سولفات مس یا کات کبود ترکیبی غیر آلی با فرمول شیمیایی CuSO4 (H2O) x است که x می تواند از 0 تا 5 باشد. پنتاهیدرات (5 = x) رایج ترین شکل سولفات مس است. نام های قدیمی این ترکیب شامل ویتریول آبی ، بلوستون ، ویتریول مس ، و ویتریول رومی است.
سولفات مس پنتاهیدرات (CuSO4 · 5H2O) به رنگ آبی روشن است و طی یک واکنش گرمازا در آب حل می شود. سولفات مس بی آب یک پودر خاکستری روشن است.
سولفات مس به صورت صنعتی با تیمار فلز مس با اسید سولفوریک گرم غلیظ یا اکسیدهای آن با اسید سولفوریک رقیق تولید می شود. سولفات مس همچنین می تواند با شستشوی آرام سنگ معدن مس با درجه پایین در هوا تولید شود. ممکن است از باکتری ها برای تسریع روند استفاده شود.
برای مصارف آزمایشگاهی ، معمولاً سولفات مس خریداری می شود. قیمت خرید و فروش سولفات مس برحسب نوع بسته بندی و کیفیت آن در بازار ایران متغیر است. برای کسب اطلاعات بیشتر با این مقاله از نشریه جهان شیمی فیزیک ما را همراهی کنید.
سولفات مس پنتاهیدرات به عنوان قارچ کش استفاده می شود. با این حال ، برخی از قارچ ها قادر به سازگاری با سطح بالای یون های مس هستند.
از مخلوط Bordeaux ، سوسپانسیون سولفات مس (II) (CuSO4) و هیدروکسید کلسیم (Ca (OH) 2) برای کنترل قارچ انگور ، خربزه و سایر توت ها استفاده می شود. این ماده با مخلوط کردن محلول آبی سولفات مس و سوسپانسیون آهک ذوب شده تولید می شود.
از محلول رقیق سولفات مس برای درمان عفونت های انگلی ماهیان آکواریومی و از بین بردن حلزون ها از آکواریوم ها استفاده می شود. یون های مس برای ماهی بسیار سمی هستند ولی بیشتر گونه های جلبک ها را می توان با غلظت بسیار کم سولفات مس کنترل کرد.
این ماده در محلول فهلینگ و محلول بندیکت برای آزمایش کاهش قندها استفاده می شود که سولفات مس (II) سولفات محلول آبی را به اکسید مس (I) نامحلول قرمز کاهش می دهد. سولفات مس (II) در معرف Biuret برای آزمایش پروتئین ها نیز استفاده می شود.
از سولفات مس برای آزمایش خون جهت تشخیص کم خونی استفاده می شود. در این آزمایش قطره خون به داخل محلول سولفات مس با وزن مخصوص و مشخص انداخته می شود. خون حاوی هموگلوبین کافی به دلیل تراکم بالا به سرعت رسوب می کند در حالی که خونی که در سطح محلول باقی بماند یا به آرامی فرو بحاوی مقدار کمی هموگلوبین است.
مس به طور طبیعی در محیط وجود دارد. مس موجود در خاک ممکن است از منابع طبیعی ، سموم دفع آفات یا منابع دیگر مانند معدن ، صنعت ، مصالح معماری و وسایل نقلیه موتوری نشات گرفته باشد و عمدتا در سطح خاک جمع می شود.
سولفات مس در آب بسیار محلول است و می تواند به رسوبات متصل شود. مس توسط گیاهان تعدیل می شود زیرا یک ماده معدنی ضروری است البته مقدار زیاد مس می تواند برای گیاهان سمی باشد زیرا باعث مهار فتوسنتز خواهد شد.
