا آمبیانس است.
درست متوجه شدید. استفاده از فیلتر پلاریزه در نور کم، شما را مجبور به استفاده از سرعت شاتر طولانی‌تر می‌کند. فیلترهای پلاریزه مدور باعث کاهش عبور نور به میزان چندین استاپ می‌شوند، که می‌تواند هنگام کار در شرایط کم‌نور، تأثیر زیادی داشته باشد. (تقریبا شبیه به فیلتر ND، البته نه به آن شدت)
برای مطالعه بیشتر: راهنمای استفاده از فیلتر چگالی خنثی برای عکس‌برداری منظره با نوردهی طولانی
عکس بالا یک آبشار را نشان می‌دهد. این عکس با یک نوردهی طولانی در نور بسیار کم در داخل دره‌ای گرفته شده بود که در آن زمان نور مستقیم خورشید وجود نداشت. تنها سطوح خیس که می‌توانستند باعث درخشش شوند، برگ‌های پیش‌زمینه بودند و نور آنقدر کم‌رنگ بود که اصلاً درخششی وجود نداشت.
بنابراین، به خودتان لطف کنید و فیلتر پلاریزه را از روی لنز خودتان بردارید تا حداقل نیاز به استفاده از ایزوی بالا پیدا نکنید.
۴. عکاسی در شب
می‌خواهید در شب عکاسی کنید؟ پس آن فیلتر پلاریزه را در کیف دوربین خودتان بگذارید و بی‌خیال آن بشوید! این عکس به فیلتر پلاریزه مدور نیاز ندارد، زیرا عملا هیچ انعکاسی وجود ندار که بخواهید آن را کم کنید!
اگر بخش قبلی را با دقت خوانده باشید، احتمالاً حدس می‌زنید چه می‌خواهم بگویم.
فیلترهای پلاریزه فقط در هنگام برخورد با نور بازتابیده مفید هستند و هنگامی که در شب عکاسی می‌کنید، نور بازتابیده‌‌ای وجود ندارد که بخواهید آن را کنترل کنید.
علاوه بر این، هنگامی که در شب عکاسی می‌کنید، می‌خواهید تا حد امکان نور بیشتری به لنز خود وارد کنید. یک فیلتر پلاریزه باعث کاهش مقدار نور ورودی می‌شود و شما را مجبور می‌کند از سرعت شاتر طولانی‌تر یا تنظیمات ISO بالاتر استفاده کنید.
بنابراین، اگر در تاریکی عکاسی می‌کنید، لطفاً فیلتر پلاریزه را بردارید. برای ثبت عکس ماه کامل که در بالا می‌بینید، استفاده از فیلتر پلاریزه فقط باعث کند شدن سرعت شاتر من می‌شد، پس آن را در کیفم نگه داشتم.
۵. زمانی که بازتاب موجود در آب را می‌خواهید
اگر بازتاب‌های موجود در آب را دوست دارید اما همچنان می‌خواهید رنگ‌های کاملاً اشباع و باکیفیتی را ثبت کنید، می‌توانید کاری را که من در اینجا انجام دادم، انجام دهید: دو تصویر بگیرید، سپس آن‌ها را در فتوشاپ با هم ترکیب کنید!
گاهی اوقات با صحنه‌ای روبرو می‌شوید که بازتاب‌ها در آب وجود دارند و بسیار زیبا به نظر می‌رسند. یک گزینه این است که فیلتر پلاریزه خود را کنار بگذارید و بدون هیچ فیلتری عکاسی کنید.
اما بیایید فرض کنیم با وجود فیلتر پلاریزه، از ظاهر عکس خود راضی هستید. رنگ‌ها به خوبی اشباع شده‌اند و تمام درخشش‌ها از روی سطوح کاهش یافته است، اما می‌بینید که بازتاب‌های زیبای آب از بین رفته‌اند یا کم‌رنگ شده‌اند.
در این صورت چه کاری انجام می‌دهید؟
پاسخ ساده است، دو عکس بگیرید – یکی با استفاده از فیلتر پلاریزه و دیگری بدون آن. سپس می‌توانید این دو نوردهی را در فتوشاپ با هم ترکیب کنید و بهترین بخش‌های هر کدام از این دو را را بردارید (ماسک کردن در فتوشاپ را که بلد هستید؟!).
برای عکس بالا، من واقعاً از بازتاب آبشار در این حوضچه آب لذت بردم، بنابراین دو عکس با تنظیمات مختلف گرفتم و سپس آن‌ها را ترکیب کردم.
۶. زمانی که می‌خواهید رنگین‌کمان را عکاسی کنید
وقتی در حال عکاسی از یک رنگین‌کمان هستید، فیلتر پلاریزه نباید روی لنز شما باشد. احتمالا برخی از عکاسان با تحصیلات بالاتر ما گفته مرا اصلاح خواهند کرد، اما یادمان باشد از دیدگاه یک فیلتر پلاریزه، “رنگین‌کمان نور بازتابی است“.
خودتان تست کنید. به هر حال، اگر فیلتر پلاریزه شما فعال باشد، رنگین‌کمان در عکس شما ناپدید خواهد شد. حالا فیلتر پلاریزه را غیرفعال یا حذف کنید و … بوووم! – رنگین‌کمان دوباره در عکس شما ظاهر خواهد شد!
به عبارت دیگر، اگر می‌خواهید از یک رنگین‌کمان با موفقیت عکاسی کنید، جایی که تمام رنگ‌ها تا حد امکان زنده هستند، آن فیلتر پلاریزه را بردارید.
توجه: اگر می‌خواهید انعکاس‌ها را در سایر نقاط عکس کاهش دهید، همیشه می‌توانید از تکنیکی که در بالا ذکر کردم استفاده کنید، جایی که دو عکس می‌گیرید – یکی با نوردهی پلاریزه و دیگری بدون نوردهی پلاریزه – و سپس فایل‌ها را با هم ترکیب کنید.
اما همچنان فیلتر پلاریزه خود را فراموش نکنید!
همانطور که در ابتدای این مقاله اشاره کردم، فیلتر پلاریزه یک ابزار کلیدی عکاسی منظره به شمار می‌رود. راستش را بخواهید شخصا اگر از خانه بیرون بروم و فیلترهای پلاریزه خودم را فراموش کنم، احتمالا بی‌خیال عکاسی منظره می‌شوم و به خانه برمی‌گردم! یا شاید اصلا عکس منظره نگیرم و مثلا عکاسی خیابانی کنم. آن‌ها تا این حد برایم مهم هستند.
در عین حال، از شما می‌خواهم یاد بگیرید که چه زمانی شرایط ایجاب می‌کند فیلتر پلاریزه خود را بردارید و با اطمینان، در زمان مناسب آن را جدا کنید. امیدوارم این مقاله به شما کمک کند تا آن لحظات طلایی را شناسایی کنید تا بتوانید بهترین عکس‌های ممکن را بگیرید!
(البته، اگر در یک سناریوی خاص مطمئن نیستید که با فیلتر پلاریزه یا بدون آن عکاسی کنید، همیشه می‌توانید چندین عکس بگیرید، سپس بعد از برگشت به خانه، تصمیم بگیرید که کدام عکس را ترجیح می‌دهید.)
حالا نوبت شماست:
آیا از فیلتر پلاریزه استفاده می‌کنید؟ چه وقت‌هایی هستید و چه وقت‌هایی نیستید؟ آیا مواقعی وجود دارد که ترجیح می‌دهید بدون آن عکاسی کنید؟ نظرات خود را در کامنت‌های زیر به اشتراک بگذارید!
