استفاده از دستگاه فتوتراپی (زردی) نوزاد در منزل، یک روش درمانی ایمن و مؤثر برای کاهش سطح بیلیروبین خون و درمان زردی نوزاد است. این امکان به والدینی داده میشود که مسئول و دقیق هستند و میتوانند دستورالعملها را با دقت پیگیری کنند. تصمیم برای انجام فتوتراپی در منزل یا بیمارستان توسط متخصص اطفال و بر اساس سطح بیلیروبین نوزاد گرفته میشود.
نوع لامپها: دستگاههای زردی معمولاً از دو نوع لامپ فلورسنت (مهتابی) یا LED استفاده میکنند. لامپهای LED جدیدتر و استانداردتر هستند و دستگاههای جدید معمولاً همگی LED هستند. لامپهای LED گرمای بسیار پایینتری تولید میکنند و خطر سوختگی پوست نوزاد را ندارند، همچنین مصرف انرژی کمتری دارند و دوام بالایی دارند. در مقابل، لامپهای فلورسنت میتوانند گرمای زیادی تولید کرده و خطر سوختگی پوست را داشته باشند، اما با رعایت فاصله و مدت زمان استفاده، این عوارض به حداقل میرسد.
نصب و راهاندازی: دستگاه را روی سطحی صاف و هموار قرار دهید و از شیبدار بودن آن خودداری کنید. دستگاه را به برق وصل کرده و دکمه پاور (۱) را فشار دهید تا نمایشگر فعال شود. لامپها با فشردن دکمه ستاره (یا سبز) روشن و با دکمه مربع (یا قرمز) خاموش میشوند.
تایمر دستگاه: برخی دستگاهها دارای تایمر هستند که زمان مفید روشن بودن لامپها را محاسبه میکند. میتوانید تایمر را موقتاً متوقف کرده و مجدداً فعال کنید.
دمای محیط: دمای اتاق باید متعادل و خنک باشد، معمولاً بین ۲۰ تا ۲۶ درجه سانتیگراد (۶۸ تا ۷۵ درجه فارنهایت). گرمای زیاد محیط ممکن است باعث تأخیر در روند بهبود زردی شود و بیقراری نوزاد را تشدید کند.
تهویه: اطمینان حاصل کنید که دستگاه و اتاق دارای تهویه مناسب باشد.
محل قرارگیری: دستگاه را زیر تابش نور مستقیم خورشید یا در نزدیکی وسایل گرمایشی یا سرمایشی قرار ندهید.
نصب توسط متخصص: توصیه میشود نصب دستگاه توسط یک متخصص انجام شود تا تنظیمات لازم به درستی صورت گیرد.
برای اطلاعات بیشتر درباره اجاره دستگاه زردی نوزاد بارمان سلامت آماده ارائه خدمات اجاره تجهیزات پزشکی به شما عزیزان می باشد.
برهنه کردن نوزاد: نوزاد باید کاملاً برهنه زیر دستگاه قرار گیرد تا نور به درستی به تمام سطح پوست برسد. تنها ناحیه تناسلی باید با پوشک پوشانده شود. برای نوزادان پسر، استفاده از شورت مخصوص زردی روی پوشک توصیه میشود. نباید هیچ نوع پوشش یا وسیله اضافی دیگری استفاده شود.
محافظت از چشمها: چشم نوزاد باید کاملاً از نور محافظت شود. برای این منظور باید از چشمبند مخصوص نوزاد یا عینک فتوتراپی استفاده شود. این کار برای جلوگیری از آسیبهای جدی و برگشتناپذیر به چشم ضروری است.
اگر چشمبند باعث بیقراری نوزاد شد، میتوانید ابتدا آن را روی پیشانی نوزاد قرار داده و پس از به خواب رفتن، به آرامی روی چشمها بکشید.
در برخی دستگاههای تونلی یا سه بعدی که سر نوزاد خارج از دستگاه قرار میگیرد، نیازی به چشمبند نیست. زردی دور چشم نوزاد پس از اتمام فتوتراپی به دلیل وجود چشمبند طبیعی است و معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت از بین میرود.
عدم استفاده از روغن و لوسیون: به هیچ عنوان به پوست نوزاد روغن، لوسیون یا کرم نزنید. چربی میتواند نور را مسدود کرده، اثربخشی درمان را کاهش داده و باعث افزایش دمای پوست شود. اگر نیاز به تمیز کردن پوست بود، فقط با آب انجام دهید و قبل از قرار دادن نوزاد زیر دستگاه، از خشک بودن پوست اطمینان حاصل کنید.
بستر نوزاد: بستر نوزاد باید خشک باشد تا بدن او گرم بماند. از پارچههای نخی و نرم استفاده کنید.
فاصله نوزاد تا لامپ: فاصله باید حداقل بین ۲۵ تا ۳۰ سانتیمترباشد. در دستگاههای LED، این فاصله میتواند ۱۰ سانتیمتر باشد.
مدت زمان قرارگیری: نوزاد باید 2ساعت زیر دستگاه و نیم ساعت بیرون باشد و این چرخه مرتب تکرار شود. برخی منابع دیگر زمان استراحت را نیم ساعت تا یک ساعت ذکر کردهاند.
کل مدت زمان مفید: در مجموع، توصیه میشود نوزاد ۱۰ تا ۱۲ ساعت مفید در شبانهروز زیر دستگاه قرار گیرد (که برای ۲ روز معادل ۲۰ تا ۲۴ ساعت است).
چرخش موقعیت نوزاد: برای اینکه نور به تمام بخشهای پوست نوزاد برسد و روند بهبودی سرعت پیدا کند، هر ۱ تا ۲ ساعت موقعیت نوزاد را تغییر دهید و او را بچرخانید. این کار مانع از گرم شدن بیش از حد یک بخش خاص از بدن نیز میشود. در دستگاههای سهبعدی و تونلی این کار لازم نیست.
مدت زمان کلی درمان: به صورت کلی، استفاده از دستگاه فتوتراپی برای یک بازه زمانی دو تا سه روزه در نظر گرفته میشود.
نظارت مستمر: یک نفر باید کاملاً نوزاد را تحت نظر قرار دهد و مراقب باشد که چشمبند جابجا نشود.
تغذیه و آبرسانی: تغذیه نوزاد در طول فتوتراپی بسیار مهم است، زیرا شیر به دفع بیلیروبین کمک میکند و نوزاد در طول درمان آب زیادی از دست میدهد. نوزاد باید هر دو ساعت یک بار شیر بخورد. مقدار شیر میتواند بین ۳۰ تا ۶۰ سیسی باشد. اگر نوزاد شیر خشک میخورد، کمی آب بیشتر به او بدهید تا از کمآبی جلوگیری شود.
کنترل دما: دمای دستگاه باید بین ۲۸ تا ۳۲ درجه سانتیگراد باشد. با تغییر دمای اتاق، دمای دستگاه نیز تغییر میکند. دمای بدن نوزاد نیز باید مرتباً کنترل شود (با لمس پوست یا دماسنج). افزایش دمای بدن نوزاد (تب) یکی از عوارض فتوتراپی است که به دلیل افزایش فعالیت بیوشیمیایی بدن در تجزیه بیلیروبین رخ میدهد.
رسیدگی به بیقراری: بیقراری و گریه نوزاد کاملاً طبیعی است و ممکن است به خاطر چشمبند یا گرما باشد. میتوانید زیر دستگاه به نوزاد پستونک بدهید یا با شیشه شیر آرامش کنید. صحبت کردن، لالایی خواندن یا ماساژ ملایم بدن نوزاد در فواصل استراحت میتواند به آرامش او کمک کند.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، باید فوراً با پزشک مشورت کرده یا به بیمارستان مراجعه کنید:
تب بالا (بیش از ۳۸ درجه سانتیگراد) یا کاهش دمای بدن (زیر ۳۵.۶ درجه سانتیگراد)** که پس از ۳۰ دقیقه نرمال نشود.
مشکل در تغذیه یا شیر نخوردن نوزاد
استفراغ شدید، بهویژه اگر زرد رنگ باشد.
بیحالی و مشکل در بیدار شدن نوزاد از خواب.
علائم کمآبی (مانند گود افتادن چشمها، خشکی پوست، رنگپریدگی، گریه بدون اشک).
بدتر شدن روند زردی یا عدم کاهش آن.
ادامه زردی تا ۱۴ روزگی نوزاد.
وزنگیری نامناسب نوزاد.
قرمز شدن یا دون دون شدن بدن نوزاد.
فتوتراپی شامل بثورات پوستی، سوختگی پوست (بهویژه با لامپهای فلورسنت)، کمآبی بدن، برنزه شدن موقت پوست، اسهال یا تغییر رنگ مدفوع به سبز/تیره، دفع ادراری کلسیم، خستگی نوزاد و خطر ابتلا به آسم در دوران کودکی است. با رعایت صحیح دستورالعملها، احتمال وقوع این عوارض به حداقل میرسد.
بررسی بیلیروبین: برای کنترل و ارزیابی درمان، سطح بیلیروبین خون نوزاد باید به صورت منظم از طریق آزمایش خون بررسی شود. دستگاه "چک زردی" (بیلی چک) وسیلهای پیشرفته برای اندازهگیری زردی نوزاد است که نیازی به سوزن زدن یا خونگیری ندارد و حتی حین خواب نوزاد هم میتوان زردی را چک کرد.
پس از توقف درمان: ۲۴ ساعت پس از متوقف شدن درمان، مجدداً سطح بیلیروبین باید کنترل شود تا از کاهش آن به حد طبیعی (معمولاً کمتر از ۸ میلیگرم در دسیلیتر) اطمینان حاصل شود.
در نهایت، اجاره دستگاه فتوتراپی برای درمان زردی نوزاد در خانه یک گزینه موثر و بهصرفه است. مراکز ارائهدهنده دستگاه معمولاً آموزشهای لازم را به والدین ارائه میدهند تا از استفاده صحیح و ایمن دستگاه اطمینان حاصل شود. این اقدام باعث تسریع درمان نوزاد و فراهم آوردن شرایط راحتتر برای مادران تازهزایمانکرده میشود.
